Liệu Joe Biden có không được rước lễ vì quan điểm của ông về vấn đề phá thai không?
Một nhóm lớn các giám mục Hoa Kỳ muốn áp đặt một văn bản về “tính nhất quán của Thánh Thể” có thể ngăn không cho Tổng thống rước lễ vì ông bảo vệ quyền phá thai. Các giám mục khác, được Rôma ủng hộ, phản đối việc này. Đại hội từ ngày 16 đến ngày 18 tháng 6 năm 2021 hứa hẹn sẽ có nhiều sóng gió.
lavie.fr, Henrik Lindell, 2021-06-16
Tổng thống Joe Biden, ngày 3 tháng 9 năm 2020, tại Kenosha, Wisconsin. ALEX WONG / AFP
Tại Hoa Kỳ, các giám mục không còn tìm cách đưa ra một hình ảnh hiệp nhất. Bây giờ họ đứng về hai phía đối lập, họ đang chuẩn bị một trận chiến tại cuộc họp khoáng đại mùa xuân khai mạc ngày thứ tư 16 tháng 6 năm 2021 và sẽ kéo dài trong ba ngày. Vấn đề cơ bản là sự chia rẽ mục vụ, nhưng kèm theo đó là một khía cạnh gần như chính trị, vì liên quan đến chủ đề gây chia rẽ nhất trong xã hội Hoa Kỳ: quyền phá thai và thái độ của Giáo hội trong vấn đề này, đặc biệt là với các nghị sĩ ủng hộ quyền phá thai.
Một cách chính xác, một nhóm giám mục có tiếng là “bảo thủ” và rất ồn ào muốn đưa ra một dự án về “tính nhất quán trong Thánh Thể” như các tổng giám mục Salvatore Cordileone ở giáo phận San Francisco, Samuel Aquila ở Denver, Joseph Naumann của thành phố Kansas và Thomas Olmsted ở Phoenix.
Các giáo hội này đã nổi bật trong các cuộc tranh luận nội bộ trong Giáo hội, đặc biệt là năm 2018 khi họ bảo vệ cựu sứ thần Carlo Maria Vigano, người kêu gọi Đức Phanxicô từ chức bằng cách cáo buộc ngài, một cách vô lý, đã che đậy vụ cựu hồng y Theodore McCarrick lạm dụng tình dục (cựu hồng y đã bị giáo hoàng bỏ chức thánh).
Bất đồng với giáo hoàng
Một cách tổng quát hơn, các giám mục này thường công khai bày tỏ sự bất đồng của mình với Đức Phanxicô. Trong sáng kiến của họ, họ soạn một văn bản về “tính nhất quán của Thánh Thể”, họ được sự ủng hộ của giám mục José Gómez, tổng giám mục giáo phận Los Angeles, chủ tịch Hội đồng Giám mục Mỹ và rất có thể được đa số giám mục thầm lặng ủng hộ.
Mục tiêu chung của bản văn là làm sáng tỏ ý nghĩa của Bí tích Thánh Thể cho người công giáo Hoa Kỳ, điều này thực sự phù hợp với nhu cầu đích thực của Giáo hội công giáo, vốn bị giảm sút nặng ở Mỹ, đặc biệt là trong giới trẻ. Vì thế bản văn này cũng sẽ giải thích những hàm ý đối với người nhận Mình và Máu Thánh Chúa. Nhưng, như vậy, cũng cần xét lại lương tâm cá nhân dưới ánh sáng của đức tin và giáo huấn Giáo hội.
Xúi giục “làm điều sai trái”
Và từ đó, mọi sự trở nên phức tạp, khi các giám mục vận động cho dự án này muốn bao gồm nguyên tắc, các chính trị gia công giáo không được quyền rước lễ nếu họ tích cực ủng hộ quyền phá thai. Hành động này thực sự bị coi là trái với giáo huấn của Giáo hội. Cơ sở lý luận để loại bỏ các chính trị gia ủng hộ-lựa chọn dựa trên ý tưởng, những chính trị gia này, bằng thẩm quyền và quyền lực của mình, đã xúi người khác, những người ở trong tình trạng yếu đuối “làm điều sai trái.”
Giáo lý của Giáo hội công giáo khẳng định: “Nếu cố tình dẫn người khác phạm tội trọng, thì chúng ta đang phạm một lỗi nghiêm trọng” (2284-87). Ngoài ra sau một cuộc bỏ phiếu, không phải không có tranh luận, trong một cuộc họp đại hội đồng tháng 11 năm 2019, các giám mục công giáo này đã xem quyền được sống là “ưu tiên hàng đầu” như một vấn đề xã hội. Trong mắt những người công giáo này, phá thai đơn giản là quan trọng hơn bất cứ các vấn đề khác, chẳng hạn như án tử hình hay chiến tranh.
Hiện nay, các giám mục đã có khả năng ngăn chận các chính trị gia ủng hộ-lựa chọn rước lễ trong giáo phận của họ. Nhưng ít giám mục dùng quyền này, ngoài các tổng giám mục cổ vũ ý tưởng cho bản văn. Vậy, mục đích của họ là áp đặt lệnh cấm ở cấp quốc gia.
Đơn giản hóa việc tiếp cận phá thai
Các hệ quả của một quyết định như vậy sẽ rất ấn tượng. Điều này liên quan đến chính tổng thống Joe Biden, người rất sùng đạo và gần như ông rước lễ mỗi chúa nhật. Ông luôn nói, “cá nhân ông”, ông chống việc phá thai, nhưng ông lại là người bảo vệ tích cực cho quyền phá thai và ông muốn đơn giản hóa việc tiếp cận này, đặc biệt trong bối cảnh có một vài tiểu bang có xu hướng ủng hộ mạnh mẽ việc hạn chế quyền tiếp cận này.
Ngoài ông Joe Biden, đây cũng là trường hợp của bà Nancy Pelosi, người công giáo, chủ tịch Hạ viện và là nhân vật thứ hai trong thứ tự kế vị tổng thống. Chưa kể đến hàng chục vị dân cử nổi tiếng và các quan chức chính phủ, những người theo công giáo và ủng hộ việc phá thai. Người Công giáo nói chung là thiểu số lớn ở Hoa Kỳ (khoảng 20%), nhưng họ lại đại diện rất đông trong Quốc hội (158 người công giáo trong số 535 Thượng nghị sĩ và Hạ nghị sĩ, gần 30%).
Chủ yếu họ thuộc Đảng Dân chủ, có đường lối chung rõ ràng là “ủng hộ-lựa chọn”, ngược với Đảng Cộng hòa, hầu hết đảng viên đảng này theo kitô giáo và đều phò-sự sống, họ thường phô trương, tìm cách gần với các giám mục bảo thủ nhất. Các giám mục nêu trên tham gia vào các mạng lưới có ảnh hưởng mạnh như Viện Napa và các phương tiện truyền thông như Eternal World Television Network, EWTN, nổi tiếng với những lời chỉ trích Giáo hoàng Phanxicô và ủng hộ ông Donald Trump và Đảng Cộng hòa.
Bí tích Thánh Thể “như một vũ khí”
Vì tất cả những lý do này, biện pháp mà các giám mục “bảo thủ” này dự tính là chủ đề thảo luận cả ở trong và ngoài Giáo hội. Rất đơn giản, vì nó đi theo hướng của “những người công giáo cánh hữu” và có tầm nhìn rất hạn chế về Bí tích Thánh Thể, một cái nhìn gần như theo luật. Nhưng liệu nó có cho phép Giáo hội gởi một thông điệp tốt hơn, khi loại trừ một số nhà lãnh đạo đất nước ra khỏi bí tích chính không?
Và, nếu phải hạn chế, thì vì sao các vấn đề khác ngoài vấn đề phá thai lại không nằm trong phạm vi các lý do có thể biện minh cho việc cấm rước lễ của một chính trị gia? Và tại sao, về cơ bản, không để mỗi giám mục quyết định vấn đề này trong giáo phận của mình và trên hết là tìm cách thảo luận với chính trị gia liên hệ theo các quy tắc hiện hành?
Đó là một số câu hỏi ngày càng được nhiều giám mục đặt ra một cách cởi mở. Sự bất đồng giữa họ từ lâu đã trở nên rõ ràng trên vấn đề này. Giám mục Robert McElroy, giáo phận San Diego đã tuyên bố công khai, ngài không dùng Bí tích Thánh Thể “như một vũ khí”, nên ngài có thể cho ông Joe Biden rước lễ. Nhất là tổng giám mục Wilton Gregory, giáo phận Washington đã lặp đi lặp lại, ngài sẽ tiếp tục cho ông Joe Biden rước lễ vì ngài không muốn “trừng phạt” ông.
Chủ đề nhạy cảm và là nguồn gây chia rẽ
Cuộc xung đột được Vatican theo dõi. Ngày 7 tháng 5 năm 2021, hồng y Luis Ladaria, Bộ trưởng Bộ Tín Lý đã viết một bức thư nhã nhặn nhưng kiên định cho tổng giám mục José Gómez, chủ tịch Hội đồng Giám mục Mỹ, ngài cảnh báo: “Một phát triển hiệu quả của chính sách trong lĩnh vực này đòi hỏi một cuộc đối thoại hai giai đoạn: đầu tiên là giữa chính các giám mục với nhau, sau đó là giữa các giám mục và các chính trị gia công giáo ủng hộ-lựa chọn trong lãnh vực pháp lý tương ứng của họ.” Hồng y lưu ý, một chính sách của Hội đồng Giám mục đưa ra đòi hỏi sự nhất trí cao. Ngài nói thêm, sẽ là “hão huyền” khi cho rằng phá thai hoặc an tử là “những vấn đề nghiêm trọng duy nhất trong giáo huấn đạo đức và xã hội công giáo, một giáo huấn đòi hỏi sự tôn trọng đầy đủ từ phía người công giáo.”
Sau bức thư này, không dưới 67 giám mục trong số 273 giám mục trong nước đã viết thư cho giám mục José Gómez xin ngài trì hoãn cuộc bỏ phiếu về dự thảo văn bản. Trong số những người ký tên có một số giáo sĩ có ảnh hưởng nhất và thân cận nhất với Giáo hoàng Phanxicô như hồng y Seán O’Malley, giáo phận Boston và đặc biệt hồng y Blase Cupich, giáo phận Chicago, được biết đến trong các cuộc tranh cãi công khai của ngài trên Twitter với giám mục Joseph Naumann.
Các giám mục chỉ trích này, tất cả đều nhấn mạnh ở điểm, một đại hội đồng quy tụ hơn 200 người trong ba ngày (và qua mạng!) không phải là một khung cho phép các cuộc thảo luận nghiêm túc về một chủ đề tế nhị và gây chia rẽ như vậy. Rõ ràng các điều kiện không được đáp ứng để các giám mục có được sự thống nhất cần thiết cho vấn đề
Thái độ hòa giải của giáo hoàng
Trước sự ngạc nhiên của mọi người, tổng giám mục José Gómez quyết định phớt lờ chuyện này, dù có sự can thiệp của Vatican. Ngài nói đây chỉ là bầu cho một văn bản dự thảo. Trong trường hợp đèn xanh được bật lên, ủy ban soạn thảo văn bản, được các giám mục không khoan nhượng như giám mục Joseph Naumann chi phối, sẽ phải đề xuất một tài liệu cho cuộc họp đại hội đồng vào tháng 11. Sau đó, nó sẽ được đưa ra bỏ phiếu và sẽ cần một đa số hai phần ba giám mục thông qua. Ngay cả trong trường hợp này, rất khó xảy ra với tình trạng chia rẽ hiện tại trong hàng giám mục, Vatican cũng phải chấp thuận văn bản. Và chúng ta có thể dễ dàng đoán được quan điểm của hội đồng, khi biết được thái độ hòa giải của Đức Phanxicô và hồng y Luis Ladaria đối với Bí tích Thánh Thể.
Vì thế, hiện tại, tất cả cuộc tranh luận về thái độ của Giáo hội đối với các chính trị gia ủng hộ-lựa chọn chỉ phục vụ một điều: nuôi dưỡng cho một trong những cuộc chiến văn hóa, chính trị hóa cao độ mà nước Mỹ nắm quyền kiểm soát bí mật. Thách thức tuyệt đối này không phải là quan điểm của các giám mục Hoa Kỳ về việc phá thai, vốn bị tất cả xem là một tệ nạn, kể cả một số giám mục tiến bộ có uy tín. Cũng cần lưu ý hồng y O’Malley, phản đối sáng kiến của văn bản dự thảo này, ngài là hồng y duy nhất đã tham gia tất cả các cuộc tuần hành phò sự sống hàng năm.
Ngay cả hồng y Timothy Dolan, tổng giám mục giáo phận New York, nổi tiếng bảo thủ và dấn thân hết mình trong cuộc đấu tranh phò sự sống, cũng chống việc không cho các chính trị gia ủng hộ-lựa chọn rước lễ. Như nhà báo Christopher White, người đưa tin về chủ đề này cho National Catholic Reporter đã đưa ra: “Sự thật, Hội đồng Giám mục của chúng ta là Hội đồng Giám mục duy nhất trên thế giới mạo hiểm dấn thân vào một con đường gây chia rẽ và bè phái. Và tại sao ? Bởi vì một số giám mục có ảnh hưởng nghĩ rằng Thánh Thể nên được giảm xuống thành công cụ mà họ có thể dùng trong các cuộc chiến tranh văn hóa. Nhưng, trong tất cả các khả năng, dự án của họ sẽ thất bại.”
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
Bài đọc thêm: Về việc xét lương tâm của tổng thống
