Carlo Acutis, thánh của thiên niên kỷ thứ 3: Phúc âm trong đôi giày thể thao và trên máy tính bảng
Một thánh thiện bình dị sống trong sự triệt để của các nhân đức Phúc âm. Việc phong thánh cho Carlo Acutis ngược với sự ồn ào và tự mê của thiên niên kỷ thứ 3: giản dị của niềm vui và khiêm nhường neo giữ trong đời sống bình thường phù hợp với mọi người.
Phỏng vấn nhà nhân chủng học và dân tộc học tôn giáo Alfonsina Bellio.
vaticannews.va, Delphine Allaire, Vatican, 2025-09-08
Ngày chúa nhật 7 tháng 9, cha mẹ và hai em của Carlo Acutis dự lễ phong thánh Carlo trước 80.000 người tại Quảng trường Thánh Phêrô. 19 năm trước, Carlo qua đời vì bệnh bạch cầu cấp tính khi mới 15 tuổi, Carlo là người đầu tiên của thế hệ thiên niên kỷ trên thiên đàng. Một gương mẫu thánh thiện trẻ trung qua y phục “quần jean, giày thể thao”, với thói quen dùng mạng xã hội. Bà Alfonsina Bellio, Giám đốc Nghiên cứu phụ trách dân tộc học tôn giáo phương Tây đương đại tại Trường Cao đẳng EPHE giải thích: “Một người trẻ giữa các người trẻ của chúng ta. Xét về mặt xã hội học tôn giáo, đây là bước tiến quan trọng trong định hướng mục vụ tương lai của Giáo hội.”
Carlo Acutis là người đầu tiên thuộc thế hệ Thiên niên kỷ được phong thánh. Những đức tính đương đại của Carlo đã thay đổi nhận thức của chúng ta về sự thánh thiện như thế nào?
Bà Alfonsina Bellio: Một trong những tượng đầu tiên của Carlo Acutis ở Bỉ có hai đặc điểm: thiếu niên mặc quần jean và giày thể thao, một tay cầm mặt nhật, một tay cầm máy tính bảng. Một chuỗi tràng hạt ló ra ở túi. Bức ảnh 3D này là thông điệp gởi đến các bạn trẻ của thời chúng ta. Nhưng chúng ta đừng quên, sự thánh thiện của tuổi trẻ: “Điều phi thường trong những điều bình thường” không bắt đầu từ việc phong thánh cho Carlo Acutis. Kể từ thế kỷ 20, Giáo hội đã quan tâm đến cuộc đời của các bạn trẻ được ân sủng chạm đến. Thông điệp của Giáo hội đương đại cho thấy mọi người đều có thể là thánh. Việc phong thánh cho Carlos Acutis và Pier Giorgio Frassati nên được nhìn qua bối cảnh này. Hiện nay Giáo hội chú trọng nhiều đến các điều bình thường, đến các nhân đức Tin Mừng sống trong đời sống hàng ngày hơn là việc đi tìm điều kỳ diệu, tìm chiều kích siêu nhiên.
Liệu tính cách cụ thể, hiện thân và vững chắc này toát ra từ sự thánh thiện của Carlo Acutis có phải là một trong những phản ứng của Giáo hội trước thế giới “quá ảo” không?
Có một phần như vậy, nhưng cũng có một phần Giáo hội muốn trẻ trung hóa chính mình. Giáo hội hiện diện qua giày thể thao, quần jean, sống cuộc sống bình thường, không còn là cuộc sống siêu việt xa rời xã hội. Đây là cuộc sống siêu việt hiện thân trong đời sống hàng ngày, phản ánh thời kỳ phức tạp của Công giáo vào thời điểm các xu hướng lai ghép nổi lên. Vì thế đây thực sự là yếu tố nhập thể trong đời sống thường ngày, hữu hình, vật chất, nhưng cũng là một Giáo hội với đôi giày thể thao trong thời đại của mình.
Lòng tôn kính Thánh Carlo đặc biệt này có ý ghĩa gì?
Các thánh của thế kỷ 20 và bây giờ là thế kỷ 21 đã có những thành công đáng kinh ngạc nhờ sự lan tỏa kỹ thuật số và sự phát triển mạnh mẽ truyền thông. Chẳng hạn việc tôn kính Cha Piô được lan rộng trên thế giới cũng nhờ phương tiện truyền thông. Công nghệ số làm nổi bật khả năng chia sẻ, khả năng lan truyền nhanh chóng theo cấp số nhân. Một giáo xứ ở Chicago, quê hương của Đức Lêô đã mang tên hai thánh trẻ vừa được phong. Đó là tác động xã hội đáng kể cho thấy công nghệ số, mạng xã hội và truyền thông là nền tảng cho cách chúng ta sống đức tin ngày nay.
Carlo Acutis có biệt danh “tông đồ mạng” dạy chúng ta điều gì về cách hiện diện trong thế giới kỹ thuật số? Carlo sẽ thể hiện nhân học Công giáo nào về công nghệ số?
Carlo là thiếu niên trẻ tài năng, đam mê máy tính, Carlo đã làm triển lãm ảo các phép lạ Thánh Thể, hiện vẫn còn tồn tại. Internet và mạng xã hội là những thứ mơ hồ, nhập nhằng có thể đưa đến hai hướng khác nhau, đối lập nhau. Thông điệp Carlo dùng và được Giáo hội đồng ý: chọn con đường công nghệ số nhưng không để công nghệ này lợi dụng. Chúng ta đừng quên câu được trích dẫn nhiều nhất của Carlo: “Tất cả chúng ta đều là bản gốc, nhưng chúng ta có nguy cơ trở thành bản sao.” Thông qua Phúc âm, thông qua sự nhập thể này của từ ngữ, chúng ta không để mình bị cuốn theo xu hướng thời trang. Trong thế giới của những người có sức ảnh hưởng và blogger, sứ mệnh của Carlo Acutis là dùng kỹ thuật số để nâng chúng ta lên tầm cao tâm linh.
Cũng như các thánh trẻ khác, Carlo Acutis dạy chúng ta trải nghiệm nỗi đau với niềm vui và tinh thần khiêm nhường. Đây là yếu tố rất quan trọng. Trong số các câu nói đã trở thành khẩu hiệu của Carlo có câu: “Không phải tôi, mà là Chúa”.
Trong tiếng Ý, với ngôn ngữ thơ mộng, câu nói này còn mạnh mẽ hơn: “Non io ma Dio”: Carlo đặt Chúa và đức tin vào trọng tâm cuộc sống, nhưng cẩn thận, tại trọng tâm cuộc sống với đôi giày thể thao, máy tính bảng, kỹ năng máy tính, với toàn bộ cuộc sống thường ngày của Carlo đã được dùng để làm gương mẫu cho thanh thiếu niên.
Trong thế giới ngày càng phải đối diện với những hình ảnh tự yêu, thẩm mỹ hóa, tình dục hóa cao độ – đây cũng là sự hiện diện của giới trẻ ngày nay trên mạng xã hội – Carlo đã mang đến sự giản dị của một cuộc sống không ồn ào, cuộc sống đưa đến chân lý. Carlo dùng cùng một phương tiện, nhưng với một mục đích hoàn toàn khác. Giáo hội đang tìm kiếm điều gì khi thúc đẩy hình ảnh thánh thiện này của tuổi trẻ?
Chúng ta không nên nghĩ việc phong thánh cho Carlo là sự kiện hoàn toàn phi thường, nhưng đây là một phần trong sự quan tâm của Giáo hội từ lâu đã dành cho các người trẻ. Ngày Đức Gioan-Phaolô II được bầu làm Giáo hoàng, ngài đã có bài phát biểu với giới trẻ và sau đó khai mạc Ngày Thế Giới Trẻ. Kể từ các phong trào thế tục hóa và phi kitô hóa, Giáo hội đã phải đối diện với những tình huống xa lánh, không giữ đạo của giáo dân. Vì thế ý tưởng “trẻ trung hóa” cũng là ý tưởng đưa ra một tường thành, tìm ra một con đường khác biệt khỏi sự tan rã của đức tin và các thể chế mà thế kỷ 20 đã chứng kiến. Đó là hướng nội trước tất cả các hình thức lai ghép văn hóa, của những gì định nghĩa là các phong trào tôn giáo mới, của tất cả những gì làm các thế hệ mới xa rời Giáo hội, và do đó là xã hội xa rời Giáo hội. Các Giáo hoàng gần đây nhất đã hiểu rõ vấn đề và một lần nữa, Giáo hội yêu cầu neo giữ mình trong xã hội, bắt đầu từ những người trẻ, những người là tương lai của Giáo hội.
Marta An Nguyễn dịch
Các bạn trẻ nào đang bước vào đời sống tu trì?
Thánh Pier Giorgio Frassati, chứng nhân đời sống người tín hữu kitô giữa thế giới phức tạp
