Tại Cộng hòa Dân chủ Congo, Đức Phanxicô sẽ gặp nạn nhân của các vụ thanh trừng
cath.ch, I.Media, 2023-01-19
Tại Cộng hòa Dân chủ Congo, nhiều trẻ em đã chứng kiến cảnh các vụ thanh trừng | © Ảnh minh họa: Nazarene Missions International/Flickr/CC BY 2.0
Trong chuyến tông du Cộng hòa Dân chủ Congo từ ngày 31 tháng 1 đến ngày 3 tháng 2 năm 2023, Đức Phanxicô sẽ gặp các nạn nhân bạo lực ở Kinshasa, miền đông nước. Giám mục Melchisédech Sikuli, 70 tuổi, giáo phận Butembo-Beni kể tình hình bi thảm trong vùng của ngài, nơi các cuộc tấn công do các nhóm phiến quân gây ra đã trở nên phổ biến.
Tháng 8 sắp tới, giám mục Melchizedech Sikuli sẽ cử hành lễ kỷ niệm 25 năm ngài được phong làm giám mục của giáo phận Butembo-Beni, một vùng ở phía đông Cộng hòa Dân chủ Congo, gần biên giới với Uganda. Trong một phần tư thế kỷ, ngài sống với tình trạng tàn bạo của nhiều nhóm vũ trang gây ra ở vùng Bắc Kivu. Năm 2003, chính ngài đã tố cáo cuộc tấn công của phiến quân vào các địa phương bằng trực thăng phun lửa. Nhiều năm trôi qua, tình hình an ninh tại khu vực giàu khoáng sản này vẫn không được cải thiện.
Ngày 15 tháng 1 vừa qua, một cuộc tấn công vào nhà thờ Ngũ Tuần ở Kasindi trên vùng đất của giáo phận làm cho 14 người bị thiệt mạng và khoảng 40 người bị thương. Ngài nói: “Rất có thể nó xảy ra ở một nhà thờ công giáo. Một năm trước, một trong các nhà thờ của chúng tôi bị lựu đạn nổ. May mắn thay, các bà mẹ đến trước thánh lễ đã thấy có một cài gì kỳ lạ. Lựu đạn phát nổ trước khi giáo dân đến.”
Cướp bóc, hôi của, giết người và bắt cóc
Vụ tấn công vào nhà thờ Ngũ Tuần được quy cho những kẻ khủng bố ADF/MTM. Tin tức cho rằng một số chi nhánh của Nhà nước hồi giáo muốn trả thù vì những tổn thất do quân đội gây ra trên lãnh thổ Beni, giáp biên giới Uganda. Theo giám mục Butembo-Beni, khu vực này đã không có hòa bình kể từ khi triều của nhà độc tài Mobutu kết thúc năm 1997.
Giám mục Sikuli cho biết: “Từ năm 2010, chúng tôi đã chứng kiến sự phát triển của những phiến quân ADF/MTM cùng với hồi giáo chính thống của họ. Có những vụ tấn công, bắt cóc… Những người trẻ bị đưa vào rừng và họ đã không trở về, chúng tôi không có tin tức của họ. Một số ít người sống sót nói với chúng tôi, ở đó họ phải học cách cầu nguyện mới, tên của họ bị thay đổi, họ bị nhiễm ý thức hệ: ‘bất cứ ai không giống họ đều chống họ’”. Những kẻ nổi loạn đi đến đâu đều áp dụng những thủ đoạn nham hiểm: “Làng mạc, trường học, cơ sở y tế… Chúng giết người bằng dao mác, cướp tài sản, mang theo trẻ em, thanh niên, phụ nữ và đàn ông trưởng thành để vận chuyển tài sản cướp được… Sau đó, chúng phóng hỏa nhà cửa và các tài sản khác trước khi rút lui.”
“Khó xác định ai đứng sau những kẻ sát nhân”
Trong số những người bị bắt cóc, giám mục Sikuli nhớ đến ba linh mục Dòng Mông Triệu của giáo xứ Đức Bà của Người nghèo Mbau, thuộc địa phận Beni (Bắc Kivu): “Đã hơn 10 năm rồi… Chúng tôi không hy vọng gặp lại họ.”
Một nữ tu bị ám sát
Những thảm kịch như thế này, giám mục Sikuli có thể kể hàng chục vụ. Tháng 10 năm ngoái, một cuộc tấn công vũ trang vào Maboya đã giết chết nhiều người, trong đó có một nữ tu: “Họ đến từ những khu rừng vì họ cần thuốc. Chúng tôi không biết có bao nhiêu người trong rừng của họ. Đôi khi họ đến để tìm các cô gái… Nhưng lần đó họ muốn tìm thuốc men và họ đập phá tiệm thuốc. Họ đứng trước một nữ tu vừa đỡ đẻ cho một phụ nữ. Họ lấy thuốc và xin nữ tu đi theo họ vào rừng. Nữ tu từ chối. Họ bắn vào ngực nữ tu và phóng hỏa tiệm thuốc. Chúng tôi tìm thấy thi thể cháy đen của nữ tu.”
Giám mục Sikuli Paluku Melchisedech (Bắc Kivu), giáo phận Beni-Butembo| © Đài Okapi/Alain Wandimoyi
Thật khó để biết ai đứng đàng sau những kẻ mà mọi người đặt cho họ biệt danh là “những kẻ cắt cổ”. Ngài kể: “Họ gồm nhiều sắc dân, người Uganda lấy Cộng hòa Dân chủ Congo làm hậu phương cho cuộc nổi dậy của họ, người Rwanda đến với tội ác diệt chủng, người Tanzania hoặc thậm chí cả người Ả Rập.”
Buôn bán bất chính nguyên liệu
Khi được hỏi tại sao cộng đồng quốc tế không làm gì để ngăn chặn bạo lực và khuất phục các nhóm nổi dậy, giám mục Sikuli không ảo tưởng: “Khu vực này rất giàu khoáng sản, đặc biệt là coltan, sắt và dầu mỏ. Chúng tôi biết các cường quốc phương Tây, thông qua trung gian, đến đây để có hàng hóa. Họ không quan tâm đến việc thay đổi tình hình. Có những đường dây buôn nguyên liệu thô, đặc biệt là vàng ở biên giới Rwanda.”
“Đức Phanxicô có lý khi ngài tố cáo các cường quốc phương Tây bóc lột châu Phi” – Giám mục Melchizedek Sikuli
Đức Phanxicô: châu Phi, một lục địa cần được đánh giá cao và không được để bị cướp phá hôi của
Giám mục tuyên bố: “Đức Phanxicô có lý khi ngài tố cáo các cường quốc phương Tây bóc lột châu Phi. Trong chuyến đi Cộng hòa Dân chủ Congo, rất có thể ngài sẽ lại lên án hoạt động buôn bán này. Trong cuộc phỏng vấn với báo Mundo Negro đăng ngày 13 tháng 1, một lần nữa ngài lên án “ý tưởng châu Phi tồn tại để bị bóc lột”; một ý tưởng “bất công” nhưng lại hiện diện trong “vô thức tập thể của nhiều người”.
Đức Phanxicô sẽ gặp các trẻ mồ côi của các vụ thảm sát
Trong chương trình đầu tiên dự trù vào tháng 7 năm 2022, Đức Phanxicô sẽ đến Goma để gặp các nạn nhân của bạo lực và cử hành thánh lễ ở trại dành cho những người phải tản cư. Nhưng vì lý do sức khỏe, chuyến đi này bị hủy bỏ. Trong chương trình mới, chuyến đi Goma đã bị bỏ.
Giám mục Sikuli nói: “Thật buồn biết bao. Nhưng chúng tôi được an ủi vì sẽ gặp ngài ở Kinshasa. Chúng tôi đã chờ đợi giáo hoàng trong 37 năm, lần cuối cùng là Đức Gioan-Phaolô II đến thăm chúng tôi. Tôi nghĩ ngài sẽ không quên đề cập đến thách thức về an ninh và hòa giải trong khu vực chúng tôi.”
Theo hãng tin I.Media, Đức Phanxicô rất muốn đến Goma, ngài muốn đưa vào chương trình cuộc gặp với các nạn nhân của bạo lực ở Bắc Kivu. Theo thông tin này, họ có khoảng 50 người sẽ đến gặp giáo hoàng ở tòa khâm sứ Kinshasa, đó là những phụ nữ bị hãm hiếp, những người đàn ông bị cắt xẻo, các em bé cựu-quân nhân hoặc làm việc trong các hầm mỏ.
Giám mục giải thích: “Giáo phận chúng tôi tiếp mười trẻ em có cha mẹ bị cắt cổ trước mặt các em. Đó là một phần nhỏ trong số 800 em học sinh mồ côi mà giáo phận cùng với các tổ chức từ thiện lo.”
Ở tuổi 70 và sau gần một phần tư thế kỷ đứng đầu một giáo phận đầy thương tích, ngài hy vọng cuộc gặp gỡ với người kế vị thánh Phêrô sẽ là thời điểm của lòng trắc ẩn và hy vọng.
Marta An Nguyễn dịch
Bài đọc thêm: Khi Đức Phanxicô hôn chân các lãnh đạo thù nhau của Nam Sudan
