Từ Kyiv đến, bà Novák đã gặp Đức Phanxicô và thủ tướng Ý, bà Meloni trước khi lên đường về Budapest trong ngày. Bà nói với Đức Phanxicô: “Putin hiện cảm thấy mạnh hơn và đặt ván bài vào cuộc chiến lâu dài”
ilmessaggero.it, Franca Giansoldati, 2023-08-26
Bà từ Kyiv đi thẳng đến Rôma, hai ngày trước bà đã gặp Zelensky, cầu nguyện trước đài tưởng niệm các nạn nhân Bucha và cũng đã phải vào nơi trú ẩn khi có tiếng còi báo động về một vụ đánh bom sắp xảy ra. Ngày thứ sáu 25 tháng 8, bà Katalin Novák đến Rôma trong khoảng vài giờ để gặp Đức Phanxicô, người mà bà đã có một quan hệ nhân bản thân thiết trong những năm gần đây và gặp thủ tướng Ý “Giorgia”. Trọng tâm của ba nhân vật này là cuộc chiến ở Ukraine với những diễn biến mới nhất. Cái chết của Prigozhin, sức nặng của Trung Quốc trong trật tự thế giới mới, vai trò của châu Âu và sứ mệnh sắp tới của hồng y Matteo Zuppi tại Bắc Kinh. Báo Il Messaggero gặp bà Novák tại khách sạn Melia ở Gianicolo trước khi bà lên đường về quê hương.
Thưa tổng thống, bà có thấy có chỗ nào cho hòa bình không?
Tổng thống Hungary Katalin Novák. “Ở Kyiv, tôi đã nói chuyện lâu dài với tổng thống Zelensky, tôi nghĩ đã đến lúc phải nói về cách xây dựng hòa bình. Tôi hoàn toàn đồng ý với Đức Phanxicô, dù tôi không đủ tư cách để đưa ra một thông báo công khai rằng có một kế hoạch hòa bình cụ thể. Tôi vẫn tin hiện nay chúng ta đang tiến gần hơn đến việc thực hiện một dự án, chúng tôi đã nói chuyện về dự án đó với Đức Phanxicô trong chuyến tông du cách đây 4 tháng của ngài đến Budapest, nhưng tôi không thể nói thêm”.
Với cái chết của Prigozhin, bà nghĩ chính phủ Putin sẽ mạnh hơn hay yếu đi và có khả năng ông sẽ đẩy nhanh lệnh ngừng bắn không?
Nhiều người có khuynh hướng nhìn tình hình ở Nga đơn giản hơn thực tế và có lẽ đó là một phản ảnh liên quan đến hy vọng, như khi chúng ta lên kế hoạch cho điều gì đó mà mình mong muốn. Đó là lý do vì sao tôi không xem cái chết của Prigozhin là sự suy yếu của tổng thống Putin. Hiện tại, tôi cũng không nghĩ chúng ta cần thay đổi quan điểm về việc lên án mạnh mẽ hành động gây hấn của Nga ở Ukraine.
Hiện nay điều gì sẽ xảy ra ở Nga?
Thật không may, tôi sợ Matxcova nghĩ đến một cuộc chiến lâu dài. Nhưng chúng ta phải tìm kiếm những dấu hiệu cho thấy Nga sẵn sàng đàm phán hòa bình.
Và những dấu hiệu này có ở đó không?
Như tôi đã nói, chúng tôi đang tìm kiếm nó.
Với cái chết của người sáng lập nhóm Wagner, liệu có gia tăng dòng người di cư đến châu Âu không?
Cho đến nay chúng ta ít chú ý đến các cuộc xung đột ở châu Phi vì chúng ta chỉ tập trung vào những xung đột ở trung tâm châu Âu. Các cuộc xung đột ở châu Phi đã làm nổi bật vai trò của nhiều yếu tố nước ngoài, chẳng hạn như nhóm Wagner. Vì thế tôi không nghĩ hiện tượng này có thể kết thúc bất cứ lúc nào. Di cư từ châu Phi đã tăng lên và nếu chúng ta xem xét dữ liệu di cư, chúng ta sẽ có câu trả lời rõ ràng. Ở Ý có sự gia tăng khá mạnh mẽ. Tôi ủng hộ bà Giorgia, thủ tướng Ý, vì chúng tôi cần hợp tác với nhau để ngăn chặn tình trạng bất ổn này ở châu Phi. Ngay cả Đức Phanxicô cũng nhận thức rất rõ ràng về việc này và chúng tôi đồng ý với nhau.
Đức Phanxicô đang tìm một không gian ngoại giao để tạo điều kiện thuận lợi cho bầu khí giữa các bên, nhằm có được một thỏa hiệp ngừng bắn và nối lại các cuộc thương thuyết. Ngài đã cử hồng y Zuppi đến Kyiv, Matxcova và Washington và hiện hồng y đang chờ để đi Bắc Kinh. Bà nghĩ có hy vọng có được quả tốt không?
Nó phải hoạt động! Phải! Tôi là tín hữu và tôi tin giáo hoàng nhận được sức mạnh của Thiên Chúa để hành động vì lợi ích chung. Ngài muốn giao tiếp với tất cả mọi người và tôi tin chắc vào con đường này, tôi thực sự hy vọng thời điểm này sẽ đến sớm và ngài sẽ đóng một vai trò quan trọng trong các cuộc đàm phán hòa bình. Tôi vẫn hy vọng sẽ sớm có thay đổi. Điều quan trọng là hồng y Zuppi đã tổ chức các cuộc đàm phán với những nhân vật chủ chốt và bây giờ ngài cũng sẽ làm như vậy ở Trung Quốc. Một dấu hiệu đáng kể. Chúng tôi đã nói chuyện với nhau nhưng tôi không thể nói thêm.
Đức Phanxicô tại Đại hội Giới trẻ Thế giới ở Lisbon đã đưa ra lời kêu gọi châu Âu hãy có “can đảm bật lên những ngọn đèn hy vọng và dập tắt các nạn dịch”, ngài cũng nói chúng ta thiếu “các con đường hòa bình can đảm”. Ngài có cụ thể nói đến ai không?
Chung chung ngài nói thực tế chúng ta cần dũng cảm để có được hòa bình, rất nhiều can đảm và hiện tại, có rất ít người cụ thể đi theo con đường này, nếu không có con đường này thì rất ít việc được thực hiện, vì thế đó là lý do vì sao cần phải có một đoạn đường để tiếng ồn ào của vũ khí phải ngưng bặt. Một nền hòa bình công bằng chỉ có thể có được trên bàn thương thuyết. Hiện tại, việc Ukraine tự vệ là điều đương nhiên, Ukraine phải bảo vệ quê hương và đất nước của họ.
Điều quan trọng là Ukraine được sự giúp đỡ của tất cả chúng ta. Ở thời điểm này, chúng ta cần thận trọng và lên án bất kỳ cuộc tấn công nào mà họ là nạn nhân.
Hồng y Zuppi đang cố gắng đưa 20.000 trẻ em Ukraine bị cưỡng bức qua Nga. Theo bà công việc này đang ở giai đoạn nào?
Ở Ukraine tôi cũng đã đề cập đến khía cạnh này. Tôi là mẹ của ba đứa con và tôi có thể tưởng tượng những gì họ đang sống. Các em bị đánh mất tuổi thơ và cũng có thể tương lai của các em cũng bị đánh mất. Để tìm ra giải pháp cho các em bé bị trục xuất, chúng ta cần có người Nga, một người hòa giải và ý chí chính trị của Nga. Hồng y Zuppi đang làm công việc này.
Bà cũng đề cập đến vấn đề biến đổi khí hậu với Đức Phanxicô không?
Ngài cho tôi biết ngài đang viết tiếp thông điệp Laudato Si’ và sẽ được công bố ngày 4 tháng 10. Thông điệp Laudato Si’ đầu tiên được ban hành năm 2015, kể từ đó có nhiều điều thay đổi một chút, ngài nói cần phải cập nhật nó. Bên cạnh những vấn đề đã được đề cập, sẽ có những vấn đề mới khác, nhưng chúng tôi chưa đi sâu vào chi tiết.
Bà biết rõ về thủ tướng Ý Giorgia Meloni, tình bạn của các bà ra ngoài phạm vi chính trị, các bà gặp nhau như thế nào?
Chuyện xảy ra nhiều năm trước, bà Meloni là lãnh đạo của một đảng chỉ chiếm 4%, còn tôi là một ngoại trưởng của một Quốc gia ít quan trọng hơn Ý, và chúng tôi đã gặp nhau. Tôi biết chúng tôi sẽ là bạn như những bà ngoại.
Cả hai đều có quan hệ cá nhân tốt đẹp với giáo hoàng: tam giác ngoại giao này chuyển thành việc xây dựng hòa bình như thế nào?
Chúng tôi đã nói chuyện nhiều lần với Đức Phanxicô về vai trò lãnh đạo của phụ nữ, tôi tin phụ nữ có thể đóng góp to lớn khi có những tình huống xung đột, vì họ ngăn được những sơ hở đầu tiên. Đây là đồng cảm bẩm sinh và có lẽ cũng do bản chất làm mẹ của chúng tôi. Phải đưa con cái vào đời và trao sự sống, chúng tôi không đi tìm xung đột mà nghĩ đến việc giải quyết. Có lẽ đó là điều quyết định cho hành động của chúng tôi.
Bà đánh giá thế nào về công việc của bà Giorgia, bạn của bà?
Bà Giorgia thừa hưởng một hoàn cảnh khó khăn. Theo tôi, bà làm việc tốt, khôn ngoan, chân thành, yêu thương người dân. Bà đưa ra quyết định trong tinh thần phục vụ. Bà không mâu thuẫn với chính mình giữa những gì bà nói và làm, tôi tin với bà, nước Ý sẽ được ổn định.
Marta An Nguyễn dịch
Đức Phanxicô tiếp tổng thống Hungary Katalin Novák trên nền tảng ngoại giao vì hòa bình ở Ukraine
Video và hình ảnh cuộc gặp của tổng thống Hungary Katalin Novák với Đức Phanxicô ngày thứ sáu 25 tháng 8-2023
Pope Francis meets with Hungarian President Katalin Novák pic.twitter.com/E75K4MF9iA
— Vatican News (@VaticanNews) August 26, 2023
