Các tu sĩ dòng bây giờ là giám mục
Dòng Đa Minh, Dòng Phanxicô, Dòng Mông Triệu: họ ở trong dòng nhưng được Đức Phanxicô mời đứng đầu một giáo phận. Làm thế nào để đi từ tu viện đến nhà thờ chính tòa? Họ còn giữ những gì là linh đạo riêng của họ không?
la-croix.com, Christopher Henning, 2023-11-24
Hồng y François Bustillo, giám mục địa phận Ajaccio, là tu sĩ dòng Phanxicô ngoài chức vụ giám mục. MAXPPP
François Bustillo, tu sĩ Dòng Phanxicô ở Corsica; tu sĩ David Macaire, Dòng Đa Minh ở Fort-de-France, Martinique; và bây giờ là tu sĩ Benoît Gschwind Dòng Mông Triệu ở Pamiers, ở Ariège… Bản thân là tu sĩ Dòng Tên, Đức Phanxicô không ngần ngại bổ nhiệm các tu sĩ dòng làm giám mục và không chỉ trong hàng giáo sĩ giáo phận.
Sự lựa chọn như vậy không hề tầm thường với những người này, họ đã dấn thân sống đời sống cộng đồng với linh đạo riêng của họ. Làm thế nào để chuyển từ đời sống tu trì sang trách nhiệm của một giáo phận? Liệu họ có để lại dấu ấn đặc biệt cho Giáo hội địa phương được ủy thác cho họ không?
Thật khó cho giám mục Benoît Gschwind, sẽ được phong giám mục tại nhà thờ chính tòa Mirepoix (Ariège) ngày chúa nhật 26 tháng 11 này, để nói sứ mệnh giám mục và ơn gọi tu sĩ được kết hợp với nhau như thế nào. Ngài đơn giản nhận xét: “Dòng Mông Triệu luôn phục vụ Giáo hội địa phương. Người sáng lập Emmanuel d’Alzon Dòng chúng tôi xin chúng tôi ở “gian giữa nhà thờ chứ không ở nhà nguyện bên cạnh.”
Không có gì thay đổi lời khấn khó nghèo và khiết tịnh
Theo tổng giám mục Bernard-Nicolas Aubertin, giám mục giáo phận Chartres (Eure-et-Loir) năm 1998, sau đó là tổng giám mục Tours (Indre-et-Loire) năm 2005, việc bổ nhiệm là một thách thức. Chịu chức năm 1972 cho Hiệp hội Truyền giáo Châu Phi – Cha Trắng – mười năm sau cha vào tu viện Lérins ngoài khơi Cannes, Alpes-Maritimes. Cha là tu viện trưởng của cộng đoàn Xitô khi Đức Gioan Phaolô II phong cha làm giám mục. Cha nhớ lại: “Nói thế nào đây? Nó như một cái gì rớt xuống trên đầu!” Cha thú nhận cha không biết gì về cách điều hành một giáo phận: “Tôi giải thích với sứ thần, tôi không biết gì về mục vụ giáo xứ. Ngài nói với tôi, giáo hoàng không bổ nhiệm tôi làm linh mục quản xứ nhưng làm giám mục.”
Đi từ giờ kinh sáng lúc 4 giờ sáng đến các cuộc họp trễ của giáo phận, giám mục Aubertin tâm sự: “Tôi có cảm tưởng như tôi sống theo nhịp thay đổi của múi giờ”, về hưu năm 2019 bây giờ ngài làm tuyên úy cho một cộng đồng tu sĩ Xitô của tu viện Maigrauge, ở Thụy sĩ. Nhưng tổng giám mục danh dự không có kỷ niệm tiêu cực về chuyện này: “Trên thực tế, tôi đã thấm nhuần quy tắc đòi hỏi, chẳng hạn, tu viện trưởng phải làm mọi việc với hội đồng quản trị, và tôi đã áp dụng khi làm giám mục.”
Chúng ta có thực sự từ bỏ dòng của mình không? Không ai thoát, giáo hoàng cũng là tu sĩ Dòng Tên… Nếu giám mục của một Dòng không còn vâng lời bề trên của mình mà phải vâng lời giáo hoàng, thì không có gì thay đổi lời khấn khó nghèo và khiết tịnh của họ. Tổng giám mục Jean-Paul Vesco, giáo phận Algers nói: “Tôi là tu sĩ giám mục Đa Minh chứ không phải giám mục Đa Minh. Tôi vẫn giữ áo trắng Đa Minh. Áo chùng giám mục tôi được kế thừa từ linh mục giáo phận.”
Tìm kiếm sự đa dạng cho Giáo hội
Tổng giám mục Vesco nói tiếp: “Việc bổ nhiệm các tu sĩ đứng đầu một giáo phận không chỉ là một dấu hiệu mà còn là việc đi tìm sự da dạng cho Giáo hội. Điều này không hề tầm thường, chúng tôi đang tạo một điều gì đó khác biệt“, ngài nhấn mạnh đến tầm quan trọng của đời sống cộng đồng, đôi khi bị thiếu nơi các tu sĩ đã trở thành giám mục: “Trước hết chúng ta là anh em…”
Chắc chắn việc thực thi quyền bính là một trong những dấu hiệu rõ ràng nhất về sự khác biệt giữa đời sống cộng đoàn và trách nhiệm giám mục, giám mục Vesco nhấn mạnh: “Đời sống tu trì là sự chia sẻ cuộc sống đích thực, đời sống chung biến đổi con người. Khi thành giám mục, chúng tôi phải chịu đựng một dạng cô độc.”
Giám mục giáo phận Ajaccio từ năm 2021, hồng y từ năm 2023, hồng y François Bustillo đã chấp nhận sứ mệnh này theo chân Người nghèo bé nhỏ Assisi. Ngài trích dẫn lời Thánh Phanxicô Assisi được kêu gọi: “Phanxicô, hãy sửa chữa Giáo hội của Ta.” Tân hồng y khẳng định: “Giáo hội kêu gọi một tu sĩ Phanxicô, người mang một lịch sử, một di sản thiêng liêng, một trải nghiệm về sự đơn giản…” Là tu sĩ Phanxicô, hồng y Bustillo vẫn mặc áo dòng nâu của Dòng Phanxicô. Nhưng ngài hiểu: “Tôi không thể áp đặt linh đạo của tôi, mọi người đều biết tôi đến từ đâu và tôi là giám mục của tất cả mọi người.”
François-Xavier Bustillo, gậy giám mục tự trao cho chính mình
François Bustillo: hồng y mà mọi người đang nói tới
“Là giám mục, là phục vụ cho tất cả”
Giám mục danh dự Michel Dubost nói thêm: “Chúng tôi vẫn ở trong gia đình của Dòng, nhưng khi là giám mục, chúng tôi phục vụ mọi người. Tôi thuộc về Dòng của tôi, nhưng khi tôi qua đời tôi sẽ được chôn cất ở nhà thờ chính tòa của tôi.”
Sứ mệnh, phân chia nhiệm vụ, phong chức… cuộc phỏng vấn-sự thật với giám mục Rey và giám mục Touvet
Nếu các tu sĩ có vai trò trong việc tuyển giám mục thì chắc chắn chúng ta sẽ thấy một sự thiếu hụt nào đó trong giáo phận. Đến từ các dòng cũ, nhưng cũng đến từ các cộng đồng mới như Emmanuel, hoặc gần đây là Chemin-Neuf với việc bổ nhiệm giám mục Emmanuel Veto, các giám mục này đang dần hình thành một hàng giám mục đa dạng hơn.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch