Chương trình Lãnh đạo Phân định nhằm mục đích xây dựng một Giáo hội đồng nghị
Linh mục Dòng Tên David McCallum, 54 tuổi, người Mỹ, giám đốc điều hành Chương trình Lãnh đạo Phân định, hình chụp tại Rôma không ghi ngày tháng. (CNS / Ảnh của chương trình Lãnh đạo Phân định)
ncroline.org, Christopher White, 2023-08-16
Trong tông huấn Niềm vui Tin mừng Evangelii Gaudium, tài liệu phát hành năm 2013 được xem là mô hình cho triều giáo hoàng của Đức Phanxicô, trong đó ngài kêu gọi sứ mệnh của Giáo hội là “hướng đến việc truyền giáo cho thế giới ngày nay hơn là tự bảo vệ mình”.
Mười năm sau, một sáng kiến mới của Dòng Tên được thành lập để đào tạo các nhà lãnh đạo cao cấp của Giáo hội, nhằm đưa mục tiêu này vào thực tế, thông qua một chương trình củng cố các kỹ năng thực tế cần thiết để phân định, để cải cách, nhằm hướng đến một Giáo hội mang tính hợp tác hơn là theo cấp bậc.
Được thành lập năm 2019, chương trình Lãnh đạo Phân định kết hợp linh đạo I-nhã với các phương pháp tiên phong để quản lý phân cực và thúc đẩy sự phát triển cộng đồng. Cho đến nay, các cuộc họp của chương trình đã quy tụ tất cả mọi người của Phủ Quốc vụ khanh Vatican, của chánh văn phòng giáo hoàng, và các giáo dân nam nữ của tất cả các châu lục.
Linh mục David McCallum, giám đốc điều hành chương trình tuyên bố với hãng tin NCR: “Trước đây, quá khứ là một yếu tố tốt để dự đoán cho tương lai. Chúng ta nhìn vào kính chiếu hậu và dự đoán con đường phía trước sẽ như thế nào. Bây giờ không như vậy được nữa. Nếu chúng ta muốn trở thành một tổ chức khả thi cho tương lai trong cương vị Giáo hội, chúng ta phải có sự nhanh nhẹn và hiểu biết sâu sắc để biết chúng ta đại diện cho điều gì và chúng ta có thể từ bỏ điều gì.”
Linh mục McCallum trước đây là phó chủ tịch phụ trách Hội nhập và Phát triển Truyền giáo tại Đại học Le Moyne ở Syracuse, New York. Năm 2020, linh mục về Rôma để điều hành một chương trình phát sinh từ lời kêu gọi của giáo hoàng Dòng Tên, sử dụng chuyên môn của Dòng trong việc phân định thiêng liêng và chia sẻ rộng hơn trong Giáo hội.
Thông qua một loạt các hội thảo trực tiếp – ở Rôma cũng như ở các nơi xa xôi như Manila, Phi Luật Tân – và các chương trình đào tạo từ xa, các khóa học Lãnh đạo Phân định mang đến cho các nam nữ tu sĩ, linh mục, giám mục và các nhà lãnh đạo giáo dân cơ hội tiên phong, tốt hơn để hiểu các giá trị cá nhân của chính họ và sau đó làm thế nào để cải thiện ban điều hành của họ, để xem xét một loạt các tình huống mà họ có thể gặp phải trong vai trò lãnh đạo Giáo hội.
Linh mục McCallum cho biết ý tưởng là tăng cường các kỹ năng thực tế, năng lực ra quyết định, phong cách giao tiếp, khả năng của một cá nhân quản lý xung đột, thích ứng trong các văn hóa khác nhau, tất cả để cố gắng thúc đẩy phát triển cộng đồng.
Tóm lại, theo linh mục, đây là “phong trào xây dựng một Giáo hội đồng nghị”.
Trên thực tế, vào tháng 10 này, khi hơn 400 người công giáo trên thế giới về họp ở Rôma trong phiên họp đầu tiên của thượng hội đồng để thảo luận một số vấn đề mà Giáo hội phải đối diện trong thế giới hiện đại, linh mục McCallum sẽ là một trong các chuyên gia hoặc điều phối viên được giao nhiệm vụ hướng dẫn các buổi trao đổi.
Linh mục McCallum nói: “Nếu chúng ta muốn trở thành người có ảnh hưởng khả thi trong bối cảnh toàn cầu rất phức tạp, các nhà lãnh đạo phải hành động khác trong cách họ xử lý các bên liên quan, các người có suy nghĩ khác biệt và những người dấn thân trong các mục đích chung nhưng không phải là tu sĩ.”
Chúng ta không thể làm điều đó một cách đơn phương, theo cấp bậc như trước đây.” Linh mục David McCallum
Đó là triết lý mà linh mục vừa mang đến cho chương trình Lãnh đạo Phân định và sẽ mang vào hội trường thượng hội đồng khi tu sĩ, giáo dân gặp nhau trong một tháng tại Vatican, chắc chắn đây là thời gian suy nghĩ căng thẳng về tương lai Giáo hội.
Linh mục McCallum nói: “Chúng ta không thể làm điều này một cách đơn phương, theo cấp bậc như trước đây. Đức Phanxicô xem tính đồng nghị – một quá trình kết hợp tất cả dân Chúa, không chỉ hệ thống cấp bậc – là trọng tâm triều giáo hoàng của ngài và nhấn mạnh, đây là một cách mới để làm việc trong cương vị Giáo hội, nhưng trong thực tế các nhà lãnh đạo trong Giáo hội lại thiếu cách làm thực tế để đưa tính đồng nghị vào thực hành.”
Chương trình Lãnh đạo Phân định cố gắng lấp đầy khoảng trống này, chỉ trong ba năm, chương trình đã có gần 500 người tham dự. Trong số này có gần 300 người là phụ nữ, các nữ tu chiếm đa số.
Linh mục McCallum nhận thấy, “phụ nữ dường như có xu hướng tự nhiên hơn trong việc hướng dẫn một lối thực hành cộng đồng và có sự tham gia của mọi người. Tính đồng nghị khó khăn hơn với những người cảm thấy thoải mái với chế độ kiểm soát và quyền gia trưởng, thứ bậc”.
Theo linh mục, mục tiêu của chương trình là cung cấp cho các nhà lãnh đạo một khuôn mẫu mới về hình thức lãnh đạo trong một Giáo hội đồng nghị. Ngài nói: “Chúng tôi muốn thúc đẩy khả năng lãnh đạo bắt nguồn từ phúc âm, cách Chúa Giêsu thể hiện về cách dùng quyền lực và thẩm quyền thay vì cố định vào cách thế giới có xu hướng nhìn sự việc.”
Ngài nói, điều này được mô phỏng theo cảm xúc khi Chúa Giêsu phục vụ, tinh thần trách nhiệm, cởi mở để nhận ra tinh thần đang hoạt động như thế nào trong thời đại ngày nay.
Và điểm khởi đầu – vừa cho chương trình, vừa cho thượng hội đồng tháng 10 sắp tới là: tinh thần khiêm tốn.
Đó là thừa nhận “cái nhìn của tôi về thế giới chỉ là một phần và tôi cần có quan hệ với những người có cách nhìn và hành động khác nhau trên thế giới để có cái nhìn đầy đủ hơn”.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
