Trên tất cả, trước tất cả, hãy nói “vâng” với cuộc sống

108

Trên tất cả, trước tất cả, hãy nói “vâng” với cuộc sống

Bài tập 39

Trích sách 41 Bài tập vệ sinh thiêng liêng, tác giả Damien Le Guay, (41 exercices d’hygiène spirituelle, nxb. Salvator)

Trả lời gì cho hai câu hỏi này? Làm sao để trả lời khi đây là vấn đề xây dựng đời sống của mình, thiết lập nó trên trên những nền tảng ổn định? Làm thế nào để tạo cho mình sự tín nhiệm? Làm thế nào để tìm thấy neo ở thế giới bên kia? Làm sao để trả lời? Đâu là các câu trả lời được hình thành?

Nhà văn Kafka nhận ra mỗi người phải tìm câu trả lời riêng theo “thực tế cuộc sống của mình.” Tuy nhiên, ông nói, “mỗi người đều trả lời bằng chữ ‘vâng’ kiên quyết và lớn lao.” Ông không hề do dự. Nói “vâng” với sự sống. “Vâng” với xung lực quan trọng đi qua chúng ta. “Vâng” này là tiếng kêu từ trái tim, là một sự chấp nhận bốc đồng, tức thời, không suy nghĩ. Càng tốt.

Rồi, sau khi “amen” theo nguyên tắc, như thường lệ, nó mới tiếp tục nói chính xác hơn. Sau khi thẳng thắn, sau thời gian ăn năn pentimento. Ông nói, chữ “vâng” là “kiên quyết và ngay lập tức đến mức người ta có thể nghi ngờ các câu hỏi có được hiểu đúng không.” Vì thế câu hỏi sẽ khác đi. Một đòi hỏi mới được áp đặt: “Bây giờ trước tiên chúng ta buộc phải vạch một con đường để nói ‘vâng’ một cách cơ bản cho riêng mình.”

Tiếng “vâng” kép này cần thiết được đặt ra, không theo cách mặc cả của người bán thảm, như khi chúng ta nói về đức tin nguyên sơ của mình vào cuộc sống. “Vâng” là sự lặp lại của nguyên tắc và như thế là một chấp thuận! Đúng vậy, tôi cần tin vào đời sống của tôi, tin vào nó mà không thực sự biết cách nào tôi vâng thể dựa lên nó, đảm bảo với nó (ít nhất là dưới mắt tôi) hay phản-đảm bảo dưới mắt những người tôi yêu và những người yêu tôi.

Đúng, vì thế cuộc sống là một niềm tin trước khi nó là bằng chứng sinh học hiển nhiên! Đúng, chúng ta phải loại bỏ tất cả các lý do cho rằng chúng ta vô dụng (nó làm ô nhiễm không khí!), thừa thãi, chỉ là rác. Về điểm này thì không chút do dự.

Nhưng xung năng chấp thuận này (ôi, cần thiết biết bao) là thừa. Nó mang lại thân thể cho cuộc sống của tôi, với một bề dày, một sức nặng, một bề rộng, một chiều sâu chưa từng có, nhưng không nói lên điều gì khác ngoài chính nó. Nhất là nó không nói gì về các hình thức, các đề nghị của nhiều câu trả lời có thể có.

Do đó, chúng ta phải đi đến điều thiết yếu: để lấp đầy lòng tin tưởng này, để nhồi nhét nó với những lý do để tồn tại, để thêm vào các phương thức khác nhau. Lòng tin tưởng sẽ trở nên trống rỗng nếu nó không dẫn đến những lý do tuyệt vời để ở đó, để thực hiện lời hứa, một cái nhìn để yêu, một khuôn mặt để chiêm ngắm đến vô tận, một con đường để cùng nhau thực hiện.

Sự chắc chắn về giá trị của tôi và sự chắc chắn rằng cuộc sống của tôi là duy nhất. Chính tự nó là một chương trình. Một chương trình tuyệt vời cho một cuộc đời, và ngay cả cho những điểm bị đình chỉ mà hy vọng sẽ được kéo dài. Nhưng, bây giờ, nó phải được lấp đầy.

Ở đây chúng ta phải phân biệt đức tin (là niềm tin không có lý do) và điều giúp chúng ta dựa lên hoặc biện minh cho nó. Nếu tôi có giá trị, thì tôi có giá trị dưới mắt ai? Nếu cuộc sống của tôi là duy nhất, thì nó duy nhất ở điểm nào? Nếu nó xinh đẹp thì nó xinh đẹp ở điểm nào? Tôi có thể đưa ra những lý do chính xác để làm cho đời sống của tôi đáng tin cậy không? Có thể nào tôi đi vòng quanh nó? Tôi có làm được một danh sách không? Không. Cuộc sống của tôi là duy nhất và đặc biệt. Uy tín của tôi là duy nhất. Có nhiều lý do để sống. Xác định chúng là hạn chế chúng. Loại hàng tồn kho này là không thể, đừng để nó thành ghê tởm. Nhân phẩm không cần phải được biện minh. Nhân phẩm ở đó, trước mặt chúng ta. Chúng ta phải ở tầm cao của nó nhưng không bao giờ được đo chiều cao của nó.

Và nếu trong đầu chúng ta nảy ra ý định suy nghĩ những gì chúng ta phải làm để đi, để đặt chân này trước chân kia, thì có phải đó là cách tốt nhất để không còn di chuyển!

Bài tập nho nhỏ về vệ sinh thiêng liêng

A! điều cần thiết để có thể nói “vâng!” Đúng, amen, chớ gì được như vậy, chúng ta hãy đi, chúng ta hãy làm như vậy, chúng ta đi đến đàng trước, tôi đồng ý. Có rất nhiều công thức giúp tôi dấn thân và đi tới đàng trước. Sự dấn thân này không phải tự nhiên mà có. Thậm chí nó còn rất khó để làm. Những cự lại, những sợ hãi và e ngại là rất nhiều.

Kafka phân biệt hai chữ “vâng.” Chữ ”vâng” đầu tiên là rộng, lớn, không suy nghĩ. Nó làm cho tôi dấn thân trong một gắn kết đức tin vào cuộc sống đặc biệt của tôi. Nó đến từ trái tim. Lần thứ hai đến sau đó. Nó đến sau, sau khi đưa ra vô số lý lẽ và câu trả lời. Chữ “vâng” lần thứ nhì này suy nghĩ hơn, bắt trí tuệ phải làm việc, để phân tích, mổ xẻ điều “thuận” và điều “chống”, cân nhắc các lý lẽ để cuối cùng quyết định một cách hợp lý. Tuy nhiên, nếu trí thông minh trấn an và giúp chúng ta được biện minh bằng lý trí, thì nó làm chúng ta chấp nhận rủi ro – và một rủi ro lớn khi chúng ta nghĩ rằng mình phải quản trị mình bằng trí thông minh, kể cả trong các việc của trái tim, cam kết và gắn kết. Triết gia Simone Weil, bà lưu ý chúng ta: “Những gì trí thông minh không nắm bắt được thì thực tế hơn những gì nó nắm bắt”. Thiết yếu vâng phải trí thông minh (làm chúng ta yên tâm) hay thực tế được ban cho chúng ta và đôi khi (và thật may mắn !) làm chúng ta ngạc nhiên, làm chúng ta bất ngờ, tạo trong chúng ta một bất ngờ tuyệt vời đó sao? Khi đó, nếu chúng ta đến với thực tế trên tất cả mọi sự, thì ngoài trí thông minh, chúng ta phải xem lại các cánh cửa đi vào – và đức tin chắc chắn là cánh cửa đi vào đẹp nhất để đến với thực tế.

Làm thế nào để trau dồi sức mạnh nói “vâng” này? Làm cách nào để tách mọi thứ ra và vượt qua mọi thứ đang kìm giữ tôi lại? Nói “vâng” để làm gì?

Trau dồi những lời nói “vâng” trước tiên hết

Kafka nói với chúng ta, chúng rất quan trọng. Và nếu chúng ta vào tận trái tim mình, nơi có nguồn dự trữ “vâng”, của lòng nhiệt thành sẵn sàng ra khỏi chính mình, có khả năng trỗi dậy khi được mời gọi! Không có hăng say nếu không có nguồn dự trữ hăng say. Không có chữ “vâng” mà không có nguồn dự trữ “vâng.” Vì vậy xin các bạn làm ơn làm phước trau dồi lòng nhiệt huyết. Nói một cách khác, những chấp thuận trong nguồn dự trữ này là lãnh vực của đức tin. Vì sao nó khó như vậy với tôi? Tôi cần phải học gì để có nhiệt huyết? Những kháng cự này có phải do tính lười biếng sâu đậm trong tôi không? Làm sao để tôi vứt bỏ nó đi?

Đừng trau dồi quá nhiều những cái “vâng” lại sau

Quá thường xuyên, tôi nghĩ mình phải nói ra, và do đó, tự dấn thân vào nhiều yếu tố kiến thức, như luôn phải cân nhắc những ưu và khuyết điểm trước khi quyết định. Cách làm này, dù thông minh đến đâu, cũng thường làm cho các quyết định bị nhầm lẫn và làm cho chúng không thể thực hiện được. Kafka nói, “khi đó các câu trả lời thường hoang mang và nước đôi trước sự tấn công dồn dập của các câu hỏi.” Việc kiểm tra quá tỉ mỉ, trong vô tận chi tiết, thường bóp chết các triển vọng của một bức tranh, thậm chí cuối cùng là phóng đại các khiếm khuyết nhỏ. Cũng vậy với bức tranh đời sống chúng ta. Làm thế nào để quên đi trí thông minh trong quyết định, để có được đà gắn kết? Trực giác của “vâng” này, nó có trí thông minh riêng của nó không? Tôi có nên hình dung nó, trau dồi nó không? Làm thế nào để phát triển nó trong tôi.

Marta An Nguyễn dịch

Bài đọc thêm: Sức mạnh của những điều vô hình dường như không mấy quan trọng với chúng ta