Thượng hội đồng Đức: cái gai trong chân Đức Phanxicô?
Tháng 3 năm 2019, Hồng y Karl Reinhard Marx phát động Con đường thượng hội đồng Đức đề xuất cải cách Giáo hội… Trên hết, Con đường này củng cố quyền lực của các Giáo hội địa phương, điều mà Rôma không thể chấp nhận. Câu chuyện của một thách thức quyền lực.
lavie.fr, Marie-Lucile Kubacki, Rôma, 2024-02-29
Cuộc họp lần thứ tư của Con đường Thượng hội đồng Đức tại Frankfurt am Main, ngày 9 tháng 9 năm 2022. SYNODALER WEG/MAXIMILIAN VON LACHNER
Kể từ khi thành lập Con đường Thượng hội đồng Đức (Der Synodale Weg) tháng 3 năm 2019, mối quan hệ giữa Hội đồng Giám mục Đức (DBK) và Vatican đã dựng lên một vở kịch nhiều tập. Vụ này rất thú vị, vì nó làm cho Đức Phanxicô gặp khó khăn đối với một trong những đề xuất hàng đầu của ngài về tính đồng nghị: việc củng cố quyền lực của các Giáo hội địa phương, kể cả ở cấp độ học thuyết (Evangelii Gaudium, 2013).
Chúc lành cho người đồng tính: các hồng y lộ rõ các khác biệt của họ
Tập 1. Trước hàng loạt vụ bê bối lạm dụng tình dục xảy ra trong Giáo hội Đức, Hội đồng Giám mục Đức thực hiện một báo cáo liên ngành nêu bật sự thiếu ý thức trách nhiệm cá nhân của các giám mục, phản xạ tự nhiên là bảo vệ tổ chức chứ không bảo vệ cho các nạn nhân. Những kết luận này thúc đẩy Hội đồng Giám mục Đức khởi động Con đường Thượng hội đồng.
Tập 2. Ba tháng sau thông báo, Đức Phanxicô gởi lá thư khuyến khích cách tiếp cận này đồng thời cảnh báo: việc nghĩ đến việc giải quyết cuộc khủng hoảng của Giáo hội, cũng là cuộc khủng hoảng đức tin, bằng các giải pháp mang tính cơ cấu chỉ là một ảo tưởng. Cơ sở đặt ra cho sự hiểu lầm sẽ tiếp tục gia tăng.
Tập 3. Từ tháng 1 năm 2020 đến tháng 6 năm 2023, năm tổ chức Thượng hội đồng diễn ra, dẫn đến việc bỏ phiếu cho một số đề xuất: đánh giá lại cách nói về đồng tính, khả năng chúc phúc cho các cặp đồng tính và ly dị tái hôn, luật buộc linh mục sống độc thân, chức phó tế cho nữ, khả năng cho tất cả tín hữu đã được rửa tội được giảng trong thánh lễ… Nhưng trên hết, và đây có lẽ đây là điều làm cho Đức Phanxicô lo lắng nhất, ngài xem đây là thách thức “quyền lực” giám mục: người Đức đang đề xuất một Ủy ban thượng hội đồng Đức bao gồm các giám mục, giáo dân để quản lý Giáo hội.
Tập 4. Tháng 11 năm 2023, cảnh báo mới của giáo hoàng. Trong thư trả lời bốn thần học gia Đức phản đối Thượng Hội đồng, Đức Phanxicô lo các biện pháp có cơ nguy làm xói mòn sự hiệp nhất với Giáo hội hoàn vũ, đặc biệt là của Ủy ban Thượng hội đồng này.
Cũng đọc: Sự bế tắc vẫn tiếp diễn giữa Rome và Con đường Thượng hội đồng Đức
Tập 5. Lần này Vatican không đùa nữa. Ba hồng y của Giáo triều (hồng y Quốc vụ khanh, hồng y bộ trưởng bộ Giáo lý Đức tin, hồng y bộ trưởng bộ Giám mục) yêu cầu Hội đồng Giám mục Đức hoãn bỏ phiếu về quy chế của Ủy ban.
Chúc phúc cho các cặp đồng tính: phản ứng của hồng y Fernández
Một trường hợp nghiên cứu thú vị
Trong phạm vi các điểm Con đường Thượng hội đồng nêu ra đều được tranh luận trong khuôn khổ Thượng hội đồng về tính đồng nghị, thái độ của Vatican có thể làm ngạc nhiên. Nhưng mối quan tâm của Rôma vượt xa các chủ đề được nêu ra. Đó là nguy cơ nhìn thấy một Giáo hội, trên hết là một Giáo hội rất giàu, bị lệch lạc trong tính cách “quốc gia” và tự mình quyết định các vấn đề liên quan đến Giáo hội hoàn vũ như một tổng thể, điều mà người Đức đã tự bảo vệ mình ngay từ đầu, nhấn mạnh vào mong muốn đối thoại của họ với Vatican.
Đức Phanxicô: “Sẽ không ai bị xúc phạm nếu tôi chúc lành cho một thương gia bóc lột người khác, nhưng với người đồng tính thì bị. Đó là đạo đức giả.”
Tuy nhiên, trường hợp của Đức là một trường hợp thú vị của bài bản sách vở để học. Về hình thức, nó cho thấy một thói quen thường xuyên trong cách quản trị của họ, tạo nhiều căng thẳng: xu hướng can thiệp vào các cuộc tranh luận thông qua liên hệ cá nhân hoặc can thiệp của giới truyền thông, để “nhắn tin”. Thực chất là khó khăn trong việc “giải tập trung”.
Đó là lý do vì sao Thượng hội đồng cố gắng thúc đẩy tầm mức lục địa. Nhưng động lực này thành công ở châu Mỹ Latinh, châu Phi và châu Á nhưng lại gặp khó khăn để làm ở châu Âu.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
