Ngày 27 tháng 10 năm 2023, Đức Phanxicô đã đồng ý dỡ bỏ thời hiệu liên quan đến các hành vi cáo buộc bạo lực tình dục được cho là của linh mục Marko Rupnik trong các báo cáo của chính quyền Vatican. Phỏng vấn Sơ Samuelle Chéron, một trong những nạn nhân của linh mục.
lavie.fr, Sophie Lebrun, 2023-10-27
Linh mục Marko Rupnik người Slovenia, cựu tu sĩ Dòng Tên và nghệ sĩ khảm nổi tiếng có tác phẩm trang trí các nhà thờ trên khắp thế giới, bị cáo buộc đã hành hung khoảng 30 phụ nữ trong khoảng thời gian từ những năm 1980 đến năm 2018. (Hình tháng 11 năm 2007, tại Rome.) ERIC VANDEVILLE /ABACA
Quyết định được Rôma đưa ra chỉ vài ngày sau khi linh mục nghệ sĩ khảm nổi tiếng quốc tế được nhập giáo phận Kober, quê hương Slovenia của ông. Linh mục trang trí các bức tường của các tòa nhà công giáo lớn nhất thế giới là đối tượng điều tra nội bộ của Dòng Tên trong những năm gần đây.
Điều này dẫn đến các biện pháp xử phạt hành chính với những hạn chế của Dòng với ông. Không tuân lời, ông bị Dòng Tên trục xuất tháng 6 vừa qua.
Nữ tu Samuelle Chéron, một nạn nhân của linh mục Marko Rupnik, là ẩn sĩ người Pháp đã lên tiếng. Hôm nay, sơ lại quay lại với quyết định chưa từng có này.
Làm thế nào sơ biết có một phiên tòa giáo luật có thể mở ra để xử linh mục Marko Rupnik?
Sơ Samuelle Chéron. Một nhà báo người Ý đã gởi cho tôi tài liệu chính thức của phòng báo chí Tòa Thánh. Bản tin viết, giáo hoàng “đã yêu cầu bộ Giáo lý Đức tin xem xét lại vụ việc và quyết định dỡ bỏ thời hiệu để cho phép một vụ án được xử”. Và Hội đồng Giáo hoàng Bảo vệ Trẻ vị thành niên và Những người dễ bị tổn thương đã thu hút sự chú ý của Đức Phanxicô về “các vấn đề nghiêm trọng trong việc quản lý vụ án” Marko Rupnik và “sự thiếu gần gũi với các nạn nhân”.
Tôi vẫn khó để nhận ra: đây là lần đầu tiên Vatican có phản hồi rõ ràng và chính xác về vấn đề này, công bố khả năng tiến hành một phiên tòa theo giáo luật, một con đường mà trước đây chưa bao giờ có thể thực hiện được, dù đã có rất nhiều cố gắng. Điều này đáng lẽ phải được thực hiện từ nhiều năm trước. Nhưng bằng cách dỡ bỏ thời hiệu với các sự kiện liên quan đến Marko Rupnik, cuối cùng giáo hoàng đã cho phép công lý được thực thi. Đó là cách duy nhất để công lý được thực thi một cách nghiêm túc.
Đức Phanxicô dỡ bỏ thời hiệu để xử lại vụ Rupnik, bị buộc tội lạm dụng
Tôi thực sự hy vọng đây là con đường chúng ta sẽ đi. Tôi thấy đáng nhấn mạnh đến tính chất thời gian của quyết định: đây là tín hiệu mạnh mẽ được công bố khi Thượng hội đồng về tính đồng nghị kết thúc và thông cáo Rôma đề cập đến
Sơ đã làm các bước để hướng tới một tiến trình giáo luật chưa?
Vào giữa tháng 12 năm 2022, Dòng Tên đã thành lập một “nhóm giới thiệu các trường hợp khiếu nại chống lại các tu sĩ Dòng Tên”, tôi đã được phỏng vấn trước đó. Sau đó lời khai của tôi cùng với khoảng mười lăm người đã được công nhận.
Vụ linh mục Rupnik: thêm 15 nạn nhân mới và một thủ tục giáo luật bất tận
Vào tháng 2, linh mục Johan Verschueren, đại diện Các Nhà Quốc tế Dòng Tên ở Rôma, bề trên trực tiếp của linh mục Marko Rupnik, đã thông báo trong “khoảng thời gian hơn 30 năm” từ những năm 1980 đến năm 2018, ông đã được nghe các lời chứng của những người của cộng đồng Loyola (có trụ sở tại Ljubljana, Slovenia, và Marko Rupnik là người hướng dẫn thiêng liêng), của các thành viên của Trung tâm Aletti (cộng đồng của các nhà thần học và nghệ sĩ được linh mục Marko Rupnik thành lập ở Rôma) và của những người độc thân tuyên bố mình bị lạm dụng, quấy rối tinh thần, tâm lý hoặc tình dục một cách chủ ý trong quá trình quan hệ với linh mục Rupnik. Tôi rất ngạc nhiên khi linh mục Verschueren công khai xem những gì chúng tôi làm chứng là “đáng tin cậy”.
Linh mục Verschueren công bố các biện pháp trừng phạt hành chính như cấm thực hiện các dự án nghệ thuật trong nhà thờ, ngoài những dự án đã được quyết định vài tháng trước đó: lệnh cấm bất kỳ hoạt động mục vụ và bí tích công khai nào, như dâng thánh lễ và giải tội, đồng hành về mặt thiêng liêng, hướng dẫn các cuộc tĩnh tâm hoặc các khóa linh thao, và giao tiếp với công chúng. Một thủ tục giáo luật cũng đã được công bố.
Đây là cuộc điều tra thứ ba chống linh mục Marko Rupnik. Rốt cuộc chuyện gì đã xảy ra?
Vì Marko Rupnik đã không tôn trọng các lệnh trừng phạt, các tu sĩ Dòng Tên đã tiến hành thủ tục trục xuất ông. Tháng 6 ông đã bị ra khỏi Dòng và không có thông tin gì tiếp theo về lời khai của chúng tôi.
Trước đó, một thủ tục giáo luật đã được bộ Giáo lý Đức tin thực hiện từ năm 2021 đến năm 2022, dựa trên lời chứng của các nữ tu và cựu nữ tu của cộng đồng Loyola, nói đến các vụ tấn công tình dục trong những năm 1980 và 1990. Nhưng Vatican sau đó từ chối dỡ bỏ thời hiệu.
Sau vụ tai tiếng trên các phương tiện truyền thông, chúng tôi được biết một phiên tòa trước đó đã diễn ra sau sự kiện một nữ tập sinh cho biết đã được xá tội khi xưng tội, sau khi bị tấn công tình dục. Linh mục bị vạ tuyệt thông năm 2020, nhưng sau đó được dỡ bỏ vì linh mục đã ăn năn. Các hạn chế của Bộ đã được các tu sĩ Dòng Tên đưa ra, nhưng ông không tôn trọng chúng… và mọi thứ đều được giữ bí mật.
Tìm hiểu vụ Rupnik qua sáu câu hỏi chính
Đồng thời, sơ có theo dõi chuyến thăm tông tòa đến trung tâm Aletti, nơi sơ đã từng theo học không?
Vào đầu tháng 9, vị đại diện tông tòa Rôma đã công bố kết quả của chuyến đi là “đời sống ở cộng đồng lành mạnh” và không có vấn đề gì! Báo cáo nói, người thực hiện chuyến đi này tin các thủ tục chống lại Marko Rupnik là có tính cách “bất thường nghiêm trọng”.
Trung tâm Aletti, chuyến thăm giáo luật đã chấm dứt
Điều này rõ ràng giống nỗ lực phục hồi và đặt vấn đề cho các tiến trình của các tu sĩ Dòng Tên, tạo xúc cảm rất mạnh nơi một số nạn nhân. Năm người trong số các nạn nhân đã đăng một bức thư ngỏ trên các phương tiện truyền thông Ý để bày tỏ sự phẫn nộ và đòi hỏi công lý: họ viết với tên thật của họ, đây là lần đầu tiên họ viết.
Vào tháng 10, tôi được biết Ủy ban Giáo hoàng Bảo vệ Trẻ vị thành niên và Những người dễ bị tổn thương muốn xem xét lại hồ sơ. Có lẽ các nạn nhân đã liên lạc với Ủy ban. Chúng ta có thể hiểu, theo thông báo hôm nay của Tòa Thánh, cuối cùng tất cả các nạn nhân này đã được lắng nghe.
Vấn đề tương lai các tác phẩm của Marko Rupnik ở một số nơi danh tiếng trên thế giới như ở Lộ Đức. Sơ nghĩ sao?
Chắc chắn quyết định các việc này không phải là tôi! Không phải vị trí của tôi. Tôi đang nóng lòng chờ đợi sự lắng nghe của ủy ban làm việc dường như đang trong quá trình triển khai.
“Xin tháo dỡ các tác phẩm nghệ thuật của các linh mục bị cáo buộc lạm dụng”
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
