Vụ Linh mục Castelet và Giám mục Fort: Trước công lý, vụ án của một thời
lavie.fr, Sophie Lebrun, 2018-10-25
Đức Giám mục André Fort, Giám mục danh dự giáo phận Orléans. © Thierry Bougot/Max PPP
Đây là lần thú nhì tại Pháp một giám mục bị ra tòa: Giám mục André Fort bị kiện vì đã không tố giác các tội ác của linh mục Pierre de Castelet bị tố lạm dụng tình dục. Tòa sẽ xử ngày 30 tháng 10.
Một linh mục và giám mục của mình ở ghế bị cáo. Linh mục Pierre de Castelet bị kết vào tội “tấn công tình dục trẻ vị thành niên dưới 15 tuổi bởi một người có thẩm quyền”. Giám mục André Fort, giám mục danh dự giáo phận Orléans bị kết tội vì không tố cáo tội ác này. Sở dĩ tòa đưa hai người ra xử cùng ngày vị vụ án có liên hệ với nhau, vụ án đã mất đến hai mươi năm mới đưa ra tòa phản ảnh cho một thời mà thứ trật công giáo đã không theo dõi một linh mục có khuynh hướng gần các em bé trai, các cha mẹ không đòi hỏi phải làm sáng tỏ ngoài phạm vi giáo phận, các giám mục không nghĩ mình có bổn phận phải tố cáo các vụ vi phạm tình dục trên trẻ vị thành niên mà giáo dân báo động.
Các cha mẹ lo lắng
Nhưng ở đây, ngược với các hồ sơ tương tự trong Giáo hội, các bản báo cáo viết và các chứng từ dò tìm dấu vết của câu chuyện thầm lặng này. Các sự kiện xảy ra từ tháng 7 năm 1993. Linh mục Pierre de Castelet thuộc giáo phận Orléans là tuyên úy của Phong trào Thánh Thể Giới trẻ (Mej), có nhiệm vụ sinh hoạt với khoảng 40 em ở làng Arthez-d’Asson (vùng Pyrénées-Atlantiques). Ngay ngày sinh hoạt thứ nhì, các cô điều khiển chương trình đã nghe các em bé trai về kể “cha xứ vuốt ve bộ phận sinh dục” của các em. Một trong các cô vào văn phòng của linh mục nhưng không báo trước, văn phòng được gọi là “phòng y tá”: cô thấy một bé trai mặc quần cụt đứng còn cha xứ quỳ trước mặt em. Được báo cáo, cha tuyên úy vùng quốc gia François-Xavier Boca đến tại chỗ ngay lập tức để hỏi các em bé, các em kể đã bị cha xứ sờ cơ quan sinh dục.
Vào cuối hè, Phong trào Thánh Thể Giới trẻ đã báo cho cha mẹ biết những gì đã xảy ra với khoảng 15 em ở trại hè Arthez-d’Asson và cho biết đã chuyển cha Castelet… đi qua một trại hè bên cạnh, nơi có các em tuổi từ 13 đến 15 tham dự trại hè. Linh mục François-Xavier Boca quyết định gởi thư lên giám mục René-Lucien Picandet, giáo phận Orléans thời đó: “Nếu các sự kiện bị cáo buộc không phải là bịa đặt thì hoặc Pierre vô ý thức, hoặc các việc này thực sự mơ hồ. Nếu vấn đề này là đúng, tôi không hiểu vì sao chỉ vì một vấn đề táo bón lại xức thuốc mỡ lên bụng…”
Thời gian trôi qua, cha mẹ tiếp xúc với địa phận vì họ thấy các tác hại tâm lý trên con mình, giống như trường hợp thân phụ của em Philippe C., năm 2001 đã gọi cho giám mục Gérard Daucourt, giáo phận Orléans tại chức từ năm 1998 đến 2002. Tất cả thông tin liên lạc được ghi lại và lưu trữ. Phụ huynh được cho biết linh mục Pierre de Castelet không còn làm việc gần trẻ em. Cha mẹ yên tâm. Cha xứ làm việc trong một nhóm giáo xứ ở vùng nhà quê Loiret, ở Lorris… nhưng cha tháp tùng các trại hè hướng đạo Âu châu.
Sáu năm điều tra
Từ sự kiện này, năm 2007, anh Philippe C. kiểm trên Internet: anh tìm thấy hình của người tấn công mình chụp với các em bé mặc đồng phục và mũ bê-rê. Anh viết cho linh mục Castelet, bản sao gởi địa phận để nhắc lại các việc linh mục làm đã gây tổn thương cho anh. Không trả lời. Ba năm sau, anh Olivier Savignac, người cũng bị lạm dụng trong trại hè, cũng khám phá trên mạng, cũng viết thư… Với Savignac, các cánh cửa của tòa giám mục được mở ra: giám mục André Fort tiếp anh, nghe anh và hứa sẽ hành động. Giám mục gởi linh mục Castelet đi khám nghiệm tâm thần, kết luận là không có yếu tố để “cần có săn sóc hay theo dõi đặc biệt”. Các hình ảnh biến mất trên mạng. Địa phận Loiret giữ lại linh mục của mình.
Cuối năm 2011, anh Olivier Savignac giận dữ khi khám phá, vào tháng 5, người tấn công mình đọc bài can thiệp trong một cuộc hội thảo của địa phận về ấu dâm. Người thanh niên trẻ gởi một bức thư giận dữ đến tân giám mục Jacques Blaquart giáo phận Orléans. Tám ngày sau, anh được một giám chức mặt xanh xao nhưng quyết tâm tiếp: giám mục cho biết đã gởi thông tin và hồ sơ của giáo phận cho Viện Kiếm sát và cấm linh mục Castelet tiếp xúc với trẻ em. Với hai người bạn cùng đi trại thời đó, trong đó có anh Philippe, anh Olivier Savignac đệ đơn tố cáo ngày 31 tháng 1 năm 2012.
Olivier Savignac: “Tôi, nạn nhân, điều tôi muốn nói với các giám mục”
Sáu năm điều tra tiếp theo, trong thời gian này có ba thẩm phán và hai công tố viên tiếp nhau theo dõi hồ sơ. Một vụ án kéo dài… Quá dài? Cuộc điều tra xác nhận các sự kiện liên hệ đến linh mục Pierre de Castelet, cuối cùng đương sự buộc phải ra khỏi giáo xứ của mình năm 2016. Nhưng còn về giám mục André Fort thì tòa án có vẻ do dự. Tháng 10 năm 2013, viện kiểm sát điều tra các sự việc liên hệ đến việc không tố cáo “chống X”: giám mục danh dự bị đặt trong tình trạng nhân chứng sau khi ra điều trần. Hai năm sau, văn phòng công tố viện yêu cầu có hiệu lực thời hiệu liên quan đến phần này của hồ sơ. Tháng 6 năm 2018, cuối cùng tòa loan báo mở phiên tòa ngày 30 tháng 10 với hai bị cáo: linh mục và giám mục danh dự.
Các trách nhiệm
Luật sư của linh mục Castelet không trả lời cho bất cứ yêu cầu nào của báo chí. Luật sư của giám mục thì không muốn giải thích gì trước khi có phiên tòa, nhưng đã giải thích cương vị của giám mục André Fort: “Ngài không ý thức rằng ngài buộc phải tố cáo các sự việc càng sớm càng tốt khi ngài không thấy ý muốn của nạn nhân.” Theo luật sư Edmond-Claude Fréty của phía dân sự thì “lý do này khó thuyết phục. Giám mục Fort cũng đã không báo cáo các sự kiện tương tự trong một chức vị trước của ngài”. Ông nêu rõ: “Ngoài việc xét xử một người tấn công tình dục, tòa còn xử một hệ thống thứ bậc đã nói dối với các nạn nhân và từ chối không tuân theo luật của Nhà nước.”
Một chuyên gia về Giáo hội bổ túc: “Giám mục Fort đã có cùng phản xạ như thứ trật công giáo của thế hệ ngài. Dù bản án sẽ như thế nào, nhưng vấn đề là tòa giám mục sẽ ý thức có một đòi hỏi khẩn cấp phải thay đổi cách suy nghĩ về các vụ lạm dụng. Đó là điều đáng tiếc, vì sau năm 2001 và sau vụ Pican, các giám mục trước hết chỉ lo sợ công lý mà không thay đổi về chiều sâu. Giống như người lái xe mang dây an toàn không phải vì để cứu các mạng sống nhưng vì sợ cảnh sát phạt, vẫn tiếp tục lái xe nguy hiểm.” Linh mục Pierre de Castelet có thể bị bảy năm tù và bị phạt 100.000 âu kim. Giám mục André Fort có thể bị ba năm tù và bị phạt 45.000 âu kim. Các thẩm phán sẽ quyết định.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
