Hồng y người Ý Cantoni, hồng y của giáo phận tử đạo
cath.ch, I.Media, 2022-08-25
Quyết định phong hồng y cho giám mục Oscae Cantoni đã làm cho nhiều quan sát viên thắc mắc. Giáo phận Como của ngài thực sự không phải là một giáo phận có hồng y. Là giáo phận nhỏ ở vùng Lombardie nước Ý, láng giềng của Thụy Sĩ, giáo phận thường nép mình sau những giáo phận rất có uy tín ở phía bắc như Venise, Turin và Milan, trong đó Como là một giáo phận đau khổ.
Thêm nữa khi công bố danh sách các tân hồng y trong giờ Kinh Truyền Tin ngày chúa nhật 29 tháng 5, nhiều người mong chờ cuối cùng Đức Phanxicô sẽ phong hồng y cho một trong các tổng giám mục các giáo phận trên. Nhưng không phải là trường hợp này, dưới triều giáo hoàng của ngài, Đức Phanxicô dần dần xóa sổ các giáo phận có truyền thống có hồng y.
Chắc chắn, chúng ta thấy điều này trong ý định của ngài khi ngài chọn – ngay cả ở Ý – các giáo phận được xem là ngoại vi để thành lập Hồng y đoàn. Đây không phải là lần đầu tiên, vì kể từ năm 2013, Đức Phanxicô đã phong hồng y cho các giáo phận Aquila 2018, Agrigento năm 2015 hoặc Ancona năm 2015.
Nhưng việc bổ nhiệm giám mục Oscar Cantoni, 71 tuổi, cũng không phải là tình cờ. Có lẽ là để an ủi một giáo phận bị thử thách vì cái chết của một linh mục tử đạo gần đây và cũng để khuyến khích một giám mục “có mùi đàn chiên của mình” nên Đức Phanxicô đã chọn giám mục Cantoni.
Sinh năm 1950 tại tỉnh Como nước Ý, phía bắc Milan, Oscar Cantoni chịu chức năm 1975 tại giáo phận của mình. Nhà sáng lập, sau đó là giám đốc trung tâm ơn gọi và giáo viên giáo dục tôn giáo ở các trường trung học trong vùng, đặc biệt ngài đóng góp vào sự ra đời và phát triển của Ordo Virginum, một hội dòng của các trinh nữ thánh hiến. Năm 1990, ngài làm linh hướng tại chủng viện giáo phận và đã tận tâm phục vụ trong 15 năm – vì thế ngài biết phần lớn các tu sĩ hiện nay. Giám mục phó giáo phận Como trong hai năm, sau đó năm 2006 ngài được bổ nhiệm làm giám mục Crema, phía nam Milan. Năm 2016, Đức Phanxicô xin giám mục về lại giáo phận gốc để phục vụ.
Người của thục địa, với sáng kiến của nhiều dự án từ thiện, giám mục tiếp tục công việc truyền giáo đã khởi xướng từ nhiều năm trước với người trẻ và những người thiếu thốn nhất. Năm 2020, một trong những linh mục của giáo phận, cha Roberto Malgesini bị một người vô gia cư mà cha chăm sóc giết hại. Cái chết của mục tử 51 tuổi này đã làm cả nước Ý rúng động, trong một buổi tiếp kiến chung, Đức Phanxicô đã tạ ơn Thiên Chúa về cuộc tử đạo, về chứng từ bác ái này với những người nghèo khổ nhất”, ngài xin những người có mặt trong buổi tiếp kiến chung giữ một phút thinh lặng cầu nguyện cho người đã khuất và “cho tất cả các linh mục, nữ tu, giáo dân, những người làm việc với những người khốn khó, những người sống bên lề xã hội”.
Linh mục Ý Roberto Malgesini, người lo cho người vô gia cư bị đâm chết
Vài ngày sau, ngài nhắc lại hình ảnh của linh mục Malgesini, “người không đưa ra lý thuyết, người chỉ đơn thuần thấy Chúa Giêsu nơi người nghèo và ý nghĩa của cuộc sống phục vụ”. Giám mục Oscar Cantoni đau buồn vì thảm kịch của linh mục thân cận của ngài, cùng với gia đình của linh mục, ngài được Đức Phanxicô tiếp kiến: “Chúng tôi đã sống giây phút dịu dàng với Đức Phanxicô, ngài đã an ủi chúng tôi.”
Cuộc gặp gỡ xúc động của Đức Phanxicô và gia đình Linh mục Roberto Malgesini
Một ngày sau khi được tin phong hồng y, giám mục Cantoni nói với Vatican News về cha Malgesini: “Tôi cảm thấy rất gần với cha vì ngày xưa tôi rất gần với cha, tôi cảm thấy như cha Malgesini bảo vệ tôi, và tôi tin từ Thiên đàng, cha chúc lành cho tôi và chức vụ đang chờ tôi, nhưng cha cũng chúc lành cho tất cả các giáo dân của cộng đoàn giáo phận Como.”
Một giáo phận đã bị thử thách
Một số phương tiện truyền thông Ý nêu rõ thực tế giáo phận Como không phải là nơi tử đạo đầu tiên và có thể Đức Phanxicô muốn bày tỏ lòng kính trọng với vùng đất đầy thương tích này của nước Ý. Vào đầu những năm 2000, hai tu sĩ khác trước linh mục Malgesini, đã thiệt mạng trong hoàn cảnh bi thảm. Năm 1999, cha Don Renzo bị một thanh niên khoảng ba mươi tuổi bắn trước cửa nhà xứ vì người này đang cần tiền.
Năm 2000 nữ tu chân phước Maria Laura Mainetti bị ba cô gái trẻ tự xưng là Satan sát hại. Bị trọng thương, nữ tu chỉ có đủ thì giờ để xin Chúa tha thứ cho những người giết hại mình.
Rất nhiều thảm kịch đã làm cho nhà báo Ý Nello Scavo rút ra kết luận này khi biết tin giám mục Cantoni được phong hồng y: “Hiếm có một giáo phận nào ở Ý và châu Âu lại có số lượng cao các vị tử đạo, các chân phước và các thánh trong hơn ba mươi năm qua. Các tu sĩ, các linh mục bị giết trong cộng đồng vì lời chứng cụ thể về đức tin của họ. Những người khác đã được ở trên bàn thờ danh dự vì di sản thiêng liêng của họ. […] Giám mục Oscar Cantoni là con và là mục tử của Giáo hội này. Những ai đã từng nhìn thấy và nghe vào thời cha Roberto Malgesini tử đạo đều biết ý nghĩa “màu tím” từ lâu đã là mục tiêu chính cho sứ mệnh giám mục của ngài”.
Tên của giám mục Cantoni trong vụ London
Gần đây, tên của giám mục Cantoni lại nổi lên trong hai phiên tòa làm rung chuyển Vatican. Mối quan tâm đầu tiên là tiểu chủng viện Thánh Piô X, cho đến năm 2021 ở trong các bức tường của Vatican, nhưng cơ sở do giáo phận Como quản lý. Trong phiên tòa kết thúc vào mùa thu năm 2021 với một tuyên bố trắng án, một trong hai bị cáo của giáo phận Como và một chủng sinh vào thời xảy ra sự kiện, bị cáo buộc đã lạm dụng tình dục một trong những bạn trong chủng viện của mình vào những năm 2010. Trước tòa án Vatican, giám mục Cantoni đã phải giải thích về việc quản lý chủng sinh này, người mà giám mục đã phong linh mục năm 2017 trước khi áp dụng các biện pháp kỷ luật với linh mục sau khi cuộc điều tra báo chí loan tin cùng năm.
Trường hợp khác là vụ xét xử tòa nhà ở London, trong đó hồng y Angelo Becciu cùng 9 bị cáo khác can dự. Cựu tổng thư ký Quốc vụ khanh dưới quyền bị buộc tội tham ô, lạm dụng quyền lực trong một băng nhóm có tổ chức và giả mạo nhân chứng. Về điểm giả mạo nhân chứng, người mà hồng y Becciu tạo áp lực không ai khác chính là giám mục Como. Hồng y Becciu đã xin giám mục Cantoni cho linh mục Perlasca bị buộc tội được nhập giáo phận Como, rút lại các cáo buộc chống lại hồng y, linh mục Perlasca đứng đầu văn phòng hành chính của Phân bộ thứ nhất của Phủ Quốc vụ khanh từ năm 2009 đến năm 2019. Một luận điểm “hồng y cựu nhân vật số 3” của Tòa Thánh phủ nhận. Trong phiên điều trần tháng 5 vừa qua, hồng y cho rằng lời buộc tội này “quá đau đớn”. Về vụ kiện này, tư pháp Vatican vẫn chưa quyết định.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
Bài đọc thêm: 21 tân hồng y được Đức Phanxicô bổ nhiệm là ai?
