Sau hồng y George Pell, họ đã phá vỡ khuôn mẫu cho các hồng y công giáo
cruxnow.com, John L. Allen Jr., 2023-01-11
Hồng y George Pell cùng với John Allen và Elise Ann Allen của trang Crux tại Castel Gandolfo tháng 5 năm 2022. (Hình: Crux Photo/Elise Ann Allen.)
Trước cái chết bất ngờ của hồng y người Úc George Pell tối hôm qua, có vẻ như giới truyền thông sẽ tập trung chú ý trên tác động của giới bảo thủ Giáo hội công giáo khi họ gặp khó khăn sau cái chết của Đức Bênêđictô XVI gần đây.
Cũng khá đúng vì theo một nghĩa nào đó, Đức Bênêđictô XVI là tư tưởng gia chính của giới công giáo bảo thủ, trong khi, hồng y Pell, đặc biệt trong thế giới nói tiếng Anh, gần giống tướng lĩnh chỉ huy thực địa hơn. Ngài là võ sĩ bẩm sinh, cựu ngôi sao Bóng bầu dục Úc và là con trai của nhà vô địch quyền anh hạng nặng, người có thể biến sự bảo vệ cao cả chính thống công giáo của Đức Bênêđictô XVI thành cảnh ồn ào huyên náo của cả chính trị thế tục và giáo hội.
Trong suốt cuộc đời của ngài, bốn trận chiến vĩ đại đã xác định phần lớn di sản công khai của hồng y Pell.
– Chiến dịch của ngài chống lại những gì ngài xem là ảnh hưởng bài la-mã trong công giáo Úc, sự nhấn mạnh quá mức vào chủ nghĩa bình đẳng và các đặc tính “sống và sống” mà đôi khi ngài thấy là mềm mỏng với đức tin và đạo đức công giáo. Nỗ lực đưa đất nước của ngài vào quỹ đạo Rôma nhiều hơn đã xác định phần lớn sự nghiệp của ngài với tư cách là tổng giám mục của cả Melbourne và Sydney trong những năm 1990 và 2000.
– Bảo vệ tính chính thống của công giáo trên trường quốc tế và ở Rôma, nơi mà hồng y Pell đã làm mọi thứ trong khả năng của ngài để thúc đẩy những người bảo thủ có cùng chí hướng và chống lại sự xâm nhập của những nhân vật mà ngài xem là thỏa hiệp hoặc mờ nhạt. Trong số những điều khác, ngài đóng vai trò người chi phối kingmaker giữa các hồng y nói tiếng Anh trong hai mật nghị, vận động hành lang thành công cho hồng y Joseph Ratzinger, giáo hoàng Bênêđictô XVI năm 2005 và không thành công cho hồng y người Ý Angelo Scola năm 2013.
– Thúc đẩy sự trung thực và minh bạch trong tài chính của Vatican, một trận chiến mà ngài đã chiến đấu từ xa với tư cách là thành viên của Hội đồng Hồng y cố vấn cho Bộ Kinh tế dưới thời các giáo hoàng Đức Gioan-Phaolô II và Đức Bênêđictô XVI và ngài đã làm nghiêm túc hơn khi lần đầu tiên Đức Phanxicô bổ nhiệm ngài làm bộ trưởng Kinh tế từ năm 2014.
– Hồng y Pell đã đấu tranh để bảo vệ danh tiếng và cả tự do của ngài, khi các cáo buộc lạm dụng tình dục được đưa ra chống lại ngài ở quê nhà năm 2017. Sau khi một bồi thẩm đoàn không thể đưa ra phán quyết, một bồi thẩm đoàn thứ hai kết tội ngài và ngài bị ngồi tù 404 ngày trước khi được tòa án tối cao Úc minh oan tháng 4 năm 2020. Hồng y Pell xuất bản một bộ hồi ký gồm ba tập ghi lại kinh nghiệm trong tù của ngài.
Trong mỗi trận chiến đó, hồng y Pell thắng một số và thua một số, nhưng ngài không bao giờ đánh mất nhiệt thành chiến đấu. Ngài là nhà lãnh đạo hiệu năng với những người cùng chia sẻ quan điểm với ngài, vì ngài không có một cảm giác tội lỗi nào. Sẽ không bao giờ có ai cảm thấy có một chương trình nghị sự ẩn giấu với ngài; nó luôn ở ngay đó, trong tầm nhìn rõ ràng.
Nhiều điều nữa sẽ được nói trong mỗi chương của di sản George Pell. Bây giờ, tôi chỉ muốn nói vài lời về người mà tôi biết, trái ngược với nhân vật của công chúng. Lần cuối cùng tôi nói chuyện với hồng y là khoảng ba tuần trước. Ngài gọi tôi một phần để hỏi tình trạng phục hồi sau khi tôi mổ thực quản vào mùa thu vừa qua, nhưng chính là để khiển trách tôi về một bài báo tôi viết gần đây. Tôi đã xem Đức Phanxicô là “quyết đoán,” và hồng y Pell tỏ ra cáu kỉnh – ngài nói như sấm, vấn đề của Đức Phanxicô là ngài thường xuyên không hành động, như trường hợp mới nhất về “con đường đồng nghị” của Đức.
Sau khi đã làm mọi thứ, chỉ trừ chưa gọi tôi là đồ thiếu não, cuối cùng ngài nói: “Này, chăm sóc sức khỏe nghe… chúng tôi cần tiếng nói của anh. Ngay cả khi anh làm rối việc, thì ít nhất anh cũng đang chú ý.” Nói xong ngài cúp máy không đợi tôi trả lời.
Đó là hồng y Pell kinh điển.
Tôi biết hồng y Pell từ những ngày ngài ở Sydney. Nếu trí nhớ tôi còn tốt, tôi nghĩ cuộc phỏng vấn đầu tiên của tôi với ngài là trong “cuộc chiến phụng vụ” của công giáo nói tiếng Anh trong những năm 2000, khi ngài lãnh đạo một ủy ban mới được thành lập ở Rôma để giám sát việc dịch các bản văn phụng vụ sang tiếng Anh.
Tôi nhớ tôi đã choáng váng trước sự thẳng thừng của ngài, ngài dùng những tính từ cay nghiệt để mô tả một số đối thủ của ngài, rằng họ sẽ không bao giờ nhìn thấy ánh sáng ban ngày trên một tờ báo gia đình. Kể từ lúc đó, chúng tôi bắt đầu có một tình bạn cộng sinh – hồng y thích nghe những tin đồn mới nhất ở Rôma và tôi luôn thích những đánh giá của ngài về con người và chính trị.
Khi tôi cần một người đáng chú ý để phát biểu tại buổi ra mắt trang Crux ở Rôma năm 2014, ngài vui mừng tham gia, và tôi đã rất vui mừng – buổi ra mắt diễn ra ngay giữa Thượng Hội đồng Giám mục đang gây tranh cãi về Gia đình trong đó chắc chắn hồng y là tiếng nói hàng đầu của phía bảo thủ, mà tôi biết giới truyền thông sẽ chú ý đến sự kiện của chúng tôi.
Hồng y Pell đã không làm mọi người thất vọng. Cốt lõi của cuộc tranh luận tại Thượng hội đồng này vẫn là vấn đề lấn cấn trong việc cho người ly dị được rước lễ và người công giáo tái hôn một cách dân sự, hồng y nói rõ ngài đứng phía nào: “Là tín hữu kitô, chúng tôi theo Chúa Kitô. Một số người có thể cho rằng Chúa Giêsu sẽ có thể mềm mỏng hơn một chút khi ly hôn, nhưng ngài không như vậy. Và tôi gắn kết với Ngài.”
Vài năm sau, hồng y về lại Rôma sau những trận chiến pháp lý ở Úc, trùng hợp với việc tôi về sống toàn thời gian ở đây, và chúng tôi (tôi và vợ tôi là Elise) có dịp gặp ngài thường xuyên hơn. Qua các cuộc trò chuyện trong căn hộ của ngài ở Vatican, ngài cho chúng tôi biết ngài thường xuyên bị theo dõi điện tử, vì theo quan điểm của ngài, Vatican đã trở thành “nhà nước cảnh sát” hoặc qua các bữa ăn tại nhà chúng tôi và tại các nhà hàng Rôma yêu thích, ngài sẽ chia sẻ những đánh giá luôn đầy màu sắc của ngài về các nhân cách và các vấn đề, chưa kể đến việc ngài thường chê bai bất cứ điều gì tôi vừa viết hoặc nói.
Như câu ngạn ngữ, George Pell đôi khi sai, nhưng không bao giờ nghi ngờ.
Trong một trong những trao đổi gần đây của chúng tôi, ngài đoán Đức Phanxicô đang mắc một căn bệnh chưa tiết lộ liên quan đến vụ mổ ruột kết của ngài năm 2021 và chúng ta sẽ có mật nghị trước lễ Giáng sinh. Vì lễ Giáng sinh đã qua, tôi định gọi điện thoại cho ngài, nói ngài đã sai, buồn thay, bây giờ tôi sẽ không bao giờ có cơ hội.
Tóm lại, George Pell mà tôi biết là người rất dữ dội, vui nhộn, ngoan cố, và cứng như đinh đóng cột. Tôi chưa bao giờ làm việc cho ngài, nhưng tôi biết rất nhiều người đã làm việc với ngài, họ nói ngài có thể sánh như con bò tót bằng sứ trong cửa hàng Trung Quốc và là hình ảnh người cha chu đáo nhất mà bạn có thể gặp. Với ngài, theo đúng nghĩa đen, bạn nhận được liều lượng mạnh của cả vị đắng và vị ngọt.
Hồng y Pell suy nghĩ theo kiểu chia phe “chúng ta và họ” và điều này luôn làm ngài khó chịu vì tôi đã cố gắng không làm. Tuy nhiên, bất chấp điều đó, ngài thực sự quan tâm đến cuộc sống và sự nghiệp của tôi… ngài là một trong những người đầu tiên gọi thăm tôi khi tôi ở bệnh viện tháng 10 vừa qua và tôi rất mừng khi được ngài cầu nguyện. Xét cho cùng, nếu hồng y Pell mà ép Chúa chỉ bằng một nửa so với những gì ngài dồn ép người khác, thì chắc chắn Chúa sẽ cho tôi khỏe liền!
Tất nhiên, tôi nhận ra hồng y Pell là liều thuốc mạnh nhưng không phải ai cũng thích uống cà phê đậm. Với một hình ảnh phân cực như vậy, thật khó để nói bất cứ điều gì không khách quan, nhưng đây là ý kiến của tôi về ngài.
Dù người ta có thể kết luận điều gì khác, từ đây trở đi đạo công giáo la mã sẽ kém thú vị hơn một chút, xám xịt và buồn tẻ hơn một chút, vì George Pell không còn ở đây nữa. Ngài sẽ được nhiều người, rất nhiều người nhớ đến… và chắc chắn trong số này có tôi.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
Bài đọc thêm: Hồng y George Pell đột ngột qua đời ở tuổi 81
