Ngày Thế Giới Trẻ Lisbon: một Woodstock cho giáo hoàng ngôi sao
parismatch.com, Arthur Herlin, Lisbon, 2023-08-09
Ở Lisbon, một biển người trẻ đến từ khắp nơi trên thế giới cổ vũ cho Đức Phanxicô. Ngày thứ tư 3 tháng 8, trên chuyến bay đưa ngài đi Lisbon dự Đại hội Giới trẻ Thế giới, ngài nói: “Chúng ta sẽ tiếp tục quấy phá ở đây” và ngài còn hứa hẹn: “Đi về tôi sẽ trẻ hơn”, đây là chuyến tông du thứ 42 của ngài trong 10 năm.
Đức Phanxicô cử hành thánh lễ bế mạc trước 1,5 triệu giáo dân tại Công viên Tejo ngày chúa nhật 6 tháng 8. Anadolu Agency AFP / © 2023
Giáo hoàng 86 tuổi trong những tháng vừa qua không được khỏe. Vì thế chuyến đi này là một thử nghiệm, sau đó ngài sẽ đi Mông Cổ và sáu tuần sau ngài đi Marseille, nơi ngài sẽ phải đến sớm hơn một ngày để giảm nhịp làm việc căng thẳng của chương trình.
Đầu mùa xuân năm nay, ngài đã phải vào bệnh viện hai lần liên tiếp, lần đầu vì nhiễm trùng phổi, lần thứ nhì vì có nguy cơ bị tắc ruột, lần này ngài đã phải bị gây mê toàn thân, điều mà ngài chịu đựng khá kém. Tuy nhiên, sau hơn một tuần dưỡng bệnh, ngài làm việc lại và đưa ra nhiều quyết định quan trọng.
Ngài đã có nhiều cuộc gặp ngẫu hứng trong một chương trình đã quá tải
Tại Lisbon, ngay khi vừa xuống máy bay, ngài làm việc năng động ngay, chỉ có chiếc xe lăn làm cho người ta thấy ngài bị giới hạn. Nhưng, trước phái đoàn chờ dưới máy bay để chào ngài, trên tất cả, đó là nụ cười của ngài. Rực rỡ, ngài được ‘đẩy’ đến gặp tổng thống Bồ Đào Nha, Marcelo Rebelo de Sousa, ông đã làm ngài phá lên cười nhiều lần. Có vẻ tác động của tuổi trẻ đã làm việc mạnh. Cũng chính sự mạnh mẽ này được thể hiện qua bài diễn văn đầu tiên của ngài trước chính quyền Bồ Đào Nha: “Quý vị đang chèo thuyền về đâu, châu Âu và phương Tây, với việc loại bỏ người lớn tuổi, với những bức tường kẽm gai, những thảm kịch trên biển và những chiếc nôi trống? Quý vị sẽ đi đâu, nếu đối diện với nỗi đau của cuộc sống, quý vị đưa ra những phương thuốc vội vàng và sai lầm, như tìm đến cái chết một cách dễ dàng, một giải pháp có vẻ ngọt ngào nhưng thực tế lại cay đắng hơn nước biển!”
Để kết hợp hành động với lời nói tốt hơn, ngài đã có nhiều cuộc gặp ngẫu hứng trong một chương trình làm việc đã quá tải. Buổi tối khi đến nơi, ở tòa sứ thần, ngài đã tiếp và lắng nghe một nhóm mười ba nạn nhân bị lạm dụng tình dục. Trong giờ kinh chiều với hàng giáo sĩ địa phương tại tu viện Hiéronymites, ngài nói: “Các vụ tai tiếng đã làm biến dạng bộ mặt của Giáo hội.” Ngài cũng gặp 15 thanh niên Ukraine tại tòa sứ thần. Buổi sáng, ngài đã mời thân nhân của bà Christine đến dự thánh lễ riêng với ngài, bà là thừa tác viên người Pháp bị té cầu thang ở nhà bà lưu trú và đã qua đời trước đó một ngày.
Cái chết đau thương của một thừa tác viên Pháp tại Đại hội Giới trẻ Thế giới
Các bạn trẻ lặp lại theo ngài với ngôn ngữ của mình: Tất cả! Tất cả! Tất cả!
Trong bài diễn văn đầu tiên trước giới trẻ tại Đại học Lisbon, ngài kêu gọi các sinh viên hãy đương đầu với mọi thử thách, kể cả những thử thách to lớn nhất: “Chúng ta đang tiến tới một cuộc Thế chiến thứ ba. Chúng ta chấp nhận rủi ro khi chúng ta không nghĩ chúng ta đau, vì chúng ta đang sinh sản. Vì vậy, hãy là nhân vật chính của một vũ đạo mới, vũ điệu cuộc sống.”
Năng lực của Đức Phanxicô tương ứng với cường độ của Đại hội Giới trẻ Thế giới Bồ Đào Nha. Được hơn 500.000 bạn trẻ tung hô như một ngôi sao nhạc rock trong buổi lễ công khai đầu tiên của ngài ở Công viên Eduardo VII, trung tâm thành phố, Đức Phanxicô nhiều lần để lại bài giảng của ngài, ngài ứng khẩu: “Có chỗ cho tất cả mọi người trong Giáo hội. Chúa không chỉ ngón tay nhưng dang rộng cánh tay”, ngài nhấn mạnh bằng tiếng Tây Ban Nha: “Tất cả, tất cả, tất cả!”
Các bạn trẻ lặp lại theo ngài với ngôn ngữ của mình: Tất cả! Tất cả! Tất cả! Ngày thúc dục tạo một bầu khí huyên náo nhiệt tình và mãnh liệt trong làn sóng của các màu cờ quốc gia. Giám mục Matthieu Rougé, 57 tuổi, giáo phận Nanterre nước Pháp phát biểu khi ngài hướng dẫn một nhóm 800 thanh niên thuộc mọi thành phần xã hội: “Thông điệp rất tập trung vào đức tin, vào tình yêu của Chúa dành cho mỗi người và mọi người, vào độ tin cậy của lời nói, vinh danh cho nhu cầu cần những lời nói mạnh mẽ của giới trẻ.” Giám mục vui mừng: “Chúng ta đang sống trong thời khắc của vẻ đẹp tuyệt vời với một khả năng sinh sản lớn lao.”
Điều đó làm tôi chấn động, là nguồn cảm xúc phi thường. Giám mục Rougé
Trong số 40.000 người Pháp có mặt, một số người như cô Manon, cô đi từ Marseille đến Lisbon bằng thuyền, cô “làm chứng cho sự táo bạo của người Pháp”. Cô kêu lên, “chúng tôi bị cá voi truy sát ở eo biển Gibraltar, chúng tôi tưởng không thể đến đây được.” Cũng táo bạo như vậy với 25 người đi xe Renault 4L và hàng chục người đi xe đạp từ Lyon với một linh mục đạp xe hướng dẫn. Trong tuần này, mọi người diễn hành ở những địa điểm mang tính biểu tượng của Lisbon, trước con mắt chết lặng của người Bồ Đào Nha và của các bạn trẻ từ khắp nơi trên thế giới đổ về.
Bầu khí nhiệt thành này không phải chỉ có ở người Pháp. Ngày cũng như đêm, trên mỗi con đường dốc của thủ đô, chúng tôi chứng kiến những cảnh tưng bừng bằng đủ thứ ngôn ngữ: những vũ điệu châu Phi do các bạn trẻ Malawi biểu diễn, các bạn rất trẻ và các nữ tu Tây Ban Nha phát các flyer cầu nguyện, người Ý thì ca hát… Giám mục Rougé biểu lộ cảm xúc: “Điều đó làm tôi chấn động, là nguồn cảm xúc phi thường. Khi bạn đã là linh mục gần ba mươi năm, bạn thấy cuộc sống mục vụ của mình mở ra vì bạn gặp những người trẻ mà bạn đã cho họ rước lễ lần đầu, làm phép thêm sức cho họ , làm lễ cưới cho cha mẹ họ.”
Nó hơi giống Đại hội nhạc trẻ Woodstock của người công giáo
Những hình ảnh của lòng mộ đạo lồng vào mô hình: ở đây người Nam Mỹ quỳ gối trước thánh tích Thánh Têrêxa Lisiơ, ở kia một linh mục mặc áo chùng quỳ trên vỉa hè, nghiêm chỉnh giải tội cho một thiếu nữ. Hàng trăm người hành hương đi chung quanh họ nhưng dù chỉ một khoảnh khắc, họ cũng không mất tập trung. Những người đã quen với các Ngày Thế Giới Trẻ gần như chẳng ngạc nhiên gì với cảnh này. Giám mục Rougé nhấn mạnh: “Các bạn trẻ này có thể đi từ hân hoan vui mừng, ca ngợi, nhảy theo điệu nhạc pop ồn ào đến chiêm niệm sâu đậm nhất trong nháy mắt.”
Một hiện tượng rõ ràng hơn trong sự kiện hàng đầu của tuần này. Buổi canh thức được tổ chức tại vùng đồng bằng rộng lớn Campo da Graça, ngoại ô thành phố bên bờ sông Tagus, nơi có không dưới 1,5 triệu người trẻ gặp nhau. Cuộc tụ họp lớn nhất của những người trẻ tuổi trên thế giới. Sư huynh dòng Đa Minh Paul Adrien d’Hardemare vui cười nói: “Cảnh này là Đại hội nhạc trẻ Woodstock của người công giáo.” Cha có 300.000 người theo dõi trên mạng xã hội. Cha chuẩn bị ngủ qua đêm dưới đường xa lộ bên cạnh một số các bạn trẻ người Pháp, người Venezuela và các bạn thuộc các quốc tịch khác. Rồi tiếng guitar, trò chơi và tiếng cười nhường chỗ cho tiếng reo hò khi Đức Phanxicô đến, ngài được hai máy bay của Lực lượng Không quân Bồ Đào Nha hộ tống trên bầu trời Lisbon.
Trong cuộc sống không có gì là miễn phí. Tất cả đều phải trả một giá, ngoại trừ một chuyện: đó là tình yêu của Chúa Giêsu Kitô.
Các bạn trẻ chìm vào thinh lặng khi trên màn hình khổng lồ chạy câu “Cha xin nói chuyện với các con” bằng nhiều ngôn ngữ. Lời chứng của cô Marta Luis, 18 tuổi, người Mozambique tạo xúc động lớn. Cô kể những người đàn ông vũ trang đã tấn công ngôi làng của cô hai lần vào tháng 4 và tháng 10 năm 2021. Cô và gia đình cô chạy trốn vào rừng, không nước, không thức ăn nhưng cầu nguyện không ngừng.
Cô nói trên sân khấu khổng lồ dựng dưới chân cầu Vasco-da-Gama hùng vĩ: “Giữa quá nhiều đau khổ, chúng tôi chưa bao giờ mất đức tin, chúng tôi hy vọng một ngày nào đó sẽ làm lại cuộc đời.” Đức Phanxicô nói: “Marta cảm thấy cần phải chia sẻ niềm vui của mình với người khác ngay lập tức vì niềm vui là truyền giáo.” Sau đó, ngài kêu gọi các bạn trẻ theo gương cô Marta, không ngừng cố gắng và làm chứng cho đức tin: “Trong cuộc sống, không có gì là miễn phí. mọi thứ đều phải trả giá, ngoại trừ một điều: tình yêu của Chúa Giêsu Kitô.” Sau đó, máy bay không người lái chạy hàng chữ trên bầu trời đầy sao: “Các con hãy đứng dậy và đi theo Ta” bằng nhiều ngôn ngữ.
1,35 tỷ người rửa tội
Buổi canh thức chìm trong bóng tối. Người Brazil hát theo nhịp trống. Người hành hương cuộn mình trong túi ngủ trong… một đêm ngắn ngủi. Sáng hôm sau, một cảnh tượng khó tin đã đánh thức họ khỏi giấc ngủ: cách bàn thờ một quãng ngắn, một DJ đang phát một bản hòa âm điện tử trên bàn xoay của ông. Màn trình diễn càng gây kinh ngạc hơn khi người phát âm nhạc này không ai khác là… linh mục Guilherme Peixoto trong chiếc áo sơ mi đen với chiếc cổ cồn la-mã.
Có người không thích âm thanh ồn ào vào buổi sáng sớm, nhưng họ lại rất vui khi Đức Phanxicô xuất hiện trong lễ bế mạc: 10.000 linh mục thuộc mọi quốc tịch, trong áo lễ màu trắng cùng đồng tế với giáo hoàng.
Hòa lẫn trong các bạn trẻ luôn hiện diện, họ là hiện thân của sức sống của một Giáo hội có gần 1,35 tỷ giáo dân đã được rửa tội. Một con số đang tăng lên, ngoại trừ châu Âu đang thế tục hóa. Và tất cả mọi người sẽ gặp nhau tại Ngày Thế Giới Trẻ tiếp theo năm 2027 tại Seoul, Hàn Quốc. Còn Đức Phanxicô, sau Ngày Thế Giới Trẻ, ngài sẽ đi Mông Cổ vào cuối tháng 8, ngài sẽ đi Marseille ngày 22 và 23 tháng 9. Tại những nơi này, chắc chắn ngài sẽ không ‘lướt sóng’ cùng với nhiệt huyết như những ngày này vì ngài phải làm việc với những chủ đề gai góc của cuộc đối thoại liên tôn và tiếp nhận những người di cư. Tuy nhiên, không thể đoán trước được, có khả năng ngài sẽ làm dậy sóng các đường dây.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
Một số hình ảnh đặc biệt của Ngày Thế Giới Trẻ.
Công viên Eduardo VII, ngày 4 tháng 8. © Virginie Clavieres
Trước tượng Đức Mẹ Fatima, Đức Phanxicô nói lên nỗi đau của người Ukraine thân yêu” © Vatican Media / CPP / Hans Lucas qua AFP
Buổi canh thức cầu nguyện tại Campo da Graça, phía đông bắc Lisbon, ngày thứ bảy 5 tháng 8. © Virginie Clavieres
Giải tội cả trên… vỉa hè. © Virginie Clavieres
Đi xe Renault 4L từ Lyon đến Lisbon. © Virginie Clavieres
