Tổng thống Trump và nước Mỹ tương lai

53

Tổng thống Trump và nước Mỹ tương lai

osservatoreromano.va, Alessandro Gisotti, 2025-01-18

Không, lịch sử “không kết thúc” khi Bức tường Berlin sụp đổ và Liên Xô tan rã. Những gì từng là ảo tưởng của một số chính trị gia và nhà khoa học chính trị cuối thế kỷ trước đã trở nên hoàn toàn sai lầm. Rốt cuộc, điều này đã được hiểu ở đầu thế kỷ 21 với sự kiện “không thể tưởng tượng nổi” của vụ tấn công khủng bố vào Tòa tháp đôi, làm mọi người buồn bã thức tỉnh cho một kỷ nguyên ổn định toàn cầu dưới ngọn cờ của chủ nghĩa tự do kinh tế. Trong hơn 30 năm kể từ ngày lịch sử đó, khi Bức tường Berlin sụp đổ, một trong những chế độ toàn trị tàn phá tự do nhất trong lịch sử, nhân loại đã trải qua vô số cuộc xung đột ngày càng tăng, từ cục bộ đến khu vực, cho đến khi chúng trở thành hình ảnh đau thương về điều mà Đức Phanxicô đã tiên tri chính xác từ nhiều năm qua, ngài gọi đây là “Chiến tranh thế giới thứ ba diễn ra từng phần”. Vì thế lịch sử vẫn chưa kết thúc.

Trong một phần tư của thế kỷ này, một thế kỷ mà theo Đức Phanxicô là thế kỷ đánh dấu “sự thay đổi của thời đại”, thậm chí còn hơn cả “một thời đại thay đổi”, các thế lực của các cường quốc kinh tế, chính trị, quân sự đã được định hình lại. Ngày nay, chúng ta sống trong thế giới đa cực nên việc tìm kiếm thỏa thuận, đặc biệt trong các tình huống khủng hoảng, trở nên phức tạp và ít tuyến tính hơn. Tuy nhiên, đây là thế giới chúng ta sống và nguyên tắc thực tế đòi hỏi tất cả các nhà lãnh đạo (đặc biệt những người có quyền lực lớn) phải công nhận những thách thức lớn của thời đại phải được đối diện với các mô hình mới, với sáng tạo, không còn thái độ “xem thế giới luôn được thực hiện theo cách này”.

Trong bối cảnh lịch sử này, ngày thứ hai 20 tháng 1, Tổng thống Donald Trump sẽ tuyên thệ lần thứ nhì bảo vệ Hiến pháp Hoa Kỳ và phục vụ người dân Mỹ. Một sự kiện, đã được nói và viết rộng rãi, có nhiều đặc điểm chưa từng có và được nhìn nhận với hy vọng và lo lắng, vì không ai là không thấy – ngay cả khi thế giới không còn một siêu cường nào – cách mà Hoa Kỳ và các quốc gia vẫn có thể tác động đến động lực chính trị và kinh tế quốc tế. Tổng thống đắc cử Trump đã nhiều lần tuyên bố ông sẽ nỗ lực chấm dứt chiến tranh Ukraine. Ông cũng tuyên bố dưới sự lãnh đạo của ông, Hoa Kỳ sẽ không tham gia vào bất kỳ cuộc xung đột mới nào. Chúng ta vẫn chưa biết ông sẽ có thái độ nào đối với các tổ chức quốc tế.

Nhập cư, môi trường, phát triển kinh tế (ngày càng được thúc đẩy bởi công nghệ) là một trong những vấn đề quan trọng mà không chỉ người dân Mỹ mà toàn thể cộng đồng quốc tế sẽ quan tâm đặc biệt ở chủ nhân thứ bốn mươi bảy của Nhà Trắng.

Trong lịch sử, Hoa Kỳ đã tận lực cống hiến khi mở cửa với thế giới (Liên Hiệp Quốc là “phát minh của người Mỹ”) và cùng với các đồng minh họ xây dựng một hệ thống – với tất cả những hạn chế của công việc con người – đảm bảo tự do, phát triển kinh tế và tiến bộ về nhân quyền. Điều này đã xảy ra với cả tổng thống của Đảng Cộng hòa và Đảng Dân chủ. Do đó, một nước Mỹ quay lưng lại với chính mình sẽ là một mâu thuẫn.

Tổng thống Trump được kêu gọi để vượt qua chia rẽ và phân cực vốn đặc nét trong đời sống chính trị ở Mỹ nhiều năm qua, đã gây ra cuộc tấn công vào Điện Capitol ngày 6 tháng 1 năm 2021, một trong những ngày buồn nhất của lịch sử nước Mỹ. Chắc chắn đây là nhiệm vụ khó khăn. Nhưng lại cần thiết cho Chính quyền mới. Vì các tiểu bang “chia rẽ” của Hoa Kỳ sẽ là mối nguy hiểm nghiêm trọng trong một nước đã bị chia rẽ và phân mảnh.

Mười năm trước, Đức Phanxicô, Giáo hoàng đầu tiên đến từ Châu Mỹ đã có bài phát biểu trước Quốc hội Hoa Kỳ nhấn mạnh đến các giá trị nền tảng của quốc gia. Một can thiệp có thể có ích cho Tổng thống Donald Trump và Phó Tổng thống James David Vance.

Một bài phát biểu được hoan nghênh trên Đồi Capitol, đưa ra bốn nhân vật vĩ đại, bốn ngôi sao Bắc Đẩu của nước Mỹ cả trong thời đại hỗn loạn này, vẫn có thể giúp định hướng cho các nhà lãnh đạo chính trị. Đức Phanxicô kết luận: “Một quốc gia được cho là vĩ đại khi quốc gia đó bảo vệ tự do, như Tổng thống Lincoln đã làm; khi quốc gia đó thúc đẩy một văn hóa để mọi công dân có thể mơ một quyền lợi đầy đủ cho mọi người như Mục sư Martin Luther King đã cố gắng thực hiện; khi quốc gia đó đấu tranh cho công lý, cho những người bị áp bức như bà Dorothy Day đã làm không mệt mỏi; như đức tin là động lực đối thoại và gieo rắc hòa bình như tu sĩ Thomas Merton đã làm.” Đó là những giá trị làm nên sự vĩ đại của nước Mỹ. Và thế giới vẫn còn cơ hội để làm.

Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch

Đức tin công giáo của James David Vance sẽ ảnh hưởng như thế nào đến vai trò Phó Tổng thống của ông?