Madagascar: Khi Tổng thống Andry Rajoelina thay đổi bài diễn văn
cath.ch, Xavier Lenormand, 2019-09-07
Tổng thống Andry Rajoelina Cộng hòa Madagascar đã có bài diễn văn đọc ngày 7 tháng 9 năm 2019 để chào đón Đức Phanxicô đến đất nước của mình. Chỉ trừ là có một vấn đề: người đứng đầu nhà nước đã thay đổi bài diễn văn bằng một bài phát biểu rất chính trị, đọc cách Đức Phanxicô chỉ vài bước.
Như thường lệ, Đức Phanxicô bắt đầu chuyến thăm Madagascar bằng bài diễn văn đọc trước các nhà cầm quyền nước này. Được Tổng thống Andry Rajoelina tháp tùng, Đức Phanxicô vào phòng hội nghị trong tiếng nhạc của dàn nhạc đang trình diễn bài Va, pensiero trích từ vở opera Nabucco của nhà soạn nhạc Ý Verdi. Một lựa chọn đáng ngạc nhiên vì tác phẩm này dù rất hay nhưng là bài hát của người Do Thái trong thời họ bị nô lệ ở Babylon, một bài hát hoài niệm về Đất Hứa.
Tuy nhiên, tính biểu tượng của tác phẩm mang một ý nghĩa nào đó với bài diễn văn của Tổng thống Madagascar trước bài diễn văn của Đức Phanxicô. Tổng thống cho biết, kể từ khi được độc lập, “nước Madagascar đã rơi vào tuyệt vọng, mất đi các điểm chuẩn của mình.” Ông nói: “Tôi xác nhận ý chí và cam kết của tôi để khôi phục và tái xây dựng lại Madagascar, (…) Tôi sẽ lắng nghe và ở bên cạnh đồng bào của tôi, (…) tôi cảm nhận và tôi đã nhìn thấy sự đau khổ của đồng bào tôi, tôi đã hiểu họ, tôi lắng nghe họ. Điều này làm tan nát trái tim tôi. Nó làm tâm hồn lay động mạnh”.
Tác dụng chính trị dội lại
Ngoài giọng điệu chính trị rất ngạc nhiên, gần như mang tính ngôn sứ, bài diễn văn này tạo một vấn đề khác. Đây thực sự là một phiên bản khác được Tòa Thánh gởi đến các nhà báo được thẩm quyền đi trên máy bay giáo hoàng. Nói cách khác, điều này có nghĩa tổng thống phủ Madagascar gởi một bài diễn văn khác đến Vatican, trong nghi thức trao đổi bình thường các bài diễn văn trước chuyến đi. Bài diễn văn đã được soạn trước ít tập trung vào chính tổng thống Andry Rajoelina và thường phù hơn với các tiêu chuẩn thông thường.
Có lẽ rất ngạc nhiên, Đức Phanxicô đã cho rằng – ngài cũng đi ra ngoài bài diễn văn đã được viết của mình – tổng thống Andrew Rajoelina đã nói “với niềm đam mê của một tình yêu dành cho dân tộc của ông.” Ngài nói thêm: “Tôi cám ơn Tổng thống đã nói lên chứng từ như một người yêu nước.”
Bất kỳ dấu ấn sự thật nào của bài diễn văn này đều có thể là một tiếng vang chính trị của chuyến tông du đối với tổng thống Andry Rajoelina. Một rủi ro như vậy luôn có, các nhà lãnh đạo Quốc gia thường khó cưỡng lại cám dỗ này, nhưng rất hiếm khi tiếng vang này lại quá rõ ràng và sâu rộng như vậy.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
Tổng thống Andry Rajoelina đón Đức Phanxicô tại phi trường Antananarivo
