Evgeny Afineevsky: “Chế độ của Putin đã sụp đổ một phần”

Evgeny Afineevsky: “Chế độ của Putin đã sụp đổ một phần”

Theo đạo diễn Evgeny Afineevsky, nhóm Wagner đã thách thức chính phủ Nga và cho thấy Điện Kremlin đã suy yếu như thế nào, ông từng được đề cử giải Oscar và Emmy và vừa phát hành bộ phim mới nhất về cuộc chiến Ukraine.

lanacion.com, Elisabetta Piqué, 2023-07-08

Tổng thống Nga Vladimir Putin, Gavriil Grigorov – Pool Sputnik Kremlin

Đạo diễn Mỹ gốc Israel Evgeny Afineevsky sinh ra cách đây 50 năm tại Kazan, thủ đô Tatarstan, một trong những nước cộng hòa thuộc Liên Xô cũ, nơi ông sống cho đến năm 18 tuổi. Không thấy tương lai cho một nghệ sĩ ở đó, tháng 6 năm 1991, ông rời Liên Xô vài tháng trước khi đất nước này sụp đổ. Vì gốc do thái, lần đầu tiên ông dùng lợi thế này để hồi hương về Israel và nhiều năm sau, ông quyết định sống ở Hoa Kỳ, nhập tịch và cư trú ở đây.

Evgeny Afineevsky, đạo diễn người Mỹ gốc Israel của phim Tự do trên ngọn lửa (Freedom on Fire).

Afineevsky nói tiếng Nga thông thạo, ông không quên nơi mình đã sinh ra, bây giờ ông là một trong những nhân vật cổ động chính cho chính nghĩa Ukraine. Trong một phỏng vấn với nhật báo La Nación, ông cho biết, sau những sự kiện xảy ra gần đây, ông nghĩ chế độ của Vladimir Putin, một chế độ trong quá khứ đã đầu độc ông, đã sụp đổ một phần.

Được đề cử giải Oscar và giải Emmy cho bộ phim tài liệu “Mùa đông rực lửa” (Winter on fire) về cuộc Cách mạng Maidan cuối năm 2013-2014, người Ukraine đã quá chán chính phủ bù nhìn của Putin. Cách đây vài ngày, ông trình chiếu cuốn phim “Tự do trên ngọn lửa, cuộc chiến giành tự do của Ukraine” tại Rôma, ông xem đây là sự tiếp nối của cái gọi là “Cuộc cách mạng nhân phẩm” của Ukraine.

Đạo diễn người Mỹ gốc Israel được đề cử Oscar và Emmy

“Cuộc biểu tình Maidan kéo dài 93 ngày mà tôi đã tận mắt chứng kiến và bị mê hoặc khi thấy ý tưởng về dân chủ và tự do có thể đoàn kết mọi người, giàu và nghèo, chủng tộc và tôn giáo, bất chấp sự khác biệt, chúng không chỉ thay đổi Ukraine và cuộc sống của những người yêu nước và những anh hùng đã chết vì những lý tưởng đó. Khi Maidan giành chiến thắng vào tháng 2 năm 2014, Putin nhận ra ông đã mất quyền kiểm soát Ukraine vì tổng thống thân Nga Viktor Yanukovych đã rời khỏi đất nước. Nhà đạo diễn nhắc lại, sau đó Putin quyết định bắt đầu cuộc chiến: cuối tháng 2 năm 2014, binh lính Nga tiến vào Crimea, cú hích ban đầu của cuộc xâm lược. Nhưng thế giới lúc đó đã im lặng. Thế giới tiếp tục nhắm mắt trong 8 năm, trong đó nhiều người đã thiệt mạng ở Donbass, và cho đến ngày 24 tháng 2 năm 2022, Putin phát động cuộc xâm lược toàn diện, gây ra Chiến tranh thế giới thứ ba”.

Năm 2020, ông làm bộ phim tài liệu về Đức Phanxicô “Francesco”, ông thường gặp ngài tại Vatican. Trước đó ông làm bộ phim về cuộc nội chiến ở Syria, Tiếng khóc từ Syria (Cries from Syria), ông cảm thấy phải làm một phim tài liệu về Ukraine để thế giới thấy cuộc chiến hiện tại qua những con người cụ thể, trẻ em, binh lính, nhà báo, bác sĩ, bà mẹ, những người có cuộc sống bị đảo lộn, nhưng không bỏ cuộc.

“Tự do trên lửa”

Ông giải thích: “Bộ phim tài liệu là khám phá của tôi về lòng dũng cảm của người dân Ukraine, những người quyết liệt kháng cự đến giọt máu cuối cùng và những người đã thể hiện khả năng đoàn kết một cách ấn tượng như một dân tộc để bảo vệ chủ quyền đất nước họ và sự kiên cường đáng kinh ngạc, bất chấp cái chết, bất chấp bị bao vây, bất chấp hủy diệt và những tội ác ghê tởm.”

Ông nghĩ gì về cuộc nổi dậy gần đây của Yevgeny Prigozhin?

Đạo diễn Evgeny Afineevsky. Tôi nghĩ những gì chúng ta thấy mới chỉ là bước đầu và trong những tháng tới chúng ta sẽ thấy nhiều hơn. Cuộc nổi dậy này cho thấy rõ chế độ Putin đang rất yếu và đang đi vào ngõ cụt. Như chúng ta đã thấy trong tuần này, Prigozhin vẫn ở Nga, cũng như người dân của ông ấy. Prigozhin đã chuẩn bị cuộc hành quân nổi dậy trong im lặng tuyệt đối và với nhiều đồng minh trong chính phủ và cơ sở quân sự. Vì vậy, tôi sẽ không ngạc nhiên nếu bây giờ ông đang âm thầm chuẩn bị cho bước đi tiếp theo trong cuộc nổi loạn này. Và lần này có thể là ngày tàn của chế độ.

Ông có nghĩ có thể có sự trả thù chống lại nhà nổi loạn và nhóm Wagner không?

Sẽ không có chuyện gì. Như chúng ta đã thấy trong tuần này, Prigozhin và nhóm của ông vẫn đang ở Nga. Không ai bị trừng phạt và cũng sẽ không có trừng phạt.

Ông có nghĩ Putin đã bị suy yếu vì cuộc đảo chính thất bại không?

Cuộc nổi loạn này cho thấy 100% chế độ Putin rất yếu và đã ở chân tường.

Ông có nghĩ rằng nó có thể sụp đổ trong ngắn hạn?

Chế độ đã sụp đổ một phần. Bộ máy tuyên truyền của Kremlin, công cụ mạnh nhất của chế độ để kiểm soát người dân, không thể biện minh cho bất cứ điều gì xảy ra với cuộc đảo chính và không thể giải thích thực tế là không ai bị trừng phạt và mọi người đều được tự do di chuyển trong nước Nga. Vấn đề là trong một thời gian rất ngắn, Yevgeny Prigozhin hoặc một người nào đó như ông sẽ tấn công Putin và những thành viên còn lại của chế độ gần như sụp đổ này. Nhưng lần này nó sẽ xảy ra bất ngờ và từ bên trong Matxcova và họ sẽ đơn giản lật đổ nó.

Trong ảnh được chụp từ video do văn phòng báo chí Prigozhin công bố ngày 5 tháng 5 năm 2023, người đứng đầu nhóm Wagner, Yevgeny Prigozhin đưa ra một thông điệp trước một số xác chết của một địa điểm không được tiết lộ.

Ông nghĩ gì về sứ mệnh hòa bình của Đức Phanxicô, ngài đã cử hồng y Ý Matteo Zuppi đến Kiev và Matxcova?

Hống y Matteo Zuppi có quan hệ rất mật thiết với cộng đồng Sant’Egidio, ngài đã tham dự vào các cuộc đàm phán hòa bình và giải quyết xung đột ở nhiều quốc gia trên thế giới. Cộng đồng Sant’Egidio cũng tạo ra nhiều hành lang nhân đạo và di tàn người dân ra khỏi vùng chiến sự. Điều này mang lại uy tín cao cho hồng y Zuppi và tôi mừng khi Đức Phanxicô chọn ngài. Nhưng tôi nghĩ mọi người đều biết, trong tình hình Thế chiến III hiện nay, có rất nhiều hạn chế và cơ hội đàm phán rất thấp vào lúc này. Có thể có đàm phán hòa bình bây giờ? Từ vị trí của Ukraine và Nga, câu trả lời là không. Ukraine đã không bắt đầu cuộc chiến này và không sáp nhập lãnh thổ của bất kỳ ai. Ukraine đang chiến đấu với quân xâm lược Nga bên trong lãnh thổ Ukraine của mình. Ukraine đang bảo vệ tổ quốc và bảo vệ người dân Ukraine khỏi sự xâm lược tàn bạo và vô nhân đạo của Nga. Do đó, Ukraine sẽ không ngồi vào bàn đàm phán để thảo luận bất cứ điều gì cho đến khi người lính Nga cuối cùng vẫn còn nổ súng hoặc vẫn còn ở bên trong lãnh thổ Ukraine. Và ý tôi là cả lãnh thổ bị chiếm đóng vào năm 2014, chẳng hạn như bán đảo Crimean. Đó là lý do theo tôi, lúc này sứ mệnh của ngài có thể giúp cứu sống những người vô tội là nạn nhân của cuộc chiến này, đó là 19.493 trẻ em Ukraine đã bị bắt cóc và trục xuất sang Nga. Ngoài ra, nó có thể giúp trao đổi tù nhân và di tản người dân cũng như binh lính khỏi các vùng chiến sự, tạo ra các hành lang nhân đạo, như đã được làm ở Mariupol năm ngoái cho những người bị mắc kẹt tại nhà máy thép Azov. Tôi biết tổng thống Zelensky đã xin Đức Phanxicô và hồng y Zuppi giúp đỡ trong sứ mệnh cứu người này, đó là những cử chỉ cao cả và khiêm nhường mà Đức Phanxicô tiếp tục thực hiện mỗi ngày theo những cách khác nhau.

Ông nghĩ cuộc chiến này sẽ kết thúc như thế nào?

Ukraine đã bắt đầu phản công, có thể chậm nhưng đang diễn ra và đôi khi tốt hơn là làm mọi thứ chậm mà chắc. Tôi nghĩ  khi Ukraine chiếm lại bán đảo Crimea và sau đó là các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng khác, chế độ Putin sẽ kết thúc. Tôi nghĩ phần còn lại của hồi kết của Putin sẽ là một cuộc nổi loạn nội bộ sẽ diễn ra ở Nga, như tôi đã đề cập trước đây. Đối với một chế độ sụp đổ một nửa như chế độ của Putin để quản lý hai cuộc chiến tranh lớn – một bên trong và một bên ngoài, ở Ukraine – là điều hoàn toàn không thể. Vì vậy, tôi tin chiến tranh sẽ kết thúc và Ukraine, với sự giúp đỡ và hỗ trợ của cộng đồng quốc tế, sẽ giành chiến thắng.

Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch