Linh mục Christian Rutishauser giải thích vì sao Đức Phanxicô từ chối ‘viri probati’
cath.ch, Raphael Rauch, 2020-09-09
Linh mục Dòng Tên Christian Rutishauser Giám tỉnh Dòng Tên Thụy Sĩ © Vera Rütimann
Thượng hội đồng Amazon đề nghị phong chức cho các ông đã lập gia đình (viri probati) nhưng Đức Phanxicô đã không làm theo mong chờ này. Như ngài đã giải thích trong một ghi chú được tạp chí Dòng Tên Văn minh Công giáo Civilta Cattolica đăng, là do chưa có được phân định cần thiết. Linh mục Christian Rutishauser, giám tỉnh Dòng Tên Thụy Sĩ trả lời báo Công giáo Thụy Sĩ về khái niệm phân định này.
Số báo tháng 9 – 2020, Tạp chí Văn minh Công giáo công bố một ghi chú cá nhân của Đức Phanxicô, trong đó ngài giải thích lý do “không” của mình với việc phong chức cho các ông đã lập gia đình. Đa số các nghị phụ tại thượng hội đồng Amazon xin cho các ông đã được chứng nhận, viri probati, những người đã lập gia đình có nghề nghiệp dân sự, được thụ phong linh mục. Nhưng trong tông huấn hậu Thượng hội đồng Querida Amazonia, được công bố vào tháng 2 năm 2020, Đức Phanxicô đã không đáp ứng yêu cầu này.
Ngài giải thích việc từ chối này vì thiếu “phân định.” Tiến trình này là một trong các nền tảng linh đạo và thực hành của Dòng Tên. Linh mục Christian Rutishauser, Giám tỉnh Dòng Tên Thụy Sĩ, đã triển khai cho báo Công giáo Thụy Sĩ khái niệm phân định thần loại này, kết hợp vừa lý trí và tinh thần, vừa thể chế và cá nhân.
Vì sao Đức Phanxicô không theo ý kiến đa số các nghị phụ thượng hội đồng về việc phong chức cho các ông đã lập gia đình?
Linh mục Christian Rutishauser: Đức Giáo hoàng đã lắng nghe các phiếu bầu của Thượng hội đồng Amazon và quan tâm đến y kiến của đa số. Khi viết tài liệu cuối cùng, chắc chắn ngài cân nhắc lại các lá phiếu của thượng hội đồng, so sánh chúng với các tiếng nói bên ngoài thượng hội đồng, và cũng xem xét các vấn đề thực hiện, tình hình chung, v.v. Việc đánh giá như vậy là tùy thuộc vào ngài khi ngài soạn thảo một tài liệu.
“Đây không phải là quyết định của đa số mà thiểu số phải phục tùng”
Trong ghi chú, ngài viết ngài không có sự phân định. Điều này có nghĩa là gì?
Đức Phanxicô nhấn mạnh thượng hội đồng không phải là một nghị viện dân chủ. Cuối cùng, đây không phải là quyết định của đa số mà thiểu số phải phục tùng. Thượng hội đồng phải tìm ý Chúa trên một số vấn đề. Đó là việc tìm kiếm càng nhiều đồng ý càng tốt, và nhất là, đảm bảo cuối cùng không bên này thắng bên kia. Ngài kêu gọi tất cả các nhóm tìm thỏa thuận với nhau vì sự hiệp nhất của Giáo hội là điều quan trọng.
Giáo hội phải tính đến sự tầm nhìn quan trọng của các dân tộc bản địa | © Jacques Berset
Tuy nhiên, đây là các cải cách. Dĩ nhiên điều này cần các tranh luận cởi mở và tự do. Đức Phanxicô đánh giá cao và khuyến khích họ. Do đó, Ngài đã tạo ra một bầu khí không được xem là hiển nhiên trong đường hướng lãnh đạo của Giáo hội. Nhưng gần như có sự đối đầu của các xác tín khác nhau, chưa có sự hiểu biết nhau sâu đậm hơn.
Vì sao “phân biệt thần loại” quan trọng với các tu sĩ Dòng Tên?
Vấn đề là biết làm sao bản thể con người trong tư cách cá nhân phải cấu thành đời mình như thế nào và làm sao Giáo hội với tư cách là cộng đồng nên hành động như thế nào ở trọng tâm linh đạo Dòng Tên. Vẫn có các quy tắc và chuẩn mực chung nhưng cuộc sống rất đa dạng nên luôn có các cách khác nhau để giải thích chúng. Đôi khi một quy tắc, khi được áp dụng theo nghĩa đen lại tạo ra điều ngược lại với những gì đã dự định.
Khi nào việc phân thần loại được hoàn tất? Liệu chúng ta có thể cân nhắc việc này một cách đầu óc hay giáo hoàng đặt câu hỏi theo cảm nhận và trực giác của ngài?
Những ai chống lý trí và trí tuệ với tình cảm và cảm xúc sẽ không hiểu gì phân định thần loại. Chỉ có một Chúa duy nhất và một Thần Khí duy nhất như Thánh Phaolô đã giải thích chi tiết trong Thư gởi tín hữu Cô-rinh-tô, Thần Khí duy nhất này của Chúa tác động trên nhiều loại người khác nhau. Đây không phải phương tiện là yếu tố quyết định – dù cho tinh thần hay vật chất – nhưng thật ra là để phục vụ cho việc xây dựng Giáo hội, vì lợi ích của con người, vì bảo vệ cho tạo vật.
“Những ai chống lý trí và trí tuệ với tình cảm và cảm xúc sẽ không hiểu gì phân định thần loại”
Có phải “sự phân định thần loại” chỉ là cái cớ để trì hoãn một chủ đề tế nhị trong đời sống Giáo hội không?
Tất cả đều luôn có thể là cái cớ để biện minh. Đó là sự hèn nhát. Nhưng Đức Phanxicô thực sự không hèn. Ngài cố gắng lắng nghe Thần Khí của Chúa và đó là lý do vì sao ngài có đặc sủng. Theo nghĩa này, tất cả mọi người trong Giáo hội nên có đặc sủng.
Điều này có nghĩa không chỉ một mình tôi được Thần Khí dẫn dắt, nhưng cả người có quan điểm ngược lại cũng được Thần Khí của Chúa dẫn dắt.
Sau đó là bắt đầu cuộc đối đầu, cần có thì giờ cho đến khi ơn Chúa tuôn trào. Đi trên con đường tâm linh có nghĩa là dành nhiều thì giờ để lắng nghe chăm chú hơn.
Các tu sĩ Dòng Tên bảo vệ Đức Phanxicô Dòng Tên. Đối với họ, thái độ của Đức Phanxicô là nhất quán. Nhưng có người khác nói: “Đôi khi ngài như thế này, đôi khi ngài như thế kia.” Suy nghĩ Dòng Tên có quá phức tạp không?
Suy nghĩ Dòng Tên không phức tạp. Nhưng đòi hỏi cầu nguyện và suy ngẫm. Chỉ những ai không ngừng tự hỏi lui, tự hỏi tới về ý Chúa mới quen thuộc với “phân định thần loại.” Nếu không có thái độ chiêm niệm và cảnh giác, không được đào tạo lương tâm khởi đi từ Tin Mừng và từ khoa học, thì các quyết định lớn lao không thể thực hiện theo cách thiêng liêng.
“Luôn có đấu tranh quyền lực và tranh cãi về đức tin.”
Tôi tin chính xác như vậy, chính vì thế ngài nghĩ Giáo hội chưa chín muồi cho một số thay đổi. Ngài có cảm nhận luôn có đấu tranh quyền lực và tranh cãi về đức tin. Nhưng đây là việc giải quyết các vấn đề theo cách phù hợp với hoàn cảnh và với con người khởi đi từ đức tin.
Làm thế nào để một tu sĩ Dòng Tên trẻ học cách “phân định thần loại?”
Nơi các tu sĩ Dòng Tên chúng tôi, phân định thiêng liêng là DNA của chúng tôi. Mỗi lời cầu nguyện đều thuộc về thinh lặng, đón nhận, nhìn thực tế cuộc sống dưới ánh sáng của Chúa để lắng nghe các ý kiến người khác trước mặt Chúa. Trong tập viện, môn tu luyện thiêng liêng này được thực hành một cách chuyên sâu và có hệ thống trong vòng hai năm.
Cuối cùng, tất cả tùy thuộc vào lối sống chiêm nghiệm liệu có được trau dồi sau khi được đào tạo hay không. Nhà Dòng có một khuôn khổ cho công việc này. Chúng tôi bổ nhiệm một giám đốc hướng dẫn tâm linh.
Vấn đề viri probati sẽ được tiếp tục như thế nào?
Tôi không thể nói được. Cá nhân tôi, tôi nghĩ thời điểm đã đến. Đức Phanxicô đi đến một kết luận khác. Tôi tôn trọng ngài. Tôi tin chắc vấn đề tiếp cận với chức thánh phải được đề cập một cách cơ bản. Nếu không, các hoạt động có tính cách cứu hỏa sẽ chỉ tiếp nối nhau. Điều này không liên quan gì đến việc Chúa Thánh Thần dẫn dắt. Một tầm nhìn tâm linh rộng hơn và sâu hơn.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
Bài đọc thêm: Truyền chức cho các ông đã kết hôn, các thượng hội đồng… Đức Phanxicô đã quyết định như thế nào
