Vạch trần ba chuyện vô nghĩa trong các lời bình về Đức Bênêđictô
cruxnow.com, John L. Allen Jr., 2023-01-03
Linh cữu Đức Bênêđictô quàn tại Đền thờ Thánh Phêrô, nguồn Vatican Media.
Một năng lực không thể lay chuyển xảy ra bất cứ khi nào một nhân vật lớn của công chúng qua đời: Trong khoảng thời gian giữa cái chết và đám tang, các nhà báo cố gắng lấp đầy cột báo và phát sóng bất cứ một cái gì đó để duy trì sự quan tâm đến câu chuyện cho đến khi có tin tức thực sự của báo cáo.
Để phù hợp với quy tắc đó, 48 giờ qua đã có một loạt các bình luận, phân tích, mổ xẻ về giáo hoàng danh dự Bênêđictô XVI. Thời gian trôi qua, trọng tâm dường như đang chuyển từ cáo phó và di chúc sang những câu hỏi mang tính suy đoán “bây giờ thì sao?” đủ các loại phân tích.
Một phần lớn các loạt bài này đều có suy nghĩ và xây dựng – dù sao thì Đức Bênêđictô XVI cũng là một nhà trí thức, và tôi luôn nghĩ ngài có khuynh hướng truyền cảm hứng để có một giới báo chí thông minh hơn mức trung bình. Tuy nhiên, một số câu chuyện hết sức ngớ ngẩn, đôi khi nhai đi nhai lại.
Ba loại ngớ ngẩn này đang xoay vòng: Với cái chết của Đức Bênêđictô XVI, người công giáo bảo thủ đã mất người anh hùng của họ và giờ đây họ sẽ trôi dạt.
Cái chết của Đức Bênêđictô loại đi cái phanh với những chỉ trích bảo thủ Đức Phanxicô vì vậy những xung đột nội bộ giờ đây sẽ trở nên gay gắt và khó giải quyết hơn.
Người công giáo Hoa Kỳ bây giờ có thể ly giáo vì bây giờ họ không còn bị kìm giữ với việc Đức Bênêđictô còn sống. (Dù tin hay không, gợi ý này đã được báo Corriere della Sera, tờ báo được cho là có thẩm quyền nhất nước Ý đăng trên trang nhất ngày thứ ba 3-1).
Cả ba khẳng định trên hoàn toàn vô nghĩa. (Trên thực tế, khẳng định đầu tiên đồng nghĩa với hai khẳng định còn lại, nhưng có khi nào logic chặt chẽ sẽ ngăn chận chúng ta không?) Chúng ta cùng xem.
Trước hết những người bảo thủ sẽ trôi dạt. Thôi, cho tôi xin.
Để bắt đầu, người công giáo bảo thủ chắc chắn ngưỡng mộ và yêu mến Đức Bênêđictô XVI, nhưng ngài chưa bao giờ là điểm quy chiếu chính cho phe đối lập hung hăng nhất của Đức Phanxicô.
Quý vị nghiên cứu văn bản, quý vị sẽ có thể thấy Athanasius, chứ không phải Biển Đức là nhân vật được trích dẫn nhiều nhất trong những lời lẽ chống Đức Phanxicô trong thập kỷ qua. (Athanasius là cha đẻ của giáo hội ở thế kỷ thứ tư, người nổi tiếng chống lại dị giáo Arian, ngay cả khi đó các giáo hoàng dường như chấp thuận). Các điểm tham khảo quan trọng khác trong lãnh vực này là Thánh Augutinô, Thánh Tôma Aquinô và các giáo hoàng Piô IX và X đó là chưa kể giáo hoàng Gioan-Phaolô II.
Đã có một phong trào công giáo bảo thủ sinh động trước khi Đức Bênêđictô xuất hiện, và sẽ có một phong trào khác sau khi ngài ra đi.
Hơn nữa, trong chừng mực khi Đức Bênêđictô là điểm quy chiếu cho các lực lượng chống Đức Phanxicô, cái chết của ngài gần như không làm giảm sức mạnh của ngài – thực sự, với sự nhấn mạnh của công giáo về hiệp thông các thánh, nó thực sự không thay đổi nhiều. Như một giám chức cao cấp của Vatican nói với tôi tối chúa nhật, điều khác biệt duy nhất bây giờ, thay vì cầu nguyện “cho” Đức Bênêđictô, thì ông cầu nguyện “tới” Đức Bênêđictô.
Thứ hai, những người bảo thủ đã giữ lửa vì Đức Bênêđictô, bây giờ họ sẽ khóc cho sự hỗn độn và để thoát những con chó chiến tranh? Thêm một lần nữa, cho tôi xin.
Tôi thấy không có bằng chứng nào cho thấy Đức Bênêđictô XVI tồn tại trong thập kỷ qua đã ngăn cản những lời chỉ trích theo chủ nghĩa bảo thủ và truyền thống với Đức Phanxicô.
Chúng ta đã thấy Đức Phanxicô bị dán nhãn là “giáo hoàng độc tài”, chúng ta đã thấy những tấm áp phích khắp Rôma chế giễu cam kết của ngài với lòng thương xót, những quyển sách tranh luận rằng cuộc bầu cử của ngài là bất hợp pháp, chúng ta đã thấy những lời buộc tội ngài là một người cộng sản, người theo thuyết phiếm thần và một người sùng bái thần tượng, thậm chí đã thấy các giám mục và các nhà thần học công khai cáo buộc ngài là dị giáo, tất cả những điều này khi Đức Bênêđictô vẫn còn sống.
Mười phút trên Twitter vào bất kỳ thời điểm nào trong thập kỷ qua sẽ mang lại nhiều ví dụ phát biểu công khai về một giáo hoàng đã có thể châm ngòi cho việc thiêu sống trong nhiều thế kỷ trước.
Tất nhiên, những tiếng nói như vậy chỉ đại diện cho một thiểu số nhỏ bé trong thiên hà rộng lớn hơn của tình cảm công giáo bảo thủ. Tuy nhiên với những người này, thật khó để tưởng tượng rằng có một cái gì đó thậm chí còn độc hại hơn mà họ chờ.
Như bộ phim “Life of Brian” đã nói một cách đáng nhớ, “Tồi tệ hơn? Làm thế nào nó có thể trở nên tồi tệ hơn?
Thứ ba, Giáo hội Hoa Kỳ bây giờ sẽ đi vào ly giáo? Thêm một lần nữa, cho tôi xin!
Để bắt đầu, tôi muốn nhắc nhở các đồng nghiệp không phải là người Mỹ của tôi, rằng những người chỉ trích Đức Phanxicô gay gắt nhất trong hàng giám mục toàn cầu không phải và chưa bao giờ là người Mỹ.
Đồng ý, tổng giám mục Carlo Maria Viganò từng là sứ thần tại Hoa Kỳ, nhưng xin tin tôi, ông là người Ý. Một ví dụ khác, giám mục Robert Mutsaerts của Hà Lan đã rút khỏi Thượng hội đồng về Giới trẻ năm 2018 để ủng hộ loạt cáo buộc đầu tiên chống Đức Phanxicô của Viganò, và sau đó gọi những hạn chế của Đức Phanxicô với thánh lễ la-tinh là “độc tài”, “phi mục vụ” và “không thương xót.” Một giám chức Hà Lan khác, hồng y Wim Eijk, năm 2018 đã cảnh báo việc Đức Phanxicô không kiểm soát được người Đức muốn cho người tin lành rước lễ theo một số giới hạn nhất là một lệch lạc bội giáo.
Đúng, hồng y Raymond Burke là một trong bốn hồng y nghi ngờ về tông huấn Niềm vui Tình yêu, Amoris Laetitia là người Mỹ, nhưng ba hồng y còn lại khác là hồng y người Ý Carlo Caffarra, hai hồng y Đức Walter Brandmüller và Joachim Meisner. Và ngày nay vẫn còn hồng y Đức Gerhard Müller nổi bật trong số những người chỉ trích Đức Phanxicô, cũng như hồng y Ghana Robert Sarah, giám mục Athanasius Schneider của Kazakhstan. Hồng y Joseph Zen của Hồng Kông đã chỉ trích gay gắt chính sách Trung Quốc của Đức Phanxicô.
Tôi có thể tiếp tục, nhưng vấn đề rất rõ ràng: Hầu như không chỉ có các giám mục người Mỹ mới là những người không hài lòng.
Không có một giám mục người Mỹ nào được chuẩn bị để trở thành tổng Giám mục Marcel Lefebvre của Tân Thế giới, nghĩa là một giám mục sẽ lãnh đạo một nhóm linh mục và giáo dân chính thức đoạn tuyệt với Rôma. Nhiều mục tử Hoa Kỳ có thể bảo thủ hơn Đức Phanxicô một chút, nhưng họ nghĩ họ là một phe đối lập trung chính, không phải là lữ đoàn thứ năm.
Giáo hội Mỹ giàu, có loa truyền thông khổng lồ và môi trường văn hóa phân cực nhất thế giới. Ở một mức độ nào đó, nước Mỹ sẽ luôn là mảnh đất màu mỡ cho những người công giáo cực đoan nhưng nó cũng có thể là trung tâm công giáo lớn nhất, rộng nhất và ổn định nhất thế giới – xin quý vị đến thăm một giáo xứ sinh động của Mỹ vào bất cứ một ngày chúa nhật nào, và quý vị sẽ thấy những người dửng dưng với chính sách của giáo hội nhưng gắn bó sâu sắc với đức tin.
Nói cách khác, nếu có một cuộc ly giáo, thì rất khó có khả năng nó được sinh ra tại Hoa Kỳ.
Sẽ thật tuyệt nếu vòng suy nghĩ hiện nay về cuộc đời và di sản của giáo hoàng danh dự Bênêđictô XVI tiếp tục mà không có những mảng thuốc phiện độc hại này. Tuy nhiên, tôi không ảo tưởng – trong vũ trụ truyền thông cũng như trong thế giới vật chất, than ôi, thời gian và thủy triều không chờ đợi ai.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
Bài đọc thêm: Những ngày Vatican mất giáo hoàng danh dự
