Trích sách Phanxicô, con người của cầu nguyện, Mario Escobar
Các vụ tai tiếng tất nhiên gây quan ngại nhiều cho giáo hội Công giáo, nhưng Bênêđictô XVI đã xử lý kỷ luật trong chừng mực cần thiết, và những gì để lại cho Phanxicô là thực hiện cùng quy tắc đó với thái độ rõ ràng đối với những người chịu trách nhiệm hoàn toàn cho chuyện này.
Tai tiếng tính dục không phải là chuyện mới. Vào thập niên 1950, đã có báo cáo về nhiều trường hợp như thế, từ đó cha Gerald Fitzgerald lập nên một tổ chức tôn giáo giúp đỡ những trẻ em bị xâm phạm và trị liệu cho những linh mục phạm tội. Fitzgerald lúc đầu làm việc mục vụ giúp đỡ các linh mục sa vào nghiện rượu hoặc thuốc, nhưng rồi cha sớm thấy ra sự cần thiết phải trị liệu cho các linh mục xâm phạm trẻ em.
Cha Gerald là một trong những người đầu tiên lên tiếng cảnh báo hàng giáo phẩm về sự cần thiết phải hành động ngay lập tức hầu đối diện với vấn đề này. Năm 1952, trong một lá thư gởi giám mục Nevada là Robert Dwyer of Reno, Fitzgerald đã viết:
Bản thân tôi thiên về giải pháp hồi tục cho bất kỳ linh mục nào có cáo buộc với bằng chứng rõ ràng là đã làm rối loạn đạo đức của giới trẻ, lập luận của tôi là phải giữ gìn Nhiệm thể Giáo hội hơn là khoan dung cho các cá nhân… Hơn nữa, trong thực tế, hiếm có trường hợp nào ăn năn hối lỗi thật sự… Vì thế, việc để các linh mục này tiếp tục tại chức hay thuyên chuyển qua giáo phận khác, chỉ góp phần gây thêm tai tiếng, hay ít nhất là tăng thêm nguy cơ gây tai tiếng.
Hiệp hội thánh Luca được thành lập để trị liệu cho các linh mục như thế này hoặc mắc phải các vấn đề tương tự. Thống kê từ trung tâm mục vụ này rất đáng đánh động. Từ năm 1985 đến 2008, có 365 linh mục đã được trị liệu về chứng ấu dâm, và chỉ có 6%, nghĩa là 22 linh mục trong số đó tái phạm. Cha Fitzgerald thậm chí còn lên kế hoạch lập một nhà cho các linh mục ấu dâm trên đảo Barbados, để tách ly và phục hồi họ. Buộc phải có một dạng cải tạo cho hầu hết những trường hợp nghiêm trọng. Nhưng sau khi cha Fitzgerald qua đời, dự án này không bao giờ được thành tựu.
Trong vài năm gần đây, chỉ riêng Hoa Kỳ, đã có khoảng ba ngàn nạn nhân của các vụ ấu dâm đứng ra chống lại giáo hội Công giáo. Tháng ba năm 2010, Công tố viên của Vatican, Đức ông Charles J. Scicluna cũng công nhận con số này. Trong buổi phỏng vấn, cha Scicluna cũng xác nhận rằng giáo hội Công giáo đã kiểm lại các vụ tương tự đến tận năm 1922, năm mà văn bản Tội gạ gẫm (Crimen sollicitationis) được ban hành.
Sau những thay đổi đầu tiên của giáo hoàng Piô XI, giáo hoàng Gioan XXIII cũng duyệt lại để xử lý các trường hợp ấu dâm. Những tuyên bố chính thức về vấn đề này là vào năm 1962, khi hồng y Alfredo Ottaviani, thư ký Thánh bộ Giáo lý Đức tin gởi một lệnh đến các tổng giám mục, giám mục, và bề trên, yêu cầu theo dõi vấn đề này và gởi tất cả trường hợp nào liên can đến văn phòng Thánh bộ.
Giáo hoàng Gioan Phaolô II, ngày 23 tháng tư năm 2002, đã kết tội các linh mục ấu dâm:
Tôi vô cùng đau khổ vì sự thật rằng các linh mục và tu sĩ, những người có nhiệm vụ giúp đỡ tín hữu sống cuộc đời lành thánh trước thiên nhan Chúa, lại để bản thân mình gây ra những đau khổ và tai tiếng thế này cho giới trẻ. Vì mối nguy hại to lớn do các linh mục và tu sĩ này gây ra, bản thân Giáo hội cũng bị khinh miệt, bị công kích vì cách nhận thức mà các lãnh đạo Giáo hội đã hành động về vấn đề này.
Cũng trong cùng thông điệp đó, ngài nhìn nhận các lỗi lầm của Giáo hội khi xử lý vấn đề này:
Đúng thật là đã rất thiếu hiểu biết về bản chất của vấn đề, và nhiều lúc lời khuyên của các nhà chuyên môn đã khiến các giám mục ra những quyết định mà về sau mới thấy rõ ràng là sai lầm.
Giáo hoàng Bênêđictô XVI cũng nhiều lần nói về vấn đề này, ngài là vị giáo hoàng đã thực hiện những bước lớn nhất để chặn đứng thực tế kinh khủng này. Tháng mười một năm 2005, ngài ban hành một văn bản thảo luận với tên gọi “Huấn lệnh về Tiêu chuẩn cho Nhận thức Ơn gọi liên quan đến các vấn đề cá nhân về các xu hướng tình dục đồng giới.”Ngay từ đầu triều giáo hoàng của mình, Bênêđictô XVI đã nỗ lực ngăn chặn để vấn đề này không lan tràn thêm, nhưng các vụ tai tiếng vẫn tiếp tục bị đưa ra ánh sáng ở rất nhiều nước như Canada, Ireland, Hoa Kỳ, Mexico, Bỉ, Pháp, Đức, và Australia. Những trường hợp này đã làm cho một vài lãnh đạo giáo hội phải từ nhiệm như Hồng y Hans Hermann Groer, tổng giám mục Vienna, bị cáo buộc lạm dụng tình dục trẻ em. Một trong những vụ tai tiếng nhất là cáo buộc về cha Father Marcial Maciel ở Mexico, người sáng lập dòng Đạo binh Chúa Kitô.
Giữa năm 1950 và 2002, vấn đề này dường như đã gây hại đến 10,667 nạn nhân, với 4,392 linh mục bị cáo buộc, trong đó có 3000 linh mục đang bị điều tra. Trong 10 năm gần đây, giáo hội Công giáo đã nhìn nhận có 4000 vụ.
Trong vài năm gần nhất, có thêm nhiều vụ đưa ra ánh sáng ở các nước đang phát triển, đặc biệt là châu Phi và châu Á.
Quan điểm của giáo hoàng Phanxicô về vấn đề này như thế nào? Ngài thấy vấn đề này không liên can đến đời sống độc thân của linh mục. Ngài tin rằng, đa số trường hợp ấu dâm vi phạm trong vòng thân thiết, nghĩa là trong phạm vi gia đình. Nhiều ông bố, bố dượng, chú, bác là những kẻ xâm hại, vì thế ngài có quan điểm cho rằng thủ phạm là người mắc chứng bệnh và trước khi làm linh mục họ đã mắc bệnh rồi. Ngài nghĩ rằng phải hành động tức thời với các trường hợp ấu dâm:
Nếu linh mục đó là một người ấu dâm, thì linh mục đó đã là một người ấu dâm trước khi là linh mục. Còn bây giờ, khi các tai tiếng như thế xảy ra, anh chẳng bao giờ có thể giả bộ làm ngơ được. Anh không thể mang một chức trách mà lại đi hủy hoại cuộc sống của người khác. Trong giáo phận của mình, tôi chưa gặp chuyện này, nhưng có lần một giám mục bạn gọi điện thoại hỏi ý kiến nên làm gì trong trường hợp này, tôi bảo là phải tước chức vụ của họ, họ không được thực hiện chức linh mục nữa, và phải bắt đầu điều tra theo giáo luật… Với tôi, phải xử lý như thế. Tôi không chấp nhận quan điểm bảo vệ hình ảnh không tì vết của thể chế mình được… Gần đây, chúng ta biết ở Ireland, có những vụ kéo dài đến hai mươi năm, và đương kim giáo hoàng đã nói rõ, “Tuyệt đối hoàn toàn không thể dung thứ cho tội ác này được.” Tôi thấy giáo hoàng Bênêđictô XVI rất dũng cảm và chính trực trong vấn đề này.
Bergoglio đã đưa ra quy tắc hành động này ngay khi ngài nhận lãnh trách vụ giáo hoàng. Nhật báo Ý, Il Fatto Quotidiano cho biết giáo hoàng Phanxicô đã từ mặt hồng y Bernard Law, cựu tổng giám mục Boston, người đã phải từ nhiệm năm 2002 vì các vụ tai tiếng trong giáo phận mình. Ông đã bảo vệ khoảng 250 linh mục ấu dâm trong khoảng thời gian từ năm 1984 đến 2002. Khi hồng y Law muốn đến để chúc mừng, giáo hoàng Phanxicô đăm nét mặt, và nghiêm khắc nói, “Ông không được đến nhà thờ này nữa.”
Dù Vatican không xác nhận, nhưng Il Fatto Quotidiano cho rằng giáo hoàng Phanxicô đang chuẩn bị thuyên chuyển Law đến một tu viện kín.
Phanxicô, con người của cầu nguyện
Francis, Man of Prayer, Mario Escobar,
nxb. Thomas Nelson
J.B. Thái Hòa dịch
