Hồng y cardinal Joseph Tobin trong ngày tấn phong hồng y 19 tháng 11-2016.
Theo Hồng y Joseph Tobin, chính quyền Mỹ “muốn giảm tự do tôn giáo xuống còn tự do thờ phượng”. / Domenico Stinellis/AP
la-croix.com, Céline Hoyeau, Orlando, 2017-07-04
Phỏng vấn Hồng y Joseph Tobin, Tổng Giám mục giáo phận Newark (New Jersey) trong lần họp ở Orlando, Florida ngày 1 và 2 tháng 7 với hơn 150 giám mục 3 400 các nhà lãnh đạo công giáo nước Mỹ. Họ cùng suy tư về cách nào để là các “đồ đệ truyền giáo” tốt, theo chữ của Đức Phanxicô, để đến với một nước Mỹ đang trên con đường thế tục hóa.
Báo Thập giá: Cuộc họp các nhà lãnh đạo công giáo Mỹ có tầm quan trọng nào?
Hồng y Joseph Tobin: Đầu tiên hết, cuộc họp đặt nền tảng trên giáo huấn của Đức Phanxicô (Tông huấn Niềm vui Tin Mừng), mà theo tôi, trong thời gian qua, có vẻ như các nhà lãnh đạo công giáo Mỹ đã không chú ý nhiều đến ngài. Họ rất chú ý đến Đức Gioan-Phaolô II. Các lời của vị kế nhiệm ngài bắt đầu được xem trọng.
Ở Mỹ, chúng tôi bị tác động bởi một nền văn hóa rất mang tính pháp lý và bước đầu tiên là phải nhận ra điều này, trước khi hiểu, cách duy nhất để là người công giáo, đó là lòng thương xót. Rất nhiều người Mỹ đã xa Giáo hội công giáo vì họ không tìm ở đó ý nghĩa họ đang đi tìm, họ thấy cứng nhắc. Tôi nghĩ, người ta sợ bỏ sự cứng nhắc này, vì nếu bỏ là mình mất căn tính. Các xã hội có xu hướng củng cố biên giới của mình, cũng là một cách họ bảo vệ căn tính của mình, và theo tôi, Giáo hội cũng đang cố xác định biên giới của mình, để cho biết mình là ai… và như thế cũng mang nguy cơ loại trừ vậy. Nhưng là đồ đệ Chúa Giêsu, chúng ta học để cẩn thận không loại trừ một ai.
Trong kỳ họp ở Orlando, một thánh lễ được dâng để cầu nguyện cho tự do tôn giáo mà các giám mục Mỹ sợ rằng nước Mỹ đang bị đe dọa, kể từ khi chính phủ Obama quyết định buộc các chủ nhân phải trả tiền bảo hiểm sức khỏe, kể cả thuốc ngừa thai…
Hồng y Tobin: Một trong các vấn đề ngày nay là chính phủ muốn giảm thiểu tự do tôn giáo xuống còn tự do thờ phượng. Họ để chúng tôi làm những gì chúng tôi muốn, nếu những việc này được làm trong khuôn viên nhà thờ. Trong khi công giáo là một lối sống. Một số giám mục rất quan tâm về vấn đề này. Tôi cũng vậy, tuy nhiên tôi không nghĩ đó là ưu tiên của Giáo hội Mỹ; vì chúng tôi sẽ có nguy cớ trở thành cái mà Đức Phanxicô gọi là một Giáo hội-tự quy, một Giáo hội chỉ có con mắt hướng về mình.
Ưu tiên của chúng tôi là cổ động cho một trải nghiệm với Chúa Kitô, giúp cho người khác thấy Giáo hội có quan điểm này hay quan điểm kia, chứ không phải vì Giáo hội thù nghịch với những người đồng tính hay sợ phụ nữ, nhưng vì Giáo hội là chứng nhân của Chúa Kitô.
Theo tôi, tình trạng bây giờ khó khăn hơn, vì bầu khí bất an đã tạo nên một tinh thần ái quốc thái quá ở Mỹ. Mọi người, mang căn tính mình trước hết là người Mỹ hơn là đồ đệ của Chúa Kitô. Nhưng tất cả những gì chúng ta đặt lên trên căn tính kitô của mình thì đều là ngẫu tượng. Và chính người công giáo Mỹ chúng tôi đang bị nguy cơ này rình rập.
Một số người công giáo đã bầu cho Tổng thống Donald Trump. Cha thấy các quan hệ của ông với Giáo hội như thế nào?
Donald Trump là người làm ăn. Ông luôn tìm cách để có một thỏa thuận mua bán. Các giám mục phải cẩn thận, vì ông làm cho họ tưởng ông chống phá thai, nhưng ông sẽ không buộc họ phải ủng hộ biện pháp tránh thai… Đổi lại, ông đòi hỏi sự im lặng về các lời tuyên bố thiếu tôn trọng hay trên việc trục xuất người di dân. Và đó là nguy hiểm. Người công giáo Mỹ chúng tôi là một Giáo hội của người di dân. Chúng tôi luôn tranh đấu cho quyền lợi của họ.
Tôi nghĩ, Tổng thống Trump nhờ đến phần tối của người Mỹ. Ông nói đến sợ hãi, đến bất an. Khi tôi trở về sau 20 năm sống ở nước ngoài, điều ngạc nhiên lớn nhất của tôi là thấy mức độ phân cực: như thử chúng tôi mang các chia rẽ của giới chính trị vào Giáo hội. Điều này gợi lên cho những gì tôi đã ghi nhận ở các nước khác, nhất là giới tu sĩ ở Đông Âu: họ chán ghét chế độ cộng sản và làm tất cả để chống lại, nhưng họ lại học rất nhiều ở những người cộng sản, họ đối xử với nhau cũng nghi ngờ như người cộng sản. Tại đây, ở Mỹ cũng vậy: chúng tôi chạy theo nguy cơ để chúng tôi bị ảnh hưởng bởi các mô hình, mà không đặt lại vấn đề cũng như định giá lại xem chúng có phù hợp với Tin Mừng hay không.
Một “Đối thoại Quốc gia” để bao gồm các người trẻ
Ngày thứ hai 3 tháng 7, các giám mục Mỹ tiến hành một tiến trình “Đối thoại Quốc gia” trong vòng ba năm để bao gồm hơn các người trẻ và gia đình trong Giáo hội. Một mạng Quốc gia các lãnh đạo công giáo sẽ được thành lập trong tháng 7 này. Họ có nhiệm vụ nhận diện các “điểm chia rẽ và hợp nhất” trong Giáo hội Mỹ, cũng như tiến hành đào tạo trong các giáo phận và phong trào của họ. Tháng 7 năm 2018, một tham khảo địa phương sẽ được đưa ra để các người trẻ và gia đình tham gia, xác định các chiến thuật và các việc làm thực tiễn. Năm thứ ba sẽ dành cho việc phát triển các công cụ và các đề nghị cụ thể.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
