Đức Giám mục Christophe Pierre: “Đức Lêô rất điềm tĩnh”

lefigaro.fr, Jean-Marie Guénois, 2025-05-15

Hồng y Christophe Pierre, Tổng giám mục, nhà ngoại giao người Pháp tại Giáo hội công giáo Hoa Kỳ giải thích lý do và cách nào một Hồng y Mỹ ở ngai Thánh Phêrô.

Hồng y người Pháp Christophe Pierre, 79 tuổi, rất kín đáo, ngài giữ một trong những vị trí quan trọng nhất của ngoại giao Vatican: sứ thần Tòa Thánh ở Washington, Hoa Kỳ. Một chức vụ đã trở nên chiến lược với Giáo hội công giáo kể từ khi Tổng thống Trump trở lại chính quyền, ông có những quan hệ căng thẳng với Vatican. Hồng y Christophe Pierre trao đổi với chúng tôi cảm nghĩ về cuộc bầu cử và các mục tiêu của triều Đức Lêô XIV.

Trước mật nghị nhiều người nói người Mỹ không thể được bầu vì quốc tịch của họ. Chuyện gì đã xảy ra để Đức Lêô làm giáo hoàng?

Tổng giám mục Christophe Pierre: Trước tiên tôi phải nói, tôi không thể tiết lộ một bí mật nào! Nếu cuộc bầu cử này đã diễn ra như vậy, như thế tự nó đã nói rất nhiều điều về cuộc bỏ phiếu đặc biệt này. Thực ra, việc bầu giáo hoàng không phải là vấn đề bầu cử. Không có tiền, không có đấu tranh. Trên hết là suy tư và phân định của 133 hồng y cử tri. Chúng tôi đến từ khắp nơi trên thế giới, chúng tôi không biết nhau, nhưng chúng tôi có 9 ngày để bàn thảo, chuẩn bị và tìm hiểu suy nghĩ của nhau. Chúng tôi ai cũng có cá tính riêng của mình, mỗi hồng y là một nhân cách, nhưng chúng tôi không thuộc về một nhóm, một đảng phái nào. Chúng tôi thuộc về một Giáo hội, Giáo hội công giáo!

Nhưng phải có một mốc quan trọng để bầu một người Mỹ vào ghế Thánh Phêrô?

Vì sao một Giáo hoàng người Mỹ lại không được? Tôi là Sứ thần Tòa thánh tại Hoa Kỳ. Giáo hội là một thực thể có uy tín ở nước Mỹ: trong số 330 triệu dân, có 80 triệu người công giáo, là đã 1/4 dân số.

Đây có phải là cuộc bầu cử chính trị không?

Không! Tôi đã nói về điều này một lần với các hồng y bạn, các ngài đều có cùng một suy nghĩ: Cá nhân tôi trải nghiệm điều này như một phân định của Chúa Thánh Thần, dù nó mang chiều kích chính trị, theo nghĩa của thần học gia Péguy: “Mọi thứ bắt đầu bằng chủ nghĩa thần bí và kết thúc bằng chính trị.”

Chiều kích chính trị này sẽ như thế nào?

Chiều kích chính trị trước hết là nhìn nhận thực tế như nó vốn có. Chúng tôi đại diện cho các giáo hội trên khắp thế giới, có liên quan đến hệ thống chính trị. Như ông biết, ở Hoa Kỳ, Giáo hội là một phần của sự phân cực với những căng thẳng của nó.

Như thế việc bầu một Giáo hoàng người Mỹ có thể làm giảm căng thẳng này không?

Không. Việc bầu Giáo hoàng không nhằm mục đích này! Chúng tôi đi tìm người phù hợp nhất với ý Chúa. Chúng tôi có 10 ngày để cầu nguyện, suy ngẫm và lắng nghe nhau. Đây là cách tiếp cận theo tinh thần đồng nghị giúp chúng tôi đo lường mọi thứ. Và rồi, sẽ đến lúc Chúa Thánh Thần hành động… Tôi tin vào điều này! Lúc đầu, chúng tôi tìm hiểu nhau, chúng tôi sốt ruột vì muốn đi thẳng vào vấn đề nhanh hơn, chúng tôi hơi chậm một chút, đó là điều bình thường. Và rồi mọi thứ lắng xuống, chúng tôi nghiêm túc: các câu hỏi quan trọng nằm ở đâu? Chúng tôi sẽ bỏ phiếu cho ai? Tôi không thể nói các thông tin về chuyện này cho ông nghe. Nhưng sẽ đến lúc chúng tôi nhìn thấy ánh sáng và rồi chúng tôi vượt qua ngưỡng cửa này…

Cha biết rõ Đức Lêô, cha có thể cho chúng tôi biết tính cách của ngài không?

Trước hết ngài là người Mỹ, nhưng ngài cũng là người của Châu Mỹ la-tinh, ngài phục vụ lâu năm ở đây hơn là ở Hoa Kỳ. Ngài là người sốt sắng mộ đạo. Đức Phanxicô là Tu sĩ Dòng Tên, ngài là tu sĩ Dòng Thánh Augustinô, đại diện cho một trong những tinh thần vĩ đại của Giáo hội. Thánh Augustinô là một tượng đài! Và Đức Lêô là một tu sĩ tiêu biểu của Dòng Âugustinô. Ngài đã hai lần làm Bề trên Tổng quyền Dòng, với chức vụ này ngài đã sống 15 năm ở Rôma. Sau đó ngài được bổ nhiệm làm giám mục ở Peru. Ngài là người Châu Mỹ Latinh nói tiếng Tây Ban Nha. Ngài là chuyên gia giáo luật về luật nội bộ Giáo hội, ngài được đào tạo căn bản. Ngài làm việc như một linh mục địa phương ở Peru, sau đó ngài làm giám mục trong một giáo phận có điều kiện sống khó khăn. Trên thực tế, ngài là người Mỹ gốc la-tinh, một lợi điểm của Giáo hội.

Tâm lý của ngài như thế nào, rất bình tĩnh, hay cười…

Tôi không thể nói về quá trình bầu cử, nhưng tôi đã có ấn tượng mạnh về ngài trong suốt thời gian họp… Tôi thấy ngài từ bên trong… Như thể nhìn thấy gió thổi nhưng không ai biết gió sẽ thổi đi đâu, đó chính là cách Chúa Thánh Thần hoạt động. Và rồi, người được chọn đã chấp nhận với một tinh thần bình thản đáng kinh ngạc, chỉ xảy ra trong vài phút: ngài là một giám mục, một hồng y và là giáo hoàng!

Vì sao Đức Phanxicô lại giao cho ngài trách nhiệm lớn lao là bổ nhiệm giám mục?

Đây cũng là công việc của Chúa Thánh Thần. Giống như Đức Phanxicô, ngài đến từ Châu Mỹ Latinh, ở đó ngài đã có một sự nghiệp đồ sộ về mục vụ và về trí thức. Khi tìm người vào chức vụ quan trọng bổ nhiệm các giám mục trên toàn thế giới, ngài đã chọn Hồng y Robert Francis Prevost vì ngài thấy các đức tính của Hồng y. Đức tính của một giáo hoàng là tìm những người tốt ở bên cạnh mình. Chúng ta không thể cai trị một mình.

Về hình thức và nội dung, phong cách của Đức Lêô XIV sẽ như thế nào?

Tôi biết ngài trong chức vụ của ngài ở Bộ Giám mục vì công việc của một Sứ thần là chuẩn bị hồ sơ đề cử giám mục. Giáo hoàng bổ nhiệm nhưng chúng tôi là những người chuẩn bị cho cuộc bổ nhiệm. Tân Giáo hoàng rất điềm tĩnh, ngài điềm đạm, sâu sắc, có học thức, nhìn trước mọi việc và rất thanh thản. Tôi cảm nhận được sự thanh thản tuyệt vời  này ở ngài, tôi thấy lại sự thanh thản này trong những ngày gần đây. Khi trải qua những thay đổi lớn như vậy, chúng ta thường lo lắng hoặc bứt rứt. Tôi thấy ngài thật thanh thản. Khi chúng ta biết một người mình đã làm việc với họ, và khi họ là Giáo hoàng chỉ sau vài phút… chúng ta thấy họ mặc áo trắng, mọi thứ đã thay đổi, nhưng họ thì không.

Những từ đầu tiên ngài tuyên bố là – “hòa bình” và nhấn mạnh vào “Chúa Kitô” báo hiệu điều gì trong bối cảnh địa chính trị căng thẳng này?

Trước hết, tất cả chúng tôi đều ngạc nhiên về danh hiệu ngài chọn. Đã có Bênêđictô, Phanxicô và bây giờ là Lêô. Ngài theo bước chân Đức Lêô XIII, giáo hoàng thời kỳ đầu của học thuyết xã hội của Giáo hội, của cách mạng công nghiệp, thời điểm Giáo hội thích nghi với hiện đại. Đó là những khía cạnh đầu tiên. Về chủ đề hòa bình, chúng ta nhớ đến cuộc chiến của Đức Phanxicô chống lại sự điên rồ của chiến tranh và vũ khí. Ngài đã vượt ra khỏi logic hiếu chiến đang giam cầm thế giới mà chúng ta không thể thoát ra được. Vì vậy sẽ có sự liên tục về mặt này. Học thuyết xã hội của Giáo hội nhắc lại, công giáo không phải là một tôn giáo gần gũi mà là một tôn giáo có tác động đến thực tại.

Giuse Nguyễn Tùng Lâm

Giám mục Marc Aillet: “Đức Lêô XIV có khả năng hòa giải những khác biệt tạo xung đột trong Giáo hội”

Trung Quốc, Việt Nam và Myanmar: những vấn đề cấp bách tại Đông Á của Đức Lêô

Đức Lêô XIV: 10 câu cần nhớ vào đầu triều của ngài

Đức Lêô: một trải nghiệm thiêng liêng phi thường

Đức Lêô XIV, Giáo hoàng của cân bằng và xoa dịu

Tân Giáo hoàng Lêô XIV, người Mỹ Robert Francis Prevost đi theo bước chân của Đức Phanxicô, người tiền nhiệm của ngài.

lemonde.fr, Sarah Belouezzane, Amanda Chaparro và Benoist Vitkine, 2025-05-12

Khi tên ngài được xướng lên ở Quảng trường Thánh Phêrô, nhiều người không biết ngài, họ thì thầm: “Ngài là ai vậy?”, “Prevost là ai?”. Các nhà vatican học đã thấy ở ngài là ứng viên nghiêm túc có khả năng đoàn kết và xoa dịu Giáo hội. Nhưng với đa số giáo dân, Robert Francis Prevost, giáo hoàng thứ 267, Giáo hoàng Mỹ đầu tiên là một ẩn số. Khi khói trắng bay lên ở nóc Nhà nguyện Sistine ngày 8 tháng 5 sau 6 giờ chiều, nhiều người vẫn còn cá cược vào Hồng y Pietro Parolin, cựu nhân vật số hai của Đức Phanxicô và là ứng viên nổi bật nhất của cuộc bầu cử. Tốc độ mật nghị nhanh chóng (bốn vòng bỏ phiếu trong 24 giờ) ) lẽ ra là lợi thế của ngài.

Và Robert Prevost, 69 tuổi, Dòng Thánh Augustinô với tông hiệu là Lêô XIV đã được bầu. Lựa chọn này là tiếp nối con đường của Đức Lêô XIII, giáo hoàng xây dựng học thuyết xã hội qua Thông điệp Tân sự Rerum novarum năm 1891. Đây là lời hứa của một triều giáo hoàng gắn liền với thời hiện đại, quan tâm đến người nghèo, người ở bên lề, người bị loại trừ ở những vùng ngoại vi như Đức Phanxicô thường hay nói. Đức Lêô XIV đã nồng nhiệt tri ân Đức Phanxicô.

Ngài tuyên bố: “Chúng ta phải cùng nhau tìm cách để là một Giáo hội truyền giáo, là người giáo dân luôn sẵn sàng mở rộng vòng tay để tiếp nhận tất cả những ai cần lòng bác ái, cần sự hiện diện, cần đối thoại và cần tình thương của chúng ta.”

Với nét mặt xúc động rõ rệt, ngài kêu gọi “hòa bình” trên thế giới, ngài nhắc lại từ hòa bình mười lần. Linh mục Dòng Tên David McCallum mô tả ngài là “người nhút nhát và khiêm nhường”, ngài nói tiếng Ý pha chút giọng địa phương, ngài nói mạnh mẽ và tự tin. Ngài không e ngại trước đám đông, không choáng trước huy hoàng của Rôma: ngài là hồng y của giáo triều, được Đức Phanxicô bổ nhiệm làm Bộ trưởng Bộ Giám mục tháng 1 năm 2023. Ở địa vị này, ngài xây mối quan hệ với các Giám mục trên khắp thế giới và chứng minh khả năng lãnh đạo của ngài.

“Giáo hoàng người Mỹ” mang một ý nghĩa to lớn trong thế giới chịu sự quản lý thất thường của Tổng thống Donald Trump. Ngài đã nhiều lần chỉ trích Tổng thống Hoa Kỳ khi ông trục xuất người di cư hàng loạt và bừa bãi. Tối thứ năm, Tổng thống Trump đã ca ngợi “đây là một vinh dự to lớn” cho nước Mỹ. Nhưng sự chung sống giữa hai nhân vật này sẽ rất tế nhị. Tòa Giám mục Hoa Kỳ đã bất đồng quan điểm với chính quyền Trump về vấn đề người di cư.

Cô Leila Brown, 23 tuổi và người chị đi từ tiểu bang Washington cho biết: “Tôi chưa bao giờ tưởng tượng chúng tôi có một Giáo hoàng người Mỹ. Tôi nghĩ Giáo hội sẽ e ngại vì trao quá nhiều quyền cho người Mỹ trong bối cảnh quốc tế.” Nhưng chắc chắn Giáo hoàng Robert Francis Prevost là Giáo hoàng của Châu Mỹ hơn là của Hoa Kỳ. Ngài bỏ tiếng Ý trong vài giây, ngài chuyển qua tiếng Tây Ban Nha chào “giáo phận Chiclayo thân yêu” của ngài ở Peru, ngài đã làm giám mục ở đây 8 năm. Ngài có hộ chiếu Peru và đã sống ở đất nước này 30 năm.

Là người chủ trương dung hợp văn hóa, ngài là Giáo hoàng của chủ nghĩa tổng hợp. Có lẽ chính vì khát vọng thống nhất và xoa dịu này mà ngài được bầu làm giáo hoàng.

Sự tinh tế của các biểu tượng

Với các Hồng y gắn bó với di sản của Jorge Bergoglio, ngài là người kế thừa tiêu biểu. Ngài là một trong những hồng y ủng hộ mạnh mẽ Đức Phanxicô. Tháng 9 năm 2023, ngài được Đức Phanxicô phong hồng y. Trong bài phát biểu đầu tiên ở ban-công Đền thờ Thánh Phêrô, ngài đã hai lần chào người tiền nhiệm và noi gương Đức Phanxicô khi ngài nhắc đến nhu cầu “đối thoại, gặp gỡ, xây cầu”. Trong một ẩn dụ dưới dạng chương trình hành động, ngài đề cập đến “tính đồng nghị” được Đức Phanxicô yêu thích. Ngài đã tham dự Thượng Hội đồng về tương lai Giáo hội năm 2023 và 2024, ngài nhấn mạnh: “Chúng ta cần có một Giáo hội công đồng, một Giáo hội đi tới.” Là nhà truyền giáo, người của thục địa, ngài mến Đức Phanxicô vì các đức tính của một mục tử. Trong một phỏng vấn hiếm hoi với Vatican News tháng 5 năm 2023, ngài tuyên bố: “Chúng ta thường quan tâm đến việc giảng dạy giáo lý mà quên bổn phận đầu tiên của chúng ta là truyền đạt vẻ đẹp và niềm vui khi được biết Chúa Giêsu.” Cũng trong phỏng vấn này ngài giải thích quá trình lựa chọn giám mục nên “cởi mở hơn để lắng nghe các thành viên khác trong cộng đồng”. Đủ để làm vui lòng những người theo “Bergoglia”, họ mong muốn có một Giáo hội cởi mở hơn trong quản lý và ít giáo sĩ hơn.

Qua cách dùng các biểu tượng tinh tế, ngài tiếp cận được với những người bất bình với Đức Phanxicô, nhất là những người bảo thủ. Trên ban-công Đền thờ Thánh Phêrô, ngài mặc trang phục theo nghi lễ truyền thống, áo mozetta đỏ và khăn choàng thêu hình Thánh Phêrô và Thánh Phaolô.

Năm 2013, Đức Phanxicô chỉ mặc áo chùng trắng đã tạo được một phong cách cho triều của ngài: giản dị, khiêm nhường, nhưng cũng xáo trộn và độc đoán với những người chỉ trích ngài. Trong các phiên họp chung trước mật nghị, một số hồng y đã nói lên mong chờ một hình thức quản lý hòa bình hơn, ít mang tính cá nhân hơn, dù có thể làm mất đi phần nào hào nhoáng.

Giáo sư lịch sử Giáo hội Roberto Regoli tại Giáo hoàng Học viện Gregorian ở Rôma phân tích: “Chiếc áo dòng là biểu tượng, là thông điệp mạnh mẽ cũng như lời nói. Đức Lêô đã trấn an những người ở trong và ở ngoài Giáo hội. Ngài gởi đi thông điệp về tính hiệp nhất và cân bằng. Ngài nhắc lại một cách rõ ràng về nhu cầu hiệp nhất trong Giáo hội: Tôi xin cám ơn anh em hồng y đã chọn tôi làm người kế vị Thánh Phêrô và đồng hành với anh em như một Giáo hội thống nhất, luôn tìm kiếm hòa bình và công lý.”

Ngài là tu sĩ của Dòng tu khổ hạnh Augustinô, nổi bật với tinh thần trung thành truyền thống cũng như lòng bác ái huynh đệ, kiến thức vững chắc về giáo luật và giáo triều, tất cả góp phần xây dựng một hình ảnh uy tín. Là người đã đứng đầu Bộ Giám mục, ngài tiếp xúc với nhiều giáo sĩ trên khắp thế giới. Vị trí này giúp ngài hiểu các hướng đi của các văn hóa khác nhau tạo nên Giáo hội hoàn vũ. Ông David McCallum trong Thượng Hội đồng về tính đồng nghị cho biết: “Ngài là người của lắng nghe. ngài tận tâm với nhiệm vụ. Ngài biết cách đưa ra những quyết định khó khăn.”

Sợi dây xã hội

Sinh năm 1955, ngài lớn lên ở Dolton, một vùng ngoại ô của người lao động ở phía nam Chicago. Thân phụ của ngài gốc Pháp và Ý, là trung úy hải quân trong Thế chiến thứ hai, sau này ông là hiệu trưởng và là giáo lý viên. Mẹ của ngài làm thủ thư, bà hoạt động tích cực trong giáo xứ.

Ngài là nhà khoa học được đào tạo chính thức, ngài học ở trường Đại học Công giáo Villanova (Pennsylvania), ngài có bằng toán học ở đây. Sau đó, ngài theo học thần học tại Liên hiệp Thần học Công giáo ở Chicago trước khi vào Dòng Thánh Augustinô, tại đây ngài chịu chức năm 1982, khi mới 27 tuổi. Sau đó, ngài học giáo luật tại Giáo hoàng Học viện Thánh Tôma ở Rôma trước khi bắt đầu sự nghiệp ở Nam Mỹ.

Vì thiên chức của ngài là truyền giáo, năm 1985, ngài rời Dòng Thánh Augustinô để đi Peru, tại đây ngài sống như một nhà truyền giáo cho đến năm 1999. Sau đó, ngài về lại Mỹ, tiếp quản Tỉnh dòng Âugustinô Đức Mẹ Chỉ Bảo Đàng Lành ở Trung Tây, trước khi về lại Rôma để làm Bề trên Tổng quyền Dòng trong 12 năm. Ở địa vị này, ngài giám sát 2.500 anh em ở nhiều châu lục và quản lý một tổ chức toàn cầu.

Năm 2014, ngài về lại Peru, Đức Phanxicô bổ nhiệm ngài làm Giám quản tông tòa Giáo phận Chiclayo. Sau đó ngài là Giám mục chính thức của giáo phận này. Ngài có trách nhiệm khôi phục trật tự cho một vùng lãnh thổ và đặc biệt là một Giáo hội bị nhiều căng thẳng. Vào thời điểm đó, Giám mục đoàn bị chia rẽ vì vụ án của hai giám mục: một bị buộc tội vi phạm trẻ em, người kia có hạnh kiểm bất xứng.

Năm 2015 ngài vào quốc tịch Peru. Ngày thứ năm 8 tháng 5, nhiều báo ở Peru chạy tít: “Giáo hoàng là người Peru!” Tổng thống lâm thời Dina Boluarte của Peru lên tiếng “đây là ngày lịch sử của Peru!”

Ở đất nước này, chức giám mục của ngài không dễ dàng. Năm ngài vào quốc tịch, vụ bê bối Sodalicio nổ ra, vụ này là vụ bê bối tình dục quan trọng nhất của lịch sử Giáo hội Peru. Tháng 4, ngài đề nghị giải thể Sodalicio vài tuần trước khi Đức Phanxicô qua đời. Hồng y đã không ngần ngại can thiệp vào đời sống chính trị của đất nước Peru. Bản chất xã hội của ngài được thể hiện rõ vào tháng 2 năm 2023, khi ngài lên tiếng trong quá trình đàn áp các cuộc biểu tình chống lại Tổng thống lâm thời Dina Boluarte: “Quyền biểu tình phải được tôn trọng. Có những người dân cảm thấy mình bị lãng quên, bị phớt lờ. Họ có những nhu cầu chính đáng.”

Ngài là người bênh vực cho người dân ở mọi tầng lớp xã hội.

Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch

“Giáng Sinh! Giáng Sinh!” Một mục tử đích thực đã được ban cho chúng ta

“Ba ơi, cha đỡ đầu của con là Giáo hoàng!”: chúng tôi đã tìm ra con đỡ đầu của Đức Lêô XIV

“Giáng Sinh! Giáng Sinh!” Một mục tử đích thực đã được ban cho chúng ta

fr.aleteia.org, Benoist de Sinety, 2025-05-12

Việc bầu Đức Lêô XIV là thành quả lời cầu nguyện của toàn Dân Chúa đã làm cho cha Benoist de Sinety, linh mục chánh xứ thành phố Lille vui mừng. Là một chính trị gia tinh tế, một mục tử chân chính, Tân Giáo hoàng không phải là người của ý trời, nhưng tiếng nói của ngài có sức nặng với những người có quyền lực.

 “Giáng Sinh! Giáng Sinh!” báo hiệu một sự kiện vui vẻ, sự xuất hiện của một điều gì đó quan trọng. Ngài xuất hiện ở ban-công Đền thờ Thánh Phêrô, một Tân Giáo hoàng. Ai cũng có bình luận riêng của mình. Từ khi Hồng y Robert Prevost mặc chiếc áo chùng trắng, người chúng ta chưa hề biết đã trở nên gần gũi thân thiện với tất cả chúng ta. Trong thư gởi người dân thành phố Marseille, Hồng y Jean-Marc Aveline trích dẫn lời của Đức Gioan Phaolô II trước mật nghị, ngài nhấn mạnh tầm quan trọng của lời cầu nguyện: “Giáo hội hoàn vũ phải kiên trì cầu nguyện, để cuộc bầu cử Tân Giáo hoàng không phải là một sự kiện xa lạ với Dân Chúa và chỉ dành riêng cho các hồng y cử tri, nhưng lời cầu nguyện là của toàn thể Giáo hội.”

Thành quả lời cầu nguyện của mọi người

Vì thế Đức Lêô XIV là thành quả lời cầu nguyện của mọi người, giống như các vị tiền nhiệm của ngài. Sự hiệp thông kêu gọi đã được thể hiện. Không phải bằng cách nghĩ giống nhau hay nói cùng một điều, nhưng bằng cách cùng nhau cầu nguyện để việc làm và lời nói của chúng ta làm chứng cho sự thật rằng Vương quốc luôn có thể đến được với mọi người. Bằng cách lặp lại chính lời của vị tiền nhiệm về những “cây cầu” cần xây dựng, bằng cách nhấn mạnh vào con đường công đồng, nơi chúng ta phải cùng nhau tiến về phía trước, ngài cho chúng ta thấy cánh cửa Đức Phanxicô mở ra thực sự đã được Chúa Thánh Thần mở ra và không ai có thể đóng lại được. Bằng cách không nhắc đến quốc gia gốc của mình trong bài phát biểu đầu tiên, ngài đã dũng cảm chứng minh ngài sẽ không là người của một phe phái hay một văn hóa nào đó, dù có những cử chỉ ngượng ngùng của chính quyền Hoa Kỳ mà gần đây ngài tỏ ra khá nghiêm khắc. Dùng tiếng Tây Ban Nha là ngôn ngữ nước ngoài duy nhất ngoài tiếng Ý, ngài khẳng định ngài có thể nói ngôn ngữ của người nghèo và ngài thành thạo ngôn ngữ này.

Khi nhận mũ miện Giáo hoàng, ngài khiêm tốn bày tỏ sự mong manh của con người. Một vài từ được trích dẫn từ Thánh Augustinô, Tiến sĩ Ân sủng, Dòng của ngài nói lên những gì là cần thiết: “Nếu con người của tôi làm bạn sợ, nhưng tôi được an tâm khi ở gần bạn. Cho bạn, tôi là giám mục; nhưng với bạn, tôi là tín hữu kitô. Giám mục là danh hiệu của một nhiệm vụ tôi đảm trách; kitô giáo là tên của ân sủng tôi được nhận. Một danh hiệu gay go, một danh hiệu cứu rỗi” (Bài giảng trong Hiến chế Tín lý về Hội thánh Lumen gentium, 32).

Những nguy hiểm của “chủ nghĩa Mỹ”

Cuối cùng, có lẽ cũng có một tinh tế trong việc chọn lựa danh hiệu của ngài mà ít người để ý. Là người Mỹ, ngài dùng lại tên người bảo trợ là Đức Lêô XIII, giáo hoàng duy nhất công khai cảnh báo trong một thông điệp về mối nguy hiểm của chủ nghĩa Mỹ. Như Pasquale Annicchino đã đề cập trong một phỏng vấn với trang web Grand Continent ngày 9 tháng 5 năm 2025: trong Testem benevolentiae (1889), ngài đã viết Rerum novarum vài năm trước đó, từ đó khởi xướng tư tưởng xã hội của Giáo hội, “cảnh báo người công giáo về sự lan truyền của một số quan điểm bị cho là nguy hiểm, đã xuất hiện trong bối cảnh Hoa Kỳ và cũng bắt đầu lan rộng ở Châu Âu. Ông lên án sự lan rộng của “chủ nghĩa Mỹ” và những cách tiếp cận nhấn mạnh vào nhu cầu phải điều chỉnh công giáo theo hiện đại Hoa Kỳ với những hàm ý quan trọng của một số khái niệm như tự do cá nhân, sự xuống cấp của đời sống tôn giáo để ủng hộ chủ nghĩa hoạt động xã hội hoặc nhu cầu phục tùng đời sống tôn giáo theo những yêu cầu của thế kỷ.

Một mục tử đích thực

Người ta nói ngài nhút nhát. Nhưng thật ra ngài là một chính trị gia rất tinh tế. Ngay ngày hôm sau mật nghị, Hồng y cử tri Jean-Paul Vesco, Tổng giám mục Algiers đã vui mừng, ngài cho rằng Đức Lêô hội tụ đủ mọi đức tính cần thiết. Ngài là mục tử thực thụ, có sức mạnh chạm đến trái tim của nhiều người một cách nhanh chóng. Một mục tử vui mừng được ưu tiên với trẻ em, những đứa trẻ ngày càng ít người bảo vệ. Dĩ nhiên sẽ không có gì thay đổi: tiếng súng sẽ không đột nhiên im bặt, người bệnh sẽ không có được sức khỏe ngay, luật an tử sẽ không biến mất, bất công mà người di cư phải chịu đựng ở nhiều quốc gia cũng sẽ không biến mất. Nhưng tiếng nói của ngài có thể vang vọng mà không một quyền lực nào có thể làm im bặt. Hãy để Tin Mừng được nhắc lại trong tất cả sự thật và với tất cả những đòi hỏi của nó; điều này không thể không có tác dụng.

Xuất hiện dưới ánh mặt trời Phục sinh, Đức Lêô sẽ không là người có khả năng quan phòng. Ngài là người tôi tớ phục vụ cho sự hiện diện của Chúa Giêsu, Đấng duy nhất có danh hiệu đúng nghĩa: Chúa cứu độ. Hoa trái của kế hoạch Quan phòng và lời cầu nguyện chung của chúng ta, Tân Giám mục của Rôma muốn cùng với toàn thể Giáo hội lôi kéo nhân loại vào tiếng reo vui mừng “Giáng sinh! Giáng sinh!” và do đó đưa ra con đường Hy vọng giữa sự vỡ mộng của thế giới.

Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch

“Ba ơi, cha đỡ đầu của con là Giáo hoàng!”: chúng tôi đã tìm ra con đỡ đầu của Đức Lêô XIV

Đức Lêô XIV, Giáo hoàng của cân bằng và xoa dịu

Đức Lêô XIV: điềm tĩnh, thận trọng cải cách để có một Giáo hội thống nhất trong một thế giới chia rẽ

la-croix.com, Céline Hoyeau, Matthieu Lasserre và Héloiose de Neuville, 2025-05-13

 Đức Lêô XIV tại hành lang Đền thờ Thánh Phêrô ngày chúa nhật 11 tháng 5 năm 2025. Tiziana Fabi / AFP

Sau bốn vòng bỏ phiếu, ngày thứ năm 8 tháng 5, các hồng y đã bầu Hồng y Robert Francis Prevost, tu sĩ Dòng Augustinô làm Giáo hoàng. Ngài là người của ba châu lục, có khả năng hiện thân cho sự hiệp nhất trong Giáo hội, ngài duy trì tính liên tục với các triều giáo hoàng trước.

Nét mặt ngài không che giấu được cảm xúc đang dâng trào. Khi ngài xuất hiện lần đầu tiên ở Đền thờ Thánh Phêrô, tiếng reo hò của đám đông tràn ngập như một làn sóng cực mạnh. Trong ba phút đầu tiên trước thế giới, ngài như đột nhiên thấy được tầm mức quy mô đến chóng mặt sứ mệnh của ngài và sức nặng kỳ vọng của hơn một tỷ người công giáo đang đặt vào ngài.

Nhưng khi ngài phát biểu trước 100.000 giáo dân mừng ngài đắc cử, với chiếc mũ mosette đỏ và khăn choàng trên vai, giọng nói nhẹ nhàng của ngài phản ánh sự quyết tâm thầm lặng còn mạnh hơn cả sự chóng mặt này. Rất nhanh chóng, ngài đã khoác lên mình chiếc áo giáo hoàng một cách tự nhiên giản dị.

Khi bổ nhiệm cựu giám mục của Chiclayo, một trong những thành phố lớn nhất Peru làm giáo hoàng, Hồng y đoàn dường như đã tìm được “người mục tử” họ hình dung trong các cuộc họp tiền mật nghị. Trong thế giới đang bị khuấy động bởi các cuộc xung đột vũ trang, ngài đã có lời kêu gọi tạo nên bầu khí yên lành cho triều của ngài. Ngài, chỉ vài giờ trước đó là Hồng y Robert Francis Prevost đã chắc nịch tuyên bố: “Tôi xin gởi lời chào hòa bình đến tất cả mọi người, đến tất cả mọi dân tộc trên toàn trái đất. Đó là bình an của Chúa Kitô phục sinh: một hòa bình không vũ trang, một hòa bình giải trừ vũ khí, khiêm nhường và bền bỉ. Hòa bình đến từ Chúa, Đấng yêu thương tất cả chúng ta không điều kiện.”

Cầu nối giữa Bắc và Nam

Có vẻ như Tân Giáo hoàng là Giáo hoàng không thể xếp loại. Lêô XIV là Giáo hoàng người Mỹ đầu tiên trong lịch sử; ngài là người Peru đầu tiên kế vị Thánh Phêrô. Trong số các hồng y đến từ nước Mỹ, ngài đúng là người ít mang tính chất Mỹ nhất, cả về tính cách, sự kín đáo dè dặt. Trong sự nghiệp của ngài, ngài chỉ dành một phần ba cuộc đời của ngài ở Hoa Kỳ. Sự nghiệp của ngài được đánh dấu sâu đậm qua kinh nghiệm truyền giáo và giám mục ở Peru – ngài được cho là Mỹ “la-tinh” nhất, đến mức ngài xin vào quốc tịch Peru – ngài trở thành cầu nối giữa nhiều thực thể giáo hội. Và là sợi dây liên kết Bắc Nam trên một lục địa bị chia cắt. Trong những năm ở Peru, việc chào đón người nghèo và người di cư đã là một phần quan trọng trong sứ vụ của ngài.

Hồng y Joseph Tobin mô tả ngài là “người không lùi bước nếu mục đích chính đáng”.

 Ngài định vị ngài như thế nào khi đối đầu với Tổng thống Donald Trump và Phó Tổng thống J.D. Vance? Trong các bài viết ngài chia sẻ gần đây trên Twitter khi ngài còn làm Bộ trưởng Bộ Giám mục, ngài không tán thành chính sách di cư của họ, ngài cho biết Giáo hội quan tâm đến tình trạng dễ bị tổn thương của người di cư giống những lo âu của Đức Phanxicô tiền nhiệm của ngài. Như thế ngài có trực tiếp phản đối nhóm hành pháp của Mỹ không? Hồng y người Mỹ Timothy Dolan phát biểu sau mật nghị: “Đức Lêô muốn xây dựng cầu nối với các quốc gia. Tôi không nghĩ các bạn của tôi muốn Tân Giáo hoàng là một đối trọng. Giáo hội cần có một Giáo hoàng đoàn kết để đương đầu với các làn gió ngược.”

Nếu năm 2013, các hồng y đi tìm một giáo hoàng ở tận cùng thế giới thì năm nay họ bầu một người có gốc gác sâu xa ở ba châu lục: nguồn gốc đa văn hóa của ngài không làm ngài trở thành một giáo hoàng của một quốc gia duy nhất. Ngài nói được tiếng Anh, tiếng Tây Ban Nha, tiếng Ý, Bồ Đào Nha và Pháp. Ngài sinh ra ở  Chicago, Illinois, một giáo phận lịch sử của Hoa Kỳ, chịu ảnh hưởng mạnh của làn sóng nhập cư người Ý và Ba Lan. Mẹ của ngài Mildred Agnes Martinez người Pháp vùng Normand, sinh tại Le Havre năm 1894, là một thủ thư, có tổ tiên là người Tây Ban Nha, người Louisiana Creole và người Haiti; cha của ngài là ông Louis Marius Prevost, hiệu trưởng và là trung úy của Hải quân Hoa Kỳ trong Thế chiến thứ hai.

Nhà cải cách thận trọng

Đức Phanxicô trước khi qua đời đã đặt ra thời hạn là năm 2028 để thực hiện Thượng hội đồng về tính đồng nghị. Đức Lêô XIV dường như là người kế thừa trọn vẹn dự án lớn lao này nhằm phát triển cách quản trị Giáo hội theo hướng tham dự của giáo dân. Không chỉ đơn thuần hỗ trợ cho việc này, Tân Giáo hoàng cam kết theo đường hướng công đồng, ngài xem đây là liều thuốc giải quyết những chia rẽ trong Giáo hội. Vào buổi tối đắc cử, từ ban-công Đền thờ Thánh Phêrô, ngài kêu gọi thành lập “Giáo hội đồng nghị”, phác thảo tầm nhìn của ngài: “Giám mục không phải là một hoàng tử nhỏ ngồi trong vương quốc của mình, nhưng là người khiêm nhường, gần gũi với những người mình phục vụ, đồng hành và cùng đau khổ với họ để sống Phúc Âm tốt hơn giữa dân mình.”

Về phụ nữ, ngài đã bổ nhiệm một số phụ nữ vào các vị trí có trách nhiệm trong giáo phận Peru, ngài ủng hộ cuộc cách mạng nhỏ do Đức Phanxicô khởi xướng, nhằm mở ra cánh cửa quản lý giáo hội cho phụ nữ – đáng chú ý Đức Phanxicô đã bổ nhiệm ba phụ nữ vào bộ có trách nhiệm lựa chọn giám mục tương lai – đồng thời ngài cho biết, ngài phản đối việc phong chức cho phụ nữ làm linh mục hay phó tế. Theo quan điểm của ngài, việc họ được chịu chức cuối cùng sẽ là “giáo sĩ hóa” họ. Điều này tương ứng với quan điểm của ngài về vị trí của giáo dân, theo ngài, họ là những người phải sống ơn gọi rửa tội của chính mình, và không tìm cách đảm nhận chức vụ của giáo sĩ.

Đằng sau bề ngoài điềm tĩnh tự nhiên, ngài là người có đức tin đã được tôi luyện, dè dặt chắt lọc nhưng rõ ràng về những chủ đề gây chia rẽ nhất của Giáo hội. Về chủ đề tế nhị chúc phúc cho các cặp đồng tính, ngài tỏ ra thận trọng khi Thượng hội đồng tháng 10 năm 2024 quyết định các Hội đồng Giám mục quốc gia nên có quyền tự do rộng rãi để xem xét khả năng này tùy thuộc vào bối cảnh của họ. Vì thế ngài kêu gọi một hình thức phân cấp quyền lực của La-mã theo cơ chế công đồng, phù hợp với thực tế địa phương.

Một lập trường trung dung có lẽ phản ánh tầm nhìn của ngài về một Giáo hội phổ quát nhưng không đồng nhất, có khả năng cân bằng giữa các nguyên tắc giáo lý chung và các ứng dụng mục vụ thích hợp: một câu có thể định hình cách tiếp cận chung của ngài với những căng thẳng về mặt địa lý và ý thức hệ đang diễn ra trong Giáo hội công giáo.

Một Giáo hoàng của Dòng Âugustinô sẽ tập hợp những điều đối lập

Các hồng y một lần nữa lại tìm đến ngài trong số các tu sĩ, một lựa chọn không hề tầm thường. Sau một tu sĩ Dòng Tên là một tu sĩ Dòng Augustinô rất gắn bó với Dòng tu của mình. Ngài vào Dòng Âugustinô năm 1977, Dòng có linh đạo đặc biệt được đánh dấu bằng việc tìm kiếm sự hiệp nhất – một điểm quan trọng trong phương châm giám mục ngài đã chọn và ngài giữ nguyên phương châm này làm phương châm giáo hoàng, đó là châm ngôn của Thánh Augustinô: “Trong Đấng duy nhất, chúng ta nên một, In Illo uno unum”. Ngài đã chứng minh được năng lực quản lý và điều hành khi ngài đứng đầu Hội Dòng của ngài trong 12 năm (2001-2013). Hồng y Jean-Paul Vesco tóm tắt: “Ngài là người biết cách làm việc theo nhóm và ra quyết định.”

Sau một thời kỳ cai trị theo kiểu Bergoglio bị nhiều cộng sự của ngài cho là gây chia rẽ và căng thẳng, việc bầu một giáo hoàng được kính trọng vì tính ôn hòa, cân bằng và khả năng kết hợp những điều đối lập chắc chắn đáp ứng mong muốn về tinh thần bằng hữu lớn hơn trong hành động, được các hồng y bày tỏ trước mật nghị. Hồng y Timothy Dolan ủng hộ đồng hương của ngài cho biết: “Chúng ta đã bầu một Giáo hoàng điềm tĩnh.”

Trong những ngày và giờ sau khi được bầu, một số hồng y cử tri nhấn mạnh đến kinh nghiệm thành công của ngài với tư cách là người đứng đầu một bộ chiến lược trong Giáo triều thường bị chi phối bởi sự quản lý theo chiều dọc của người tiền nhiệm. Trong một diễn biến tiết lộ về chính quyền của Giáo hội của buổi thảo luận riêng ngày thứ bảy, 10 tháng 5, ngài kêu gọi một “dạng chia sẻ với Hồng y đoàn” để các hồng y cao cấp của Giáo hội có thể đề xuất ý kiến và cho ngài lời khuyên.

Đức Lêô là con người của cầu nguyện, ngài có đời sống thiêng liêng sâu đậm. Linh mục Joseph Farrell, Tổng đại diện Dòng của ngài, mô tả ngài là người “rất khiêm tốn, rất thông minh, người suy nghĩ trước khi hành động, lắng nghe trước khi nói và luôn cầu nguyện trước khi bắt đầu một ngày mới”. Linh mục kể mỗi buổi sáng trước khi đi làm việc ở Bộ Giám mục, Hồng y Prevost luôn dừng lại ở nhà nguyện của Dòng để đọc kinh sáng và dự thánh lễ: “Khi chúng tôi đến nhà nguyện, chúng tôi đã thấy ngài ngồi im lặng cầu nguyện.”

Một mục tử quen với các trách nhiệm

Ngài sinh ngày 14 tháng 9 năm 1955 tại Chicago, Illinois.

1977. Vào tập viện dòng Augustinô và khấn trọn ngày 29 tháng 8 năm 1981.

Ngày 19 tháng 6 năm 1982: ngài chịu chức.

Năm 1985-1986 sau đó là năm 1988-1998, ngài đi truyền giáo ở miền bắc Peru.

1999. Ngài làm Bề trên Tổng quyền vùng Trung Tây và trở về Chicago.

2001-2013. Ngài được bầu làm Bề trên Tổng quyền Dòng Thánh Augustinô

2014. Đức Phanxicô bổ nhiệm ngài làm giám quản tông tòa và sau đó là giám mục của Chiclayo (Peru).
2015. Ngài được bổ nhiệm làm phó chủ tịch Hội đồng Giám mục Peru.
2016. Ngài làm Tổng trưởng Bộ Giám mục và được phong hồng y vào tháng 9. Hai năm sau, ngài được Đức Phanxicô nâng lên hàng hồng y-giám mục.

Ngày 8 tháng 5 năm 2025. Ngài được các hồng y bầu làm giáo hoàng và lấy danh hiệu là Lêô XIV.

Marta An Nguyễn dịch

Giống như trúng số độc đắc: Ngôi nhà thời thơ ấu của Đức Lêô tăng giá sau khi ngài được bầu

Đứa bé mơ làm “Giáo hoàng người Mỹ đầu tiên”

Hồng y Blase Cupich nói về lý do Hồng y đoàn chọn Đức Lêô XIV

Chúng ta mong chờ gì nơi Giáo hoàng mang tinh thần Thánh Augustinô

Đức Lêô XIV: Những bước đi đầu tiên của một giáo hoàng cắm neo trong thế giới

Mật nghị 2025: Hồng y Vesco kể hậu trường cuộc bầu cử Giáo hoàng Lêô XIV

Đức Lêô XIV: Những bước đi đầu tiên của một giáo hoàng cắm neo trong thế giới

lemonde.fr, Benoit Vitkine, đặc phái viên Vatican, 2025-05-13

Một ngày nọ, giáo dân săm soi đôi giày của ngài: đôi giày đen bình thường, không phải đôi giày đỏ bóng loáng truyền thống. Giáo dân kêu lên: “Ah! Giống Đức Phanxicô!” Nhưng không phải, ngày hôm sau ngài mặc lễ phục màu đỏ mà người tiền nhiệm Argentina của ngài bỏ lại. Trong tay ngài, chiếc gậy bằng vàng – giống gậy giám mục – được Giáo hoàng bảo thủ Đức Bênêđictô dùng…

Kể từ khi Hồng y Robert Prevost được bầu lên ngai Thánh Phêrô ngày thứ năm 8 tháng 5, Vatican đã thành bối cảnh của một cuộc săn lùng đi tìm kho báu, trong đó mỗi lần Giáo hoàng xuất hiện là một mảnh ghép cho các câu hỏi chưa có câu trả lời. Mục tiêu: định vị Tân Giáo hoàng người Mỹ có tông hiệu Lêô XIV. Có phẩm phục, có hành động, có lời nói (ngài sẽ sống ở đâu, trong Dinh Tông tòa truyền thống, ở Nhà Thánh Marta như Đức Phanxicô hay ở nơi khác?).

Vào buổi tối ngày đắc cử, trên ban-công Đền thờ Thánh Phêrô, ngài tri ân Đức Phanxicô. Ngày hôm sau, trong bài giảng ngài nhắc lại cuộc chiến chống “chế độ độc tài của chủ nghĩa tương đối” mà Đức Bênêđíctô XVI (2005-2013) thường đề cập.

Ngày chúa nhật, trong lời cầu nguyện đầu tiên, ngài nhắn với giới trẻ “Xin các con đừng sợ”, lời nhắn Đức Gioan-Phaolô II (1978-2005) hay nhắn. Và câu: “Không bao giờ có chiến tranh nữa!” của Đức Phaolô VI (1963-1978) nói trên diễn đàn Liên Hiệp Quốc.

Nhiều khuôn mặt

Nếu các nhà quan sát chú trọng đến những dấu hiệu này, đó là do họ chưa hiểu tính cách của ngài. Đôi khi ngài được khen ngợi vì sự dịu dàng, đôi khi vì khả năng quyết đoán, ngài là người có nhiều bộ mặt: người Mỹ và là người Peru; nhà trí thức có trình độ học vấn vững chắc, người mục tử ở thực địa; nhà truyền giáo vùng biên giới, nhà quản lý uy tín (đứng đầu Dòng Thánh Augustinô, đứng đầu Bộ Giám mục)…

Một lý lịch phong phú như vậy có lẽ đã giúp ngài được bầu. Nhưng cũng không đủ để nói lên tầm nhìn về thế giới và Giáo hội công giáo của người công dân Chicago, Illinois này. Đặc biệt ngài ít trả lời phỏng vấn và không xuất bản quyển sách nào – một điều hiếm thấy nơi các hồng y nổi tiếng của Vatican.

Ngày 10 tháng 5, bài phát biểu của ngài trước các hồng y đã giúp vén bức màn bí mật này. Đức Lêô XIV khẳng định tầm nhìn của ngài về một Giáo hoàng phục vụ Giáo hội và một Giáo hội phục vụ thế giới. Ngài nói: “Giáo hoàng là người tôi tớ khiêm nhường của Chúa, của người anh em mình, không có gì khác.”

Lời tuyên xưng này dựa trên một phương pháp mà ngài tóm tắt trong hai từ: “Tính công đồng và tính đồng nghị.” Nhiệm kỳ của ngài tiếp nối hoàn hảo với nhiệm kỳ Đức Phanxicô, người khởi xướng cách tiếp cận lắng nghe từ giáo dân đến các cấp cao của Giáo hội. Ngoài ra ngài đánh dấu sự thay đổi trong cách quản lý mang tính cá nhân của Đức Phanxicô để đáp lại lời yêu cầu được các hồng y công khai bày tỏ về việc tham gia nhiều hơn trong công việc quản lý Giáo hội.

Một tổng hợp mới

Nhưng trên hết, Đức Lêô khẳng định ngài đặt mình vào bối cảnh của Công đồng Vatican II (1962-1965) để giúp Giáo hội suy nghĩ sâu sắc về mối quan hệ với thế giới hiện đại mà ngài xem đây là một quá trình còn bỏ ngỏ. Các ưu tiên ngài đề cập với các hồng y: “Hoán cải truyền giáo của toàn thể cộng đồng kitô giáo, quan tâm đến những người nhỏ bé nhất, những người bị lãng quên nhất và vấn đề xã hội nói chung.”

Cam kết này giải thích rõ lý do vì sao ngài chọn tông hiệu Lêô XIV, nói lên lòng tôn kính Đức Lêô XIII (1878-1903), tác giả của thông điệp Tân sự Rerum novarum năm 1891, nỗ lực đầu tiên giúp Giáo hội thích nghi với xã hội hiện đại. Ngài nói với các hồng y: “Ngày nay, Giáo hội trao cho giáo dân di sản học thuyết xã hội để ứng phó với một cuộc cách mạng công nghiệp khác và với sự phát triển của trí tuệ nhân tạo, đặt ra những thách thức mới cho việc bảo vệ phẩm giá con người, công lý và lao động.”

Chính mong muốn neo mình vào thế giới đã tạo sự khác biệt trong những ngày đầu tiên triều của ngài – một quan hệ vừa tin tưởng vừa ngờ vực được tạo nên. Bài giảng đầu tiên của ngài ngày 9 tháng 5 nhắc lại mối quan tâm của Đức Bênêđíctô XVI về một thế giới bị chủ nghĩa duy vật và thế tục hóa chi phối. Đức Lêô cảnh báo: “Ngay cả ngày nay, vẫn có nhiều bối cảnh mà đức tin kitô giáo bị cho là vô lý, chỉ dành cho người yếu đuối và thiếu thông minh”, một bối cảnh mà những chuyện như công nghệ, tiền bạc, thành công, quyền lực, lạc thú được ưa chuộng hơn.

Vẫn khó có thể rút ra kết luận rõ ràng từ những yếu tố rải rác này. Giáo sư Roberto Regoli,chuyên gia về lịch sử Giáo hội tại Giáo hoàng Học viện Gregorian ở Rôma cho biết: “Ưu tiên hiện nay của Đức Lêô là tổng hợp quá khứ và hiện tại, kết hợp các truyền thống từ Đức Phanxicô đến tất cả những người tiền nhiệm của ngài. Điều này giúp đáp ứng nhu cầu xoa dịu và đoàn kết được nêu ra trong các cuộc họp chung. Ngay cả khi ngài nói đến rạn nứt, nhưng ngài sẽ trình bày chúng như một liên tục.”

Lời mời đến Ukraine

Có thể cần một thời gian để phong cách đặc trưng, con đường duy nhất của ngài được thấy rõ. Nhưng ngài còn quá trẻ – 69 tuổi – và ngài thoải mái trong bộ áo màu trắng. Ngay từ ngày đầu tiên, ngài đã nói chuyện một cách tự tin và rõ ràng, bằng nhiều ngôn ngữ khác nhau, từ tiếng Ý sang tiếng Anh, tiếng Tây Ban Nha.

Sự khởi đầu của rạn nứt cũng có thể được thấy rõ ràng nơi những vấn đề cấp bách nhất, đặc biệt là những vấn đề ngoại giao. Ngày chúa nhật vừa qua, ngài đã kêu gọi “một nền hòa bình thực sự, công bằng và lâu dài” cho Ukraine, một cụm từ trái ngược với tinh thần của Đức Phanxicô, người ủng hộ việc chấm dứt chiến tranh bằng mọi giá và xem kẻ xâm lược là bên bị tấn công. Ngày thứ hai 12 tháng 5, Tổng thống Volodymyr Zelđensky tuyên bố ông đã gặp Đức Lêô lần đầu tiên kể từ khi ngài đắc cử và đã mời ngài đến Ukraine.

Một số quyết định đang chờ ngài, trước hết là các cuộc bổ nhiệm trong Giáo triều la-mã trong vài tuần tới sẽ cho thấy một số dấu hiệu.

Ngài sẽ nhận báo cáo từ nhiều ủy ban trong Thượng hội đồng về tương lai của Giáo hội. Các chủ đề được thảo luận chờ ý kiến của ngài đều gai góc và gây chia rẽ cao độ: việc phong chức phó tế nữ, vị trí của phụ nữ trong Giáo hội nói chung, phương pháp lựa chọn giám mục, với tiếng nói của những người tiến bộ nhất, ví dụ như ở Đức, họ còn đề xuất giáo dân bầu các giám mục…

Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch

Giống như trúng số độc đắc: Ngôi nhà thời thơ ấu của Đức Lêô tăng giá sau khi ngài được bầu

Đứa bé mơ làm “Giáo hoàng người Mỹ đầu tiên”

Mật nghị 2025: Hồng y Vesco kể hậu trường cuộc bầu cử Giáo hoàng Lêô XIV

Đức Lêô XIV: điềm tĩnh, thận trọng cải cách để có một Giáo hội thống nhất trong một thế giới chia rẽ

Hồng y Blase Cupich nói về lý do Hồng y đoàn chọn Đức Lêô XIV

Chúng ta mong chờ gì nơi Giáo hoàng mang tinh thần Thánh Augustinô

Giống như trúng số độc đắc: Ngôi nhà thời thơ ấu của Đức Lêô tăng giá sau khi ngài được bầu

Tháng 1 năm 2025, chủ ngôi nhà ở Chicago đưa lên thị trường để bán nhà, nhưng nay ông suy nghĩ lại, nên tăng giá hay làm nên giữ căn nhà này lại và làm thành một bảo tàng.

leparisien.fr, Julie Bernichan, 2025-05-12

Du khách hiếu kỳ về Dolton, Illinois chụp hình ngôi nhà thời thơ ấu của Giáo hoàng Lêô XIV. AFP/KAMIL KRZACZYNSKI

Việc bầu chọn Đức Lêô XIV là điều may mắn với một số người. Tháng 1 vừa qua, ông Pawel Radzik, nhà đầu tư bất động sản 36 tuổi đưa ra thị trường ngôi nhà của ông ở Dolton, phía nam Chicago với giá khoảng 200.000 đô la. Ngôi nhà này là nhà thời thơ ấu của Đức Lêô.

Một đại lý bất động sản báo tin cho ông: “Này anh, căn nhà này là căn nhà thời thơ ấu của Giáo hoàng Lêô.”

Giống như trúng số!

Gia đình Giáo hoàng Lêô mua căn nhà rộng 120 mét vuông này năm 1949, trả tiền vay ngân hàng mỗi tháng 42 đô la. Theo lời kể của hàng xóm, ngôi nhà đã từng bị những người buôn ma túy chiếm giữ một thời gian, nhưng cách đây 6 tháng, người chủ hiện tại mua với giá 66.000 đô la. Sau khi sửa sang, ông để lên thị trường, ông cho biết: “Căn nhà chỉ còn giữ bốn bức tường, tất cả đều đã được sửa chữa.”

Khu phố này thực sự đã xuống cấp

Kể từ khi hồng y Robert Francis Prevost được bầu làm Giáo hoàng, du khách đổ xô đến ngôi nhà để xem nơi Giáo hoàng lớn lên cùng cha mẹ và hai anh trai. Kênh truyền hình TV5 Monde loan tin: “Khu vực dành cho người lao động, hiện đã bị bỏ hoang một phần và bây giờ được nổi tiếng. Khu phố đã thực sự xuống cấp. Các gia đình và trẻ em sống ở đây đã dọn đi nơi khác, không còn cửa hàng nào ở đây. Nhiều người không có việc làm. Có nhiều băng đảng ở các khu vực xung quanh.”

Việc phát hiện căn nhà là của gia đình Giáo hoàng đã làm đảo lộn kế hoạch của người chủ hiện nay, ông muốn giữ lại căn nhà, ông nói với tờ New York Post: “Tôi rất vui… Tôi thật may mắn có căn nhà này. Việc bán căn nhà này với giá 200.000 đô la theo giá trị hiện tại là không thể.” Hiện tại, ông do dự giữa nhiều lựa chọn: bán lại với giá cao hơn, biến nó thành một bảo tàng hay nơi hành hương.

Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch

Đứa bé mơ làm “Giáo hoàng người Mỹ đầu tiên”

Đức Lêô XIV: Những bước đi đầu tiên của một giáo hoàng cắm neo trong thế giới

Mật nghị 2025: Hồng y Vesco kể hậu trường cuộc bầu cử Giáo hoàng Lêô XIV

Đức Lêô XIV: điềm tĩnh, thận trọng cải cách để có một Giáo hội thống nhất trong một thế giới chia rẽ

Hồng y Blase Cupich nói về lý do Hồng y đoàn chọn Đức Lêô XIV

Chúng ta mong chờ gì nơi Giáo hoàng mang tinh thần Thánh Augustinô

Mật nghị 2025: Hồng y Vesco kể hậu trường cuộc bầu cử Giáo hoàng Lêô XIV

Tổng giám mục Algiers Jean-Paul Vesco là một trong 133 hồng y tham gia mật nghị bầu Giáo hoàng Lêô XIV, ngài tham dự quá trình phi thường vừa mang tính con người vừa mang tính huyền ẩn này.

lavie.fr, Jean-Paul Vesco, 2025-05-13

Tổng giám mục Jean-Paul Vesco, giáo phận Algiers tại Quảng trường Thánh Phêrô ngày 6 tháng 5 năm 2025. JAMES VEYSEY/SHUTTERSTOCK/SIPA

Đứng trước quan tài Đức Phanxicô, tôi đau lòng thấy giáo dân chờ cả ngày để có được một giây bên quan tài Giáo hoàng yêu quý của họ, họ thương tiếc ngài. Và câu hỏi cốt yếu đến với tôi khi tôi ở Rôma để bầu người kế nhiệm ngài: “Giáo hoàng là ai?” Các hồng y sẽ bầu một người trong số họ làm Giáo hoàng và cũng chính đám đông này, một ngày nào đó sẽ tụ tập trước quan tài của Giáo hoàng này.

Với tôi, thời gian của các buổi họp chung, của các bài diễn văn dường như trái ngược với hình thức thiêng liêng đặc biệt này của chức năng giáo hoàng, của người sẽ đảm nhiệm chức vụ đó. Theo cách này hay cách khác, tôi đã bỏ lỡ việc thăm hỏi dân Chúa. Tôi đã bỏ lỡ những trao đổi của cộng đồng giúp chúng tôi quen dần với các cuộc họp đã trở thành truyền thống trong các cuộc họp Tổng tu nghị bầu các Bề trên Dòng. Dù đã có tiến triển, nhưng hầu như chúng ta không biết các cuộc trao đổi không chính thức này.

 Sự im lặng của cuộc bầu cử

 Việc bước vào mật nghị đánh dấu một thay đổi thực sự, được mong muốn, được tượng trưng bằng sự cô lập với thế giới bên ngoài, với các phương tiện truyền thông. Đã đến lúc im lặng. Chúng tôi vẫn có thể trao đổi, chúng tôi rút thăm để nhận phòng, cửa sổ bịt kín và không có không gian nào để kết nối với bên ngoài. Chúng tôi “tôn vinh” mật nghị, nhưng thật ra, đó là nghi lễ chúng tôi bước vào.

Mọi thứ đều theo đúng trình tự, từ lối vào Nhà nguyện Sistine đến việc Tân Giáo hoàng xuất hiện ở loggia Đền thờ Thánh Phêrô: lối vào nhà nguyện, nghi lễ tuyên thệ, bỏ phiếu, mỗi hồng y đến thùng phiếu đặt dưới chân bức tranh Ngày Phán xét Cuối cùng tuyệt đẹp của danh họa Michelangelo, tuyên thệ một lần nữa và bỏ phiếu vào thùng phiếu

Điều tuyệt vời là những nghi lễ này, tuy có vẻ nặng nề, nhưng lại làm nhẹ lòng người: bầu lên một người mà trong các buổi họp chung họ chưa thấy rõ nét người nào có tiềm năng làm giáo hoàng ‘papabili’. Tôi thật sự bị choáng ngợp với khoảng khắc này. Không có gì có thể giải thích được, mọi cố gắng giải thích đều hời hợt.

Tôi xác tín chúng tôi đến đây để khám phá người mà Chúa đã chọn và vì thế Chúa Thánh Thần sẽ hành động, nhưng tôi không biết bằng cách nào. Tôi cảm thấy Chúa Thánh Thần đã hoạt động, Ngài để lại dấu ấn trong niềm vui sâu đậm tràn ngập trên chúng tôi sau cuộc bầu cử.

Giáo Hoàng mà Giáo Hội chúng ta cần

Lời đầu tiên của Hồng y Prevost làm cho tôi được bình an và thanh thản trong khoảnh khắc quan trọng này, lời của ngài nói với người dân Rôma sau khi khói trắng bốc lên, niềm vui này không sánh bằng nỗi buồn khi nghe tin Đức Phanxicô qua đời, nhưng những lời tự phát của giáo dân trên đường phố cho thấy đây đúng là Giáo hoàng mà Giáo hội cần, giống như các vị tiền nhiệm của ngài trong thời của họ.

Tôi rời Rôma với cảm giác đã hoàn thành nhiệm vụ, đã đóng góp một phần nhỏ của tôi vào đó. Trong trái tim tôi là mầu nhiệm của Giáo hội với sự khốn cùng và sự vĩ đại mà lòng tin của giáo dân không hề lay chuyển, cùng với Chúa Thánh Thần dẫn dắt Giáo hội bất chấp những yếu đuối của con người.

Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch

Giống như trúng số độc đắc: Ngôi nhà thời thơ ấu của Đức Lêô tăng giá sau khi ngài được bầu

Đứa bé mơ làm “Giáo hoàng người Mỹ đầu tiên”

Đức Lêô XIV: điềm tĩnh, thận trọng cải cách để có một Giáo hội thống nhất trong một thế giới chia rẽ

Hồng y Blase Cupich nói về lý do Hồng y đoàn chọn Đức Lêô XIV

Chúng ta mong chờ gì nơi Giáo hoàng mang tinh thần Thánh Augustinô

Đức Lêô XIV: Những bước đi đầu tiên của một giáo hoàng cắm neo trong thế giới

Đứa bé mơ làm “Giáo hoàng người Mỹ đầu tiên”

Buổi lễ Đức Phanxicô phong Hồng y cho Giám mục Robert F. Prevost. © Riccardo De Luca/AP/SIPA

parismatch.com, Arthur Herlin, 2025-05-09

Tháng 9 năm 2023, báo Paris Match đã gặp Robert F. Prevost. Hai năm sau, ngài được bầu làm Giáo hoàng người Mỹ đầu tiên trong lịch sử.

Tháng 9 năm 2023 chúng tôi gặp ngài sau buổi lễ Đức Phanxicô phong hồng y cho nhiều giám mục khác. Mỗi ‘hoàng tử của Giáo hội có một góc không gian được chỉ định ở Dinh Tông tòa hoặc ở Đền thờ Thánh Phêrô để tiếp người thân. Robert F. Prevost mặc phẩm phục tím ở phòng ban phép lành, cách cửa sổ lớn dẫn ra hành lang nhìn ra Quảng trường Thánh Phêrô vài mét. Các hồng y khác có nhiều người quen biết còn Hồng y Prevost gần như đơn độc, ngài chìm đắm trong suy nghĩ của ngài trong giây lát.

Không biết ngày hôm đó, khi nhìn qua cửa sổ lớn được trang trí bằng những tấm rèm màu tím dày, ngài có nghĩ  chỉ hai năm sau, ngài sẽ bước qua đây với danh hiệu Lêô XIV, mặc áo chùng trắng để ban phép lành cho toàn thế giới không? Theo ông John, anh của ngài, ngài đã nghĩ đến đi tu từ khi còn rất nhỏ, khi còn học tiểu học, người láng giềng đã nói ngài sẽ là “giáo hoàng người Mỹ đầu tiên”. Người anh Louis cho biết: “Robert là vị thánh của gia đình.”

Một pha trộn văn hóa phong phú

Tháng 9 năm 2023, ngài rất thanh thản, vẻ mặt hơi u sầu và nụ cười kín đáo sáng bừng lên khi có người nhắc đến nguồn gốc Pháp của ngài. Ngài nhớ lại người bà Suzanne Fontaine, bà là đầu bếp bánh ngọt người Norman đã vượt Đại Tây Dương để định cư tại Hoa Kỳ. Robert Prevost có nguồn gốc pha trộn văn hóa phong phú: mẹ là người Tây Ban Nha, cha là người Pháp-Ý, có lịch sử gia đình gắn liền với di cư. Ngài chia sẻ với Đức Phanxicô ưu tư lo cho người tị nạn, ưu tư đã thúc đẩy ngài dự vào nhóm người nhập cư Venezuela ở Peru trong những năm 1980, xây dựng một cấu trúc xã hội và tâm linh thực sự.

Hành trình của ngài trong Dòng Thánh Augustinô mở ra cho ngài những chân trời rộng lớn. Được bầu làm Bề trên Tổng quyền của Dòng năm 1999, ngài giữ chức vụ này trong 12 năm, ngài đi khắp thế giới, thăm các cộng đồng Augustinô trên năm châu lục. Những chuyến đi này đã làm phong phú cho vốn ngôn ngữ ấn tượng của ngài: ngài nói thành thạo tiếng  Anh, Ý, Pháp, Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha. Ngài có thể đọc tiếng La-tinh và tiếng Đức. Trong chuyến đi này, ngài đã gặp Jorge Mario Bergoglio, lúc đó là Tổng giám mục Buenos Aires, ngài xây dựng mối quan hệ quyết định cho tương lai của ngài.

Việc ngài được bầu làm Giáo hoàng mang một ý nghĩa lịch sử hai ngàn năm của Giáo hội: ngài là giáo hoàng người Mỹ đầu tiên, thực hiện được giấc mơ thời thơ ấu ngài chia sẻ với các bạn học, và cũng là giáo hoàng đầu tiên phục vụ với tư cách là nhà truyền giáo. Sinh năm 1954, ngài là Giáo hoàng đầu tiên sinh ra sau Thế chiến II. Lịch sử cũng sẽ ghi nhớ ngài là Giáo hoàng thứ hai xuất thân từ Dòng Augustinô, sau Đức Eugene IV (1431-1447), gần sáu thế kỷ trước đó.

Marta An Nguyễn dịch

Giống như trúng số độc đắc: Ngôi nhà thời thơ ấu của Đức Lêô tăng giá sau khi ngài được bầu

Đức Lêô XIV: Những bước đi đầu tiên của một giáo hoàng cắm neo trong thế giới

Mật nghị 2025: Hồng y Vesco kể hậu trường cuộc bầu cử Giáo hoàng Lêô XIV

Đức Lêô XIV: điềm tĩnh, thận trọng cải cách để có một Giáo hội thống nhất trong một thế giới chia rẽ

Hồng y Blase Cupich nói về lý do Hồng y đoàn chọn Đức Lêô XIV

Chúng ta mong chờ gì nơi Giáo hoàng mang tinh thần Thánh Augustinô