Á châu có phải là giai đoạn kế tiếp trong việc cải cách của Đức Phanxicô không?
international.la-croix, Michael Sainsbury, 2019-11-19
Hình: Đức Phanxicô đến thủ đô Bangkok ngày thứ tư 20 tháng 11-2019
Đức Phanxicô đã chọn khu vực Amazon để thử nghiệm các động thái như phong chức cho các ông đã lập gia đình, chuyến đi của ngài đến châu Á có phải là bước khởi đầu mới cho việc cải cách giáo hội không?
Cụ thể, đa số các giám mục tham dự Thượng hội đồng Amazon đều chấp nhận phong chức cho các ông đã lập gia đình trong các hoàn cảnh đặc biệt ở các vùng xa xôi, khi có một số tín hữu mong muốn được dự thánh lễ và nhận Mình Thánh Chúa mà họ không có các linh mục đến dâng thánh lễ trong nhiều tháng, thậm chí có khi nhiều năm.
Ở đây chúng ta có thể hiểu vấn đề cơ bản của việc hạn chế hàng giáo sĩ phải là linh mục độc thân. Mục đích chính của kitô giáo là mang Chúa Kitô đến thông qua công việc mục vụ của hàng giáo sĩ và việc lãnh nhận bí tích. Khi giới hạn công việc mục vụ cho nam tu sĩ độc thân, Giáo hội đã hạn chế chính khả năng của mình để hoàn tất các việc này như Giáo hội mong muốn. Các chỉ trích gay gắt thậm chí cho rằng đây là dị giáo, nhưng đây là loại thảm kịch của những người bảo thủ, vì thế chúng ta không nên đến đó.
Chúng ta cần theo dõi nơi Đức Phanxicô đang đi để hiểu rõ ràng các ý tưởng của ngài “triệt để” như thế nào. Vì thế chúng ta cần suy nghĩ điều này: lần cuối cùng một thượng hội đồng nghiên cứu vấn đề chịu chức của các ông đã lập gia đình là năm 1971, thượng hội đồng thứ ba của Đức Phaolô-VI. Trước sự rụng rời của những người cấp tiến – và của những người lo lắng về số lượng đã suy giảm của chức tư tế -, Đức Phaolô-VI đã tái khẳng định tình trạng độc thân linh mục năm 1967.
Năm 1970, một nhóm các học giả công giáo cao cấp, trong số đó có hồng y Joseph Ratzinger, sau này là Giáo hoàng Bênêđictô, đã viết cho Đức Phaolô-VI:
“Chúng tôi ký tên dưới đây, những người thông qua sự tin tưởng của các giám mục Đức, cảm thấy buộc phải đệ trình các cân nhắc sau đây cho các giám mục Đức.”
“Các suy tư của chúng tôi liên quan đến sự cần thiết cần phải xem xét lại khẩn cấp và một cái nhìn sáng suốt về luật độc thân của Giáo hội la-tinh đối với nước Đức và toàn thể Giáo hội…”
Nhưng thượng hội đồng năm 1971 đã ủng hộ giáo hoàng về luật độc thân, dù có một thiểu số đáng kể chống lại ngài, và vấn đề vẫn còn nằm yên trong 48 năm cho đến khi Đức Phanxicô đặt lại vấn đề.
Tài liệu cuối cùng của Thượng hội đồng Amazon cho thấy có nhiều người trong vùng đã gặp “khó khăn vô cùng” để gặp một linh mục, để dự một thánh lễ và rước lễ.
Đề nghị cuối cùng là “phong chức các ông được cộng đoàn tín nhiệm” và đã có kinh nghiệm phong phú trong cương vị phó tế và nhận sự đào tạo chức thánh đầy đủ, đã có gia đình hợp pháp và ổn định.”
Đức Hồng y Michael Czerny tuyên bố: “Không một linh mục nào được phong chức mà không phải là phó tế, vì thế đề nghị này không phải là một “thay đổi lớn” trong Giáo hội.
Điều này sẽ được quyết định trong một tài liệu Đức Phanxicô sẽ đưa ra từ đây đến cuối năm. Theo trang chính thức của Vatican, “các kết luận này rất được tín hữu mong chờ, liệu có mở một con đường cho các linh mục được lập gia đình, hay ít nhất ở những vùng mà các giáo phái tin lành, giáo phái phúc âm càng ngày càng bành trướng không”.
Sự bành trướng của các giáo phái phúc âm
Rõ ràng Đức Phanxicô đã chọn vùng Amazon xa xôi để làm nơi thử nghiệm các cải cách có ý nghĩa rộng hơn đối với thế giới đang phát triển, nơi Giáo hội phát triển và thịnh vượng và ngài thấy đó là tương lai của Giáo hội. Điều này đặc biệt phù hợp với nước Ba Tây, quốc gia có nhiều người công giáo nhất, nhưng đức tin bị tấn công do các tín hữu kitô các giáo phái phúc âm mà số lượng của họ gia tăng nhanh chóng.
Bây giờ với sự gia tăng cũng của các giáo phái phúc âm, nơi các nhóm người công giáo sống ở các vùng xa cũng là một vấn đề lớn ở châu Á.
Ở Thái Lan, nơi Đức Phanxicô đến thăm trong những ngày sắp tới có bảy bộ lạc lớn miền núi. Có hàng ngàn người công giáo trong số các sắc dân thiểu số Hmong, Karen, Akha và Lisu. Các nhóm này và các nhóm dân tộc thiểu số khác trải rộng trên các vùng núi ở Đông Nam Á từ Ấn Độ đến Băng-la-đét, từ Miến Điện, Thái Lan, Lào đến Việt Nam cũng như miền Nam Trung quốc.
Người Hàn quốc cũng gởi các nhà truyền giáo đến Nam Á và Đông Nam Á. Bản báo cáo đầu năm của báo The Economist cho biết, các giáo phái phúc âm và ngũ tuần phát triển nhanh chóng ở châu Á hơn các vùng khác trên thế giới, với hơn 200 triệu người gia nhập năm 2015, so với năm 1970 chỉ có 17 triệu người.
Điều này phù hợp với lập luận của Đức Phanxicô về việc phong chức cho các ông đã lập gia đình.
Và cũng cần tự hỏi liệu xem Trung quốc có thể là một quốc gia mà người ta dự đoán sẽ có các linh mục lập gia đình hơn dự trù không. Ít nhất có hai giám mục mà Đức Phanxicô đưa trở lại với Tòa Thánh đã có gia đình. Với các ví dụ này, chắc chắn là có các linh mục khác, và có thể là các linh mục trên khắp nước Trung quốc có các thoả thuận gia đình “không quy ước”, không phù với bậc sống độc thân của linh mục.
Giáo hội Trung quốc khó tìm cho đủ số linh mục và giám mục, trong khi gần đây Đảng cộng sản nắm quyền đã cấm các trẻ vị thành niên tham dự thánh lễ, theo học các lớp Kinh Thánh và các sinh hoạt tôn giáo khác.
Như Đức Phanxicô đã lưu ý trong ngày khai mạc thượng hội đồng: “Nếu mọi thứ vẫn tiếp diễn, nếu chúng ta dành thời gian họp để nói rằng ‘mọi thứ luôn được thực hiện như vậy’, thì ơn sẽ biến mất, sẽ bị ngộp dưới đống tro bụi của sợ hãi, của lo lắng để bảo vệ nguyên trạng”.
Tất nhiên, một trong các trở ngại chính cho bất cứ một thay đổi nào, đó là chủ nghĩa giáo quyền lan tràn trong hầu hết các nước Á châu, nơi các nhà lãnh đạo tôn giáo – những người thích hào quang giả tạo và phô trương – xem mình là thành phần của giới tinh hoa chọn lọc và rùng mình hãi sợ khi nghĩ đến việc cho phép người nào “kém hơn” vào trong hàng ngũ của họ. Điều trớ trêu là chắc chắn những người như vậy sẽ là những người thua cuộc.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
Xin đọc thêm: “Tại Nhật, kitô giáo có một hình ảnh tích cực”
