Các giáo phận trên thế giới khám phá tính đồng nghị (1/2)
cath.ch, 2021-10-15
Từ Thụy Sĩ, Cộng hòa Trung Phi hay Đức, Thượng hội đồng được nhìn theo nhiều cách | © Bernard Hallet
Vào đêm trước khi Đức Phanxicô khai mạc Thượng Hội đồng về tính đồng nghị- ngày 10 tháng 10 năm 2021, báo Công giáo Thụy Sĩ đã thăm dò các giáo phận nói tiếng Pháp trên con đường họ bắt đầu “đi chung với nhau” này. Một vòng chân trời về sự kiện sẽ kéo dài hai năm.
Sáu giám mục từ khắp nơi trên thế giới, trong đó có giám mục Jean-Marie Lovey, giáo phận Sion, Thụy Sĩ bày tỏ mong chờ của họ liên quan đến Thượng Hội đồng về tính đồng nghị bắt đầu ngày 17 tháng 10 năm 2021 được Đức Phanxicô khai mạc ngày 10 tháng 10 trong một thánh lễ ở Đền thờ thánh Phêrô. Có rất nhiều cách hình dung và nhận thức về tính đồng nghị theo từng văn hóa và thực tế của từng địa bàn.
Các giám mục của các giáo phận Sion, Thụy Sĩ, Dresden-Meißen, Đức và Bangui, Cộng hòa Trung Phi cho biết mong chờ của họ vào thượng hội đồng qua đó giáo hoàng xin người công giáo “lắng nghe nhau”.
Giáo phận Sion, Thụy Sĩ
Giáo phận Sion, Thụy Sĩ có 225,000 giáo dân (75% – dân số của giáo phận)
Giám mục Jean-Marie Lovey | © Bernard HalletTheo giám mục
Jean-Marie Lovey, giáo phận Sion, kinh nghiệm đồng nghị là một kỷ niệm đẹp thời ngài đại diện các giám mục Thụy Sĩ tham dự Thượng hội đồng về gia đình ở Rôma năm 2015. Quyết định của Đức Phanxicô muốn đào sâu về tính đồng nghị, vì thế ngài vui vẻ chào đón và chờ thượng hội đồng bắt đầu làm việc.
Tuy nhiêm giám mục Lovey lấy làm tiếc vì “lịch trình ngắn” nên việc thực hiện sứ mệnh lắng nghe tất cả các thành viên trong giáo phận trở nên khó khăn. Như một giải pháp, ngài nghĩ đến việc thành lập các “các nhóm nhỏ” ở giáo xứ để hoạt động dễ hơn. Ngày 17 tháng 10, ngài sẽ tập hợp giáo phận tại nhà thờ chính tòa Sion để ra mắt thượng hội đồng trong ba giai đoạn, bắt đầu bằng nghi thức phụng vụ lên đường. Sau đó, những người tham gia sẽ “xuất quân” để đi bộ đến vương cung thánh đường Valère tráng lệ trên ngọn đồi nhìn xuống thành phố. “Thượng hội đồng có nghĩa là cùng đi với nhau, đó là một biểu tượng đẹp đẽ”. Ngài nhấn mạnh, chuyến đi chung này trong giáo phận sẽ là thời gian trao đổi và chia sẻ và được kết thúc trong buổi Kinh Chiều tại vương cung thánh đường thời Trung Cổ.
Giám mục Lovey hy vọng thượng hội đồng này “mang lại sự hiệp thông lớn hơn” cho cộng đồng của ngài. Như thế ngài muốn trả lời cho tất cả những ai có định kiến về cùng đích sáng kiến này của Rôma. Ngài xin: “Chúng ta không nên đi đến kết luận khi chưa thực hiện tiến trình.” Và theo ngài, chính trong sự “hợp nhất” của thượng hội đồng với phần còn lại của thế giới về Tin Mừng, cùng hướng về việc phục vụ người anh em.
Giáo phận Dresden-Meißen, Đức
Giáo phận Dresden-Meißen, Đức có 150. 000 giáo dân (3,8% dân số của giáo phận)
Người công giáo Đức đã đi trước mọi người, năm 2019 Giáo hội Đức đã tiến hành con đường thượng hội đồng của riêng mình. Giám mục Heinrich Timmerevers, giáo phận Dresden-Meißen, “vui mừng vì giờ đây giáo hoàng muốn đi theo con đường này trên khắp thế giới”, ngài xem kinh nghiệm đồng nghị là “thiết yếu cho thiên niên kỷ thứ ba của Giáo hội”. Trong giáo phận của ngài, thách thức bây giờ sẽ là tiến hành hai thượng hội đồng cùng một lúc, dù thượng hội đồng mới do Rôma thành lập nhưng thượng hội đồng này không phải là “một con đường song song và hoàn toàn độc lập”.
Giám mục Heinrich Timmerevers | © BMO-Vechta / CC BY-SA 4.0 / Wikimedia Commons
Một vài ngày trước khi ra mắt, giám mục Timmerevers nhìn nhận vẫn còn một vài “mơ hồ” với thực tế triển khai thượng hội đồng mới. Nếu cẩm nang do Thượng Hội đồng Giám mục “làm rõ” một số câu hỏi ban đầu nào đó, nhưng ngài tự hỏi – liệu có cần thiết lập bảng câu hỏi – như trường hợp Thượng Hội đồng ở Đức -, nếu các chủ đề được dự trù trước thì làm thế nào để thảo bản tổng hợp cuối cùng. Cho đến bây giờ, ngài đã lên kế hoạch cho Thánh lễ khai mạc ngày chúa nhật 17 tháng 10, tại Nhà thờ Bautzen, nơi nổi tiếng là nhà thờ hỗn hợp lớn nhất ở Đức (cùng chia sẻ với giáo phái truyền giáo). Ngài đảm bảo, tính đồng nghị có thể “học nhiều điều từ đại kết”.
Trong thánh lễ, giám mục Timmerevers dự định mời tất cả các hội đồng trong giáo phận của ngài, “những người đã có kinh nghiệm về các hình thức đồng nghị”. Ngài nhận định, trong những năm gần đây, nhiều tổ chức này đã đảm nhận nhiều trách nhiệm, một dấu hiệu cho thấy sự phân bổ “quyền” lớn hơn.
Tuy nhiên ngài nhắc lại, vấn đề tham gia là chưa đủ: nó đòi hỏi phải có “Chúa Thánh Thần tham gia”. Và thôi thúc lòng can đảm, xem đây luôn là “thách thức để đi vào chiều sâu tâm linh”.
Bangui, Cộng hòa Trung Phi
Giáo phận Bangui, Cộng hòa Trung Phi có 487.000 giáo dân (45% dân số của giáo phận)
Theo hồng y Dieudonné Nzapalainga, người đứng đầu tổng giáo phận duy nhất Trung Phi, Thượng hội đồng về tính đồng nghị này đến “vào đúng thời điểm”. Ngài giải thích, nhiều giáo dân lấy làm tiếc cho quan điểm quá “kim tự tháp” của Giáo hội, “nơi các quyết định đưa ra từ trên, lại do những người khác”. Ngài tin rằng, sự kiện này sẽ giúp chúng ta “đồng hành, giải phóng và lắng nghe những người mà chúng ta lắng nghe chưa đủ”. Ngài đặc biệt nghĩ đến những người “chỉ đi lễ ngày chúa nhật hoặc những ngày lễ lớn.”
Hồng y Dieudonné Nzapalainga | © Jacques Berset
Sau thông báo của thượng hội đồng, tổng giáo phận Bangui bắt đầu làm việc: các nhân viên mục vụ được triệu tập, một nhóm được thành lập và “công việc giáo dục” đã khởi xướng, đặc biệt là nhờ các phương tiện truyền thông công giáo địa phương. Vị hồng y trẻ nhất thế giới (54 tuổi) hiện có ý định phát phiếu câu hỏi “cho tất cả các nhóm và phong trào, trong tất cả các giáo xứ”.
Ngài mong các câu hỏi sẽ có được những câu trả lời đa dạng tùy theo các đặc sủng khác nhau hiện có trong giáo phận, ngài nhấn mạnh đây là mục tiêu của tính đồng nghị, một con đường được làm trong “sự khác biệt, nhưng không giống nhau”. Mục tiêu đã nêu là lắng nghe người kia, để được như vậy thì “một phần cái tôi của chúng ta phải chết”, để chào đón sự mới lạ của họ.
“Cùng đi với nhau” này cũng là hành trình đại kết, ngay cả khi, theo giải thích của hồng y, đây không phải là điều mới mẻ ở Cộng hòa Trung Phi. “Các nhóm đối thoại” với người tin lành đã có và chúng tôi thường xuyên hợp tác để xử lý những trường hợp căng thẳng ở Cộng hòa Trung Phi. Hồng y cho biết, gần đây các nữ tu bị đe dọa ở miền đông đất nước do các căng thẳng và nhờ một nhóm đại diện người công giáo, hồi giáo và tin lành đã có thể “làm nhẹ bớt xung đột”. Gần gũi với người hồi giáo, ngài vẫn tự hỏi liệu có thể mời họ tham dự vào thượng hội đồng này hay không.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
Bài đọc thêm: Đức Phanxicô phát động cuộc cải tổ lớn cho Giáo hội của ngài
