Brislin, Rugambwa và Mulla, các tân hồng y có “phong cách Phanxicô”
cath.ch, Max Savi Carmel, 2023-09-26
Tổng giám mục Stephen Ameyu Martin (trái), tổng giám mục Stephen Brislin (giữa) và tổng giám mục Protase Rugambwa (phải). Ba giám mục sẽ được Đức Phanxicô phong hồng y trong công nghị ngày thứ bảy 30 tháng 9.
Stephen Brislin, Protase Rugambwa và Ameyu Martin Mulla, ba trong số 21 hồng y được Đức Phanxicô phong hồng y ngày thứ bảy 30 tháng 9 đều người châu Phi. Châu Phi luôn ở số ít trong Hồng y đoàn, nhưng ba tân hồng y châu Phi này phản ánh phong cách của Đức Phanxicô. Và rụt rè củng cố cho hy vọng trong tương lai sẽ có một giáo hoàng châu Phi.
Trong 8 năm triều Đức Bênêđictô XVI, ngài phong 8 hồng y Phi châu, trong 10 năm Đức Phanxicô, ngài phong 17 hồng y Phi châu bằng số Đức Gioan-Phaolô II phong trong một phần tư thế kỷ. Thời thế đang thay đổi và dù rất nhỏ nhưng lục địa này đang chầm chậm tiến về phía trước. Với 18 hồng y có thể là giáo hoàng, châu Phi, nơi chỉ có thể trông cậy vào những người nổi bật nhất, đáng chú ý là hồng y Fridolin Ambongo, 63 tuổi, hồng y Dieudonné Nzapalainga, 56 tuổi và hồng y Peter Ebere Okpaleke, 60 tuổi, cũng đang có một đổi mới.
Ba tân hồng y đến từ Nam Phi, Tanzania và Nam Sudan ở tuổi từ 59 đến 67, sẽ có tiếng nói trong các mật nghị tiếp theo. Nếu họ củng cố niềm hy vọng của cả một lục địa đang chờ giáo hoàng của mình, thì trên hết, họ thể hiện, mỗi người theo cách riêng của mình, phong cách của giáo hoàng Phanxicô. Một phong cách có sẵn ở hậu trường Vatican trong công thức bộ ba trở thành nổi tiếng hiện nay, chiến lược-ngoại vi-phanxicô. Chân dung của ba tân hồng y rất khác nhau nhưng đồng thời cũng rất gần với Đức Phanxicô.
Tổng giám mục Stephen Brislin, Nam Phi, 67 tuổi, chọn lựa của chiến lược
Xuất thân từ cường quốc kinh tế hàng đầu châu Phi, ở tuổi 66, giám mục Stephen Brislin “có sức lôi cuốn sâu sắc và cực kỳ chính trị”, Rôma thì thầm, năm 2014 ngài đã nổi bật khi Đức Phanxicô, mới được bầu một năm đã bổ nhiệm ngài làm Nghị phụ cho Đại hội đồng bất thường lần thứ ba của Thượng Hội đồng Giám mục về Gia đình. Đức Phanxicô rất nhạy cảm với khuynh hướng xã hội của tổng giám mục Brislin của giáo phận Cape Town từ năm 2009 và cuộc đời của ngài, một cuộc đời như cuộc đời của một hồng y Bergoglio ở Buenos Aires, được đặt để, để phục vụ những người nghèo nhất.
Từng học triết học tại chủng viện Thánh Gioan-Vianê ở Pretoria, biểu tượng của thành phố về cuộc nổi dậy chống chủ nghĩa phân biệt chủng tộc, giám mục Brislin nhanh chóng nổi bật nhờ sự gần gũi với nhu cầu của đa số người da đen ở Nam Phi. Một chính nghĩa mà ngài tiếp tục bảo vệ trong những năm học thần học ở Anh và Bỉ vào đầu những năm 1980. Khi cuộc tranh luận chính trị và xã hội đã trở nên quá chia rẽ ở đất nước dễ xảy ra bạo lực này, thì việc đề cao một người có sự đồng thuận trong hàng hồng y sẽ củng cố ảnh hưởng cho một Giáo hội công giáo chỉ chiếm 7% trong số 62 triệu dân.
Tổng giám mục Stephen Brislin, Nam Phi, 67 tuổi, chọn lựa của chiến lược
Tổng giám mục Ameyu Martin Mulla, 59 tuổi, Nam Sudan, biểu tượng của vùng ngoại vi
Với Đức Phanxicô, Giáo hội càng ngày càng cho thấy có nhiều giám chức xuất hiện từ những vùng ngoại vi xa xôi. Như giám mục Ameyu Martin Mulla. Trước khi về thủ đô Nam Sudan, ngài là người đứng đầu giáo phận “ngoại vi” Torit . Tại Vatican, ngài được so sánh với Đức Phanxicô, khi tạo “phản kháng trong môi trường thù nghịch” của mình. Giáo triều với giáo hoàng và Djouba với giám mục Mulla, ngài là đối tượng của một cuộc điều tra giáo hoàng sau những cáo buộc vu khống trước khi ngài được bổ nhiệm làm người đứng đầu tổng giáo phận. Bộ Truyền giáo cho các Dân tộc đã phải cử tổng giám mục sứ thần Visvaldas Kulbokas đến “giám sát việc chuẩn bị cho việc nhậm chức của ngài”, đặc biệt vì một bộ phận giáo sĩ đã bác bỏ việc ngài được bổ nhiệm.
Tổng giám mục Ameyu Martin Mulla, 59 tuổi, tổng giám mục giáo phận Djouba
Trước chuyến đi Nam Sudan của Đức Phanxicô tháng 2 năm 2023, Đức Phanxicô và giám mục Mulla đã có quan hệ rất tốt. Cuộc khủng hoảng chính trị ở Nam Sudan là một trong những quan tâm hàng đầu của ngài, năm 2020, Đức Phanxicô đã chọn giám mục Mulla làm người đối thoại đặc quyền của ngài. Bằng cách phong hồng y, Đức Phanxicô muốn đặt ngài ở vị trí người trung gian thiết yếu trong cuộc khủng hoảng mà ngài đã tiếp những nhân vật chính hai lần ở Vatican. Ở tuổi 59, tân hồng y được cả người tin lành và công giáo Nam Sudan kính trọng, ngài sẽ có nhiều dịp dự mật nghị.
Tổng giám mục Protase Rugambwa, 63 tuổi, tu sĩ “dòng Phanxicô” âm thầm
Nếu ngài không phải là một lựa chọn chiến lược hay ở vùng ngoại vi, nhưng giám mục Protase Rugambwa được Đức Phanxicô đánh giá cao. Khiêm tốn kín đáo, tách biệt khỏi quyền lực và sống cuộc sống khiêm tốn, cựu thư ký của bộ Truyền giáo cho các Dân tộc đầy quyền lực, ngài thăng tiến qua mọi cấp bậc từ năm 2012 đến năm 2023, nhưng chưa bao giờ được nhắc đến tại Giáo triều.
Trong khi nhiều người dự kiến ngài sẽ đứng đầu một bộ lớn thì tháng 3 vừa qua ngài nhận chức vụ tổng giám mục phụ tá giáo phận Tabora, phía tây bắc Tanzania. Một chấp nhận dễ bảo và ý thức tuân phục không thể làm cho giáo hoàng thờ ơ.
Ngài có người chú là hồng y Laurean Rugambwa, hồng y đầu tiên của châu Phi, có tương lai trong một Giáo hội mà ngài biết rõ cách điều hành từ trung tâm. Các nhà vatican học dự đoán ngài sẽ có “những vai trò quan trọng trong tương lai”. Nhưng ở xa Rôma, giám mục Rugambwa nhấn mạnh đến những gì là ưu tiên của ngài: “Là giám mục nhân lành của Tanzania”. Việc ngài vào Hồng y đoàn làm sống lại niềm hy vọng của một châu Phi đang chờ giáo hoàng của mình.
Tổng giám mục Protase Rugambwa, 63 tuổi, tu sĩ “dòng Phanxicô” âm thầm
Với mật nghị tiếp theo, còn xa mục tiêu
Rõ ràng là chỉ có 18 hồng y, trong hai năm nữa, 6 hồng y trong số này sẽ 80 tuổi, giới hạn để không được vào mật nghị, châu Phi vẫn còn rất xa mục tiêu. Trong trường hợp tốt nhất, họ sẽ là những người bầu giáo hoàng, họ có thể trông cậy vào 10 hồng y trẻ nhất có tuổi trung bình là 65.Châu Phi đang ở thời hoàng kim của công giáo với ơn gọi linh mục nở rộ, chiếm gần nửa số người công giáo mới trên thế giới mỗi năm và ngày càng cung cấp nhiều giám chức cho Giáo triều Rôma cũng như hoạt động ngoại giao của Tòa thánh, châu Phi là tương lai của Giáo hội. Và ý tưởng về một vị giáo hoàng châu Phi, từ lâu là không tưởng, ngày nay đã thực tế hơn nhiều. Việc bổ nhiệm các hồng y ngày càng trẻ hơn, trong đó có hồng y Dieudonné Nzapalainga ở Trung Phi, đã lên hồng y năm 2016, trước sinh nhật lần thứ 50 của ngài, là minh họa hoàn hảo cho điều này.
Trừ khi họ được sự hỗ trợ không chắc của các hồng y Ý, lực lượng lớn nhất, hoặc sự giúp đỡ từ các giám mục châu Mỹ Latinh hoặc châu Á, nếu không thì châu Phi phải chờ đợi. Thời của họ chắc chắn sẽ đến, nhưng không phải ở mật nghị tiếp theo.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
Tân hồng y Bustillo: “Một số người đã bắt đầu cử hành tang lễ cho Giáo hội Pháp!”
