Con đường Thượng hội đồng: những gì các giám mục Đức định nói với Rôma
la-croix.com, Loup Besmond de Senneville, Rôma, 2022-11-14
Ngày thứ hai 14 tháng 11, các giám mục trong Hội đồng giám mục Đức sẽ đến Rôma trong chuyến thăm quan trọng mang tính quyết định. Cơ hội để được giải thích với Vatican, khi có những chỉ trích về đường lối của thượng hội đồng Đức chưa bao giờ mạnh như thế. Ngay cả với chính giáo hoàng.
Và đó là 67 giám mục; 67 người đi Rôma để gặp giáo hoàng và các bộ của Giáo triều Rôma. Ngày thứ hai bắt đầu chuyến đi ad limina của các giám mục, mà tất cả các nhà lãnh đạo công giáo trên thế giới trung bình 5 năm một lần, buộc họ phải đến Rôma.
Nhưng hơn bao giờ hết, chuyến đi này nằm trong thời điểm chiến lược, thời điểm căng thẳng mạnh giữa Rôma và Hội đồng Giám mục Đức. Vấn đề: đường lối thực hiện “con đường đồng nghị” được Berlin đưa ra năm 2019 để đương đầu với một báo cáo đau lòng về lạm dụng tình dục được tòa giám mục công bố. Và giải quyết khía cạnh hệ thống của việc quản lý những dữ kiện này sau đó đã được xác định.
Giáo hội Đức? “Tôi muốn Giáo hội này là Giáo hội công giáo”, Đức Phanxicô xác định.
Kể từ đó, rạn nứt giữa Berlin và Rôma không ngừng đào sâu, làm tăng sự hiểu lầm giữa hai bên. Một mặt, Giáo hội Đức đưa ra một phản ánh rộng lớn tập trung vào bốn chủ đề: thực thi quyền lực trong Giáo hội, các linh mục, tính dục và vai trò của phụ nữ trong các chức vụ. Mặt khác, Vatican nhìn thấy trong công việc này, và đặc biệt là trong các đề xuất xuất hiện sau đó, chẳng hạn bãi bỏ chế độ độc thân hoặc phong chức phụ nữ là một đe dọa cho ly giáo.
Chúa nhật 6 tháng 11, trên máy bay từ Bahrain về Rôma, Đức Phanxicô đã thẳng thắn chỉ trích con đường đồng nghị Đức: “Tôi đã nói với người công giáo Đức: nước này đã có một Giáo hội tin lành rộng lớn và xinh đẹp. Tôi không muốn có một Giáo hội khác không tốt bằng Giáo hội kia.”
Với những người đứng đầu giáo triều, các hồng y và giám mục mà họ sẽ gặp, trước hết các giám mục Đức có ý định nhắc lại nguồn gốc tiến trình của họ, và những mong chờ trong xã hội Đức. Một nguồn tin thân cận với tòa giám mục Đức nhấn mạnh: “Con đường thượng hội đồng ở Đức bắt nguồn từ việc lạm dụng tình dục đã gây tổn thương sâu đậm đến Giáo hội và dư luận.”
Một văn hóa thích nghi hay ly giáo?
Theo các giám mục Đức, trên thực tế, suy tư về sự thích nghi của Giáo hội với thời đại là một trong những điều kiện để loan báo đức tin ở quốc gia họ. Và khi đề cập đến nguy cơ ly giáo, họ cho biết điều đe dọa là “cuộc ly giáo âm thầm và thường xuyên” của giáo dân rón rén rời bỏ Giáo hội.
Năm 2021, Giáo hội Đức mỗi ngày mất 1000 tín hữu
Vì vậy, họ dự định, trong năm ngày đến Rôma, trước tiên trong tranh luận, họ sẽ trình bày đây là vấn đề địa phương. Một giám mục nhấn mạnh: “Ở giai đoạn này, chúng ta không thảo luận về trọng tâm đức tin, nhưng là những điều thuộc về sự thông hiểu văn hóa. Vì thế các tranh luận của người Đức giống như một hình thức hội nhập văn hóa của đức tin, như đã có ở châu Phi với vấn đề phụng vụ.”
Một người có trách nhiệm khác nói thêm: “Con đường thượng hội đồng không đề xuất các quy tắc cho thế giới, nhưng dựa trên việc chung sống đức tin ở Đức.”
“Cái gọi là con đường đồng nghị”
Vì thế các nhà lãnh đạo công giáo Đức sẽ cố gắng thuyết phục Vatican một mặt dung hòa giữa “tính phổ quát” và sự thống nhất của Giáo hội, một mặt là hình thức “đa nguyên”. Theo họ, hai quan điểm không loại trừ lẫn nhau, miễn là cuộc tranh luận không liên quan đến các nguyên tắc cơ bản của đức tin công giáo.
Trước mặt họ, các giám mục Đức biết rất rõ, họ sẽ thấy một Giáo triều mà phần lớn là hoài nghi, để không muốn nói là thù địch với tiến trình của họ. Chính giáo hoàng là người nhiều lần gọi “cái gọi là con đường đồng nghị” là người đầu tiên trong số này.
Tòa giám mục Đức cũng sẽ phải xử lý những căng thẳng của riêng mình, vì sự thống nhất giữa họ còn lâu mới hoàn hảo, như đã được nhắc lại gần đây qua cuộc bỏ phiếu về văn bản của đường lối thượng hội đồng đề xuất về việc phát triển luân lý tình dục. Vào đầu tháng 9, có 60% phiếu trong Hội nghị khoáng đại của Hội đồng Giám mục – số phiếu cần là 66% để thông qua một báo cáo như vậy – việc từ chối này đã tạo “một cú sốc” trong phần lớn Hội đồng Giám mục. Do đó nhắc lại sự phân rẽ đã tồn tại.
Chuyến ad limina đến Rôma lần cuối của các giám mục Đức là tháng 11 năm 2015. Chuyến đi lần này của các giám mục sẽ được đối xử đặc biệt, và cho đến nay rất hiếm các nhà lãnh đạo công giáo đến thăm Rôma được: họ sẽ gặp giáo hoàng hai lần. Buổi tiếp kiến truyền thống dành cho các các phái đoàn khi đến Rôma sẽ diễn ra vào sáng thứ sáu, ngày hôm trước, giáo hoàng cũng sẽ gặp các giám mục Đức.
Ngày thứ năm 17 tháng 11 đã được lên lịch để có cuộc họp làm việc đầu tiên quy tụ tất cả các lãnh đạo của Giáo triều, giáo hoàng và các giám mục Đức. Tất cả trong một căn phòng, họ sẽ cùng nhau đề cập đến con đường đồng nghị.
Một tiến trình cực kỳ hiếm, chỉ xảy ra với người Québec và người Bỉ, người Bỉ phải giải thích với Rôma vì sao cánh người Flemish của họ, qua văn bản ngày 20 tháng 9 vừa qua, đã cho phép dưới dạng lời ban phép dự định dành cho các cặp đôi đồng giới đã được thông qua.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
Bài đọc thêm: Vấn đề của Con đường thượng hội đồng Đức
