Chương 19 -Giêsu hữu
Trích sách: Cứ việc giễu các tu sĩ Dòng Tên, Hài hước và thiêng liêng, Nicolaas Sintobin, s.j. Nxb. Fidélité, Namur 2016
Một tín hữu kitô thuộc Giáo hội chính thống Hy Lạp, một tín hữu Tin lành, một tu sĩ Dòng Tên cùng đi khảo cổ ở Giêrusalem. Khi đào đất, họ thấy một tảng đá mộ bia, trên đó có khắc hàng chữ: «Nơi đây an nghỉ Giêsu Nadarét. Ông cho mình là Vua người Do Thái, bị chết ngày Lễ Vượt Qua dưới triều quan Tổng trấn Pilatô.»
Họ giao động cực độ bởi khám phá này. Ngay lập tức họ mở ngôi mộ. Những gì họ thấy làm họ ngưng thở: một xác người bị đóng đinh!
-Ôi trời ơi! Người chính thống la lên. Giáo hội và tất cả điều tốt được làm nhân danh Giáo hội lại xây dựng trên một sai lầm.
-Ôi trời ơi! Người tin lành kêu lên. Thánh Kinh đã hướng dẫn trọn đời tôi lại có nguồn gốc từ một lời nói dối.
-Ôi trời ơi, tu sĩ Dòng Tên kêu lên. Như thế Chúa Giêsu có tồn tại à?
Có một chuyện mà đa số mọi người sẽ đồng ý: các tu sĩ Dòng Tên có óc phê phán. Cũng khá nghịch lý, trong truyền thống của họ, đức vâng lời có một tầm quan trọng rất lớn, nhưng lại để cho họ có nhiều chỗ cho lòng tin tưởng, cho sáng tạo và cho tự do cá nhân. Rất nhiều tu sĩ Dòng Tên không sợ đi ngược giòng, họ hoạt động trong lãnh vực mà họ thiết thân, dù mới thoạt nhìn, tưởng như quan điểm của họ lệch với ý kiến chung.
Thực tập Bài tập Linh thao của Thánh I-Nhã thì không lạ gì với hiện tượng này. Trong thời gian đào tạo, các tu sĩ Dòng Tên có hai khóa linh thao trọn, mỗi khóa 30 ngày: ba mươi ngày thinh lặng, cầu nguyện cá nhân, cô tịch, với một người tháp tùng riêng cho mình. Bình thường, mỗi năm các tu sĩ Dòng Tên đi Linh thao tám ngày. Đôi khi các khóa này gồm các suy niệm do chính Thánh I-Nhã làm. Thường thường là mời gọi các linh thao viên cầu nguyện với các đoạn Thánh Kinh, được làm theo một thứ tự và theo một phương pháp, một năng động mà chính Thánh I-Nhã đã trải nghiệm và ngài ghi dần dần vào Bài tập Linh thao. Bài tập Linh thao cũng có thể rất chặt chẽ nhưng cũng có thể rất uyển chuyển.
Nét đặc biệt trong hình thức cầu nguyện của Bài tập Linh thao là liên tục mời gọi linh thao viên nghiêm túc nhìn lại kinh nghiệm riêng của mình với Chúa. Chú tâm rất nhiều đến việc xem lại kinh nghiệm riêng về cầu nguyện của mình với sự nhận định kết hợp theo đó, Bài tập Linh thao có thể mang đến một sự sáng tạo lớn và một sự dũng cảm để làm việc tông đồ. Các tu sĩ Dòng Tên đi linh thao được, thì hàng năm có cả hàng ngàn hàng ngàn người trên khắp thế giới cũng đi linh thao dưới nhiều hình thức khác nhau.
Nhưng Dòng Tên cũng là một Dòng tu bám rễ vững chắc trong Giáo hội. Các tu sĩ Dòng Tên khấn vâng lời Đức Giáo hoàng trong sứ vụ. Đức Giáo hoàng, người đứng đầu Giáo hội công giáo là người có thẩm quyền đưa ra các định hướng căn bản cho các tu sĩ Dòng Tên. Những người này làm việc trực tiếp hoặc gián tiếp cho Giáo hội. Thêm nữa, bạn càng thiết tha với việc gì hay với người nào thì bạn mới có thể phê phán họ được. Và điều này cũng là thái độ của các tu sĩ Dòng Tên đối với Giáo hội.
Một điều trong nội bộ Dòng Tên mà tuyệt đối không có chút nào nghi ngờ, là các tu sĩ Dòng Tên người này người kia rất khác nhau. Khi mười đồng hữu đầu tiên tìm một tên để đặt cho nhóm nhỏ của mình, thì dĩ nhiên họ lấy tên Giêsu. Và Dòng Giêsu Hữu ra đời. Linh thao ngày xưa và bây giờ vẫn tập trung mạnh vào con người Chúa Giêsu. Cuộc đời chiêm niệm trong lời cầu nguyện thinh lặng, lâu dài và không để lọt một chi tiết nào: từ Đức Mẹ được Truyền Tin đến Chúa Giêsu Sống Lại, từ đời sống âm thầm đến đời sống công khai của Chúa Giêsu và suốt quá trình Thương Khó. Thánh I-Nhã luôn mời gọi linh thao viên cầu nguyện trước một Thiên Chúa sống động và nhận định để biết mình bị đánh động và được Chúa kêu gọi như thế nào. Mỗi người theo một cách đặc biệt duy nhất. Cho cả một đời.
Bạn sẽ thấy tên «Jésus» trong chữ «jésuite». Các tu sĩ Dòng Tên viết sau tên mình chữ «s.j.», Societatis Jesu – Nhóm của Jésus (Compagnie de Jésus). Một tu sĩ Dòng Tên là một socius Jesu, một người đồng hành, một người bạn của Chúa Giêsu. Chính khi trở thành bạn của Chúa Giêsu mà các tu sĩ Dòng Tên trở nên người này cho người kia của bạn mình. Tình bạn với và trong Chúa Giêsu là nền tảng và xi măng gắn bó không thay thế được của Dòng Tên.
Marta An Nguyễn chuyển dịch
