Đức Bênêđictô qua đời: tang lễ có nguy cơ bị công cụ hóa không?

115
Đức Bênêđictô qua đời: tang lễ có nguy cơ bị công cụ hóa không?
Tang lễ của Đức Bênêđíctô XVI do Đức Phanxicô cử hành sáng thứ năm 5 tháng 1 tạo cơ hội cho những người chỉ trích ngài đưa ra một cái nhìn khác về Giáo hội, xem việc bảo vệ học thuyết là ưu tiên hàng đầu của họ.
la-croix.com, Loup Besmond de Senneville, Rôma, 2023-01-05
Đức Phanxicô tiễn biệt lần cuối trước linh cữu của Đức Bênêđictô trong tang lễ tại Quảng trường Thánh Phêrô ngày 5 tháng 1-2023.
Có bao nhiêu người sẽ dự tang lễ Đức Bênêđictô ngày thứ năm 5 tháng 1? Đó là câu hỏi nảy sinh ở Rôma, vài giờ trước tang lễ của giáo hoàng danh dự sẽ do Đức Phanxicô cử hành lúc 9:30 sáng tại Quảng trường Thánh Phêrô. Nếu Vatican từ chối đưa ra bất kỳ con số nào, nhưng ban quản trị thành phố Rôma đã lên kế hoạch sẽ có 65.000 đến dự, nhưng đã có ít nhất 200.000 người đã đến viếng thi hài của ngài từ thứ hai đến thứ tư.
Các chi tiết trong tang lễ Đức Bênêđictô
Nếu những con số này không liên quan gì đến tang lễ của Đức Gioan Phaolô II, với hơn một triệu người tham dự, thì chúng đã làm tăng thêm mong chờ. Và một mong muốn, ít nhiều rõ ràng làm cho tang lễ này thành một cuộc biểu dương sức mạnh của một bên gắn liền với tầm nhìn về Giáo hội do Đức Joseph Ratzinger phát triển, ngược với tầm nhìn của Đức Phanxicô.
“Tại sao lại có tang lễ hạ thấp như vậy?”
Mặt khác, những người ngưỡng mộ giáo hoàng danh dự cố tình nhấn mạnh Đức Phanxicô mắc nợ người tiền nhiệm rất nhiều. Vì Đức Bênêđictô XVI là người đầu tiên đối diện với các vấn đề lạm dụng tình dục trong Giáo hội hay các vấn đề tài chính của Giáo triều. Thêm nữa, một nguồn tin khác cho biết, Đức Bênêđictô “đã là giáo hoàng xanh, ngài đã bắt đầu viết một thông điệp về chủ đề này, và đã ra chỉ thị cho Hội đồng Công lý và Hòa bình chuẩn bị. Vì thế khi thành giáo hoàng, Đức Phanxicô chỉ cần công bố dưới tên của mình, cộng thêm nhiều trang của ngài.
Một số người cũng công khai chỉ trích sự khác biệt trong nghi thức mà Vatican mong muốn, để phân biệt tang lễ của Đức Bênêđictô XVI với tang lễ của một giáo hoàng đương kim. Một nhân vật trong giới bảo thủ Rôma thắc mắc: “Tại sao lại có tang lễ hạ thấp như vậy, họ bị “sốc” vì các nguyên thủ quốc gia và chính phủ không được Vatican chính thức mời.
Một nguồn tin khác trong Giáo triều gắn bó với cựu giáo hoàng, họ không che giấu những chỉ trích của mình với giáo hoàng hiện tại, họ nói: “Có rất nhiều người trẻ tuổi, chúng tôi không làm sao hết ngạc nhiên.” Dưới con mắt của họ, Đức Joseph Ratzinger là biểu tượng của một Giáo hội gắn bó với học thuyết, ngược với Đức Phanxicô, Giáo hội của ngài gắn bó với các vấn đề xã hội.
Một người rành về triều giáo hoàng của Đức Bênêđictô giải thích: “Xung quanh ngài là cuộc đối đầu giữa hai thế giới không còn các nhà lãnh đạo nữa. Những người bảo thủ và ôn hòa không còn những hình ảnh đứng đầu như vào thời của Đức Gioan Phaolô II, các hồng y Martini và Ratzinger.” Nguồn tin cho biết tiếp: “Dù giáo hoàng danh dự sống ẩn dật, nhưng đơn thuần sự hiện diện của ngài cũng đã góp phần xoa dịu toàn bộ lãnh vực bảo thủ. Họ có ảo tưởng ngài có thể can thiệp. Bây giờ không còn nữa. Giống như cây cột thu lôi đã biến mất.”
Thủ tướng Hungary Viktor Orban đến viếng
Những ngày gần đây các nghi lễ cũng là dịp để thấy các khía cạnh chính trị như thủ tướng Hungary, Viktor Orban đến viếng ngày thứ ba 3 tháng 1. Qua thủ tướng Hungary người theo phái Calvin, một biểu hiệu được cho là của một chính trị gia cấp cao gắn liền với việc quảng bá các giá trị kitô giáo. Nhiều người cũng nêu bật sự hiện diện của họ tại tang lễ như hồng y Joseph Zen, cựu giám mục Hồng Kông, người chỉ trích lập trường của Đức Phanxicô trong hồ sơ Trung Quốc.
Tại Vatican, đa số khó chịu khi nêu lên những khác biệt này giữa hai giáo hoàng. Và từ chối bất kỳ giải thích chính trị nào về tang lễ này. Một nguồn tin Vatican khẳng định: “Đây sẽ là giây phút hiệp thông giáo hội, không phải là một khoảnh khắc chính trị. Chúng ta không thể buộc tội giáo hoàng đã làm quá ít: ngài sẽ chủ trì tang lễ ở Quảng trường Thánh Phêrô. Ở Vatican, không có gì lớn hơn. Nhưng chúng ta cũng không thể cho rằng việc chôn cất Đức Bênêđictô XVI là việc chôn cất một giáo hoàng tại chức: chính ngài đã chọn cách chấm dứt triều giáo hoàng của ngài đã gần mười năm. Và giáo hoàng duy nhất bây giờ là giáo hoàng Phanxicô.”
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
Đức Bênêđictô XVI: một tang lễ thanh đạm và đầy xúc động