Bên trong hậu trường của Thượng Hội đồng ở Vatican, “lắng nghe tất cả các người công giáo”

235

Bên trong hậu trường của Thượng Hội đồng ở Vatican, “lắng nghe tất cả các người công giáo”

la-croix.com, Loup Besmond de Senneville, Vatican, 2021-10-09

Tường trình ở Vatican, ban thư ký của Thượng Hội đồng giám mục đặc biệt chào đón báo “La Croix” trong vài giờ, trước khi khai mạc Thượng Hội đồng về tính đồng nghị tại Vatican ngày thứ bảy 9 tháng 10-2021.

Trong các hành lang lát đá cẩm thạch đen trắng giống như một bàn cờ tây, người người đi đi lại lại mang các chiếc xe chở đầy những tấm các-tông nhỏ. Sáng nay bầu khí sôi nổi ở các văn phòng của ban thư ký chung của Thượng Hội đồng giám mục, trung tâm đầu não tổ chức Thượng Hội đồng khai mạc ngày thứ bảy 9 và ngày chúa nhật 10 tháng 10 ở Rôma.

Tại đây, địa chỉ 34 Via della Conciliazione, nơi báo La Croix đặc biệt được ở một buổi sáng với mười một người đang làm việc toàn thời gian để thực hiện một quá trình kéo dài hai năm: Thượng Hội đồng về tính đồng nghị. Một cái tên tạo không ít chế giễu trong những tháng gần đây, vì dường như nó muốn nói đến một khái niệm trừu tượng và không thực thực.

Vì vậy, ở đây, trong các văn phòng dọc hành lang, người ta nhấn mạnh đến sự cần thiết phải tham khảo ý kiến tất cả giáo dân công giáo. Không khác gì đây là cách “hình dung một tương lai khác cho Giáo hội và cho các tổ chức của Giáo hội, ở tầm cao với sứ mệnh của mình”, như chúng ta đọc trong phần mở đầu bản câu hỏi sẽ sớm gởi đi cho giáo dân trên khắp toàn cầu.

Theo nữ tu Nathalie Becquart, “rõ ràng tính đồng nghị phải đưa chúng ta ra khỏi văn hóa giáo sĩ, một văn hóa đã có thể làm thuận lợi cho các hành vi lạm dụng”. Rocco Rorandelli, báo La Croix

Đức ông Luis Marín của giáo phận San Martín, một trong hai thư ký dưới quyền của Thượng Hội đồng ghi nhận: “Có nguy cơ là thượng hội đồng sẽ vẫn ở giai đoạn ý tưởng”. Linh mục Marín thuộc dòng Thánh Âugutinô, tháng 2 vừa qua linh mục được bổ nhiệm làm việc ở ban thư ký cùng với các giám mục của thế giới nói tiếng Tây Ban Nha, tiếng Ý và tiếng Bồ Đào Nha, nhưng linh mục cũng là điều phối viên trong ủy ban thần học của Thượng Hội đồng, nơi đang suy tư về cuộc cải cách giáo luật.

Nữ tu Nathalie Becquart người Pháp dòng Xaviê cũng làm việc ở đây, sơ là phụ nữ đầu tiên mang trọng trách cao ở Vatican, người đã gây nhiều xôn xao khi được được bổ nhiệm làm việc tại đây vào tháng 2 vừa qua. Vài giờ trước khi thượng hội đồng khai mạc, nữ tu cho biết sơ bị bản báo cáo của Ủy ban Độc lập về các vụ Lạm dụng tình dục trong Giáo hội Pháp công bố ngày thứ ba 5 tháng 10 tác động mạnh.

Theo nữ tu hai chủ đề cần phải xem lại: “Rõ ràng là tính đồng nghị phải đưa chúng ta ra khỏi văn hóa giáo sĩ trị, một văn hóa làm thuận lợi cho các vụ lạm dụng. Cọng vào tội ác mà các nạn nhân phải gánh chịu, thêm vào đó tiếng nói của họ không được lắng nghe. Đây cũng là lý do vì sao một trong những thách thức của chúng tôi là lắng nghe mọi người và lắng nghe Chúa Thánh Thần. Mọi người đều phải cảm thấy mình là người đóng vai chính.” Sơ thừa nhận: “Đúng, tiến trình có thể làm mất ổn định, chính xác là vì mọi thứ đã không được vạch trước”.

Thượng Hội đồng, “con đường sáng tạo”

Trước đó, chúng tôi đã thấy sơ ở hành lang, tay cầm máy tính xách tay. Sơ muốn nói đến tình trạng cập rập ở đây: “Các khía cạnh quản trị làm chúng tôi quá sức bận rộn.” Chút nữa một giám mục Ba Lan sẽ vào phòng dựng tạm để nói đến các thách thức của thủ tục sắp tới. Sơ nói: “Đừng nghĩ chúng tôi sẽ lật ngược mọi chuyện. Không phải vậy. Nhưng Giáo hội phải trung thành với sứ mệnh của mình, loan báo lời Chúa Kitô và mỗi lần làm là Giáo hội làm một cách đặc biệt theo từng thời đại.” Vì thế sơ ca ngợi “con đường sáng tạo” mà Giáo hội đang bắt đầu.

Xa xa hơn vài mét, trong phòng họp lớn, trên những chiếc bàn sắp theo hình chữ “U”, 260 chiếc túi vải chờ để phân phát cho những người tham gia cuộc họp đầu tiên.

Trong khi chờ đợi, anh Lukas Schibowski, một sinh viên thần học 29 tuổi, đến từ Munster, nước Đức để phụ trong việc chuẩn bị, anh đã làm xong các tài liệu bằng năm thứ tiếng để giúp suy tư. Anh nói: “Khi đến đây, tôi chỉ muốn tìm hiểu thêm về Giáo hội.” Sau vài tuần, bây giờ anh được thuyết phục về các ưu điểm của quá trình lắng nghe rộng rãi này: “Đây là cách mà các chủ đề được làm nổi bật.” Vài ngày nữa anh về Đức để bắt đầu luận án thần học tín lý, anh mô tả “bầu khí của văn phòng thượng hội đồng là bầu khí ý kiến của mọi người đều có giá trị.”

 “Giúp đỡ Giáo hội, giúp đỡ giáo hoàng”

Cuối cùng là gặp nữ tu người Mỹ Marie Kolbe Zamora, sơ đến đây cách đây hai tuần, sơ có văn phòng bên cạnh văn phòng anh Lukas. Vào giữa tháng 6, nữ tu Zamora, giáo sư thần học và tiếng Latinh ở Green Bay, bang Wisconsin nhận e-mail của hồng y Mario Grech, ngài mời sơ đến Vatican  làm việc.

Một cái tên sơ chưa hề biết, sơ tìm trên Google tên người gởi e-mail cho mình, sau đó sơ mới biết… ngài là hồng y, tổng thư ký Thượng Hội đồng… và sơ phải trả lời nhanh cho ngài. Nữ tu Zamora nói được ít nhất bốn thứ tiếng, sơ đã nhanh chóng đồng ý, “để giúp đỡ Giáo hội, để giúp đỡ giáo hoàng”, sơ đơn sơ nói, trầm ngâm nhìn một đống tài liệu bắt đầu chất đống trên bàn.

Sơ đã có kinh nghiệm thượng hội đồng ở một giáo xứ của tiểu bang của sơ, sơ là phụ nữ Mỹ duy nhất trong nhóm. Sơ phân tích: “Tại Hoa Kỳ, một số người xem Thượng hội đồng như mối đe dọa, một số người sốt ruột và vui mừng chờ đợi.” Sơ chờ gì ở Giáo hội của mình, một Giáo hội quá chia rẽ? Sơ cười với một nụ cười thật tươi: “Ồ, nếu Giáo hội ở Châu Mỹ Latinh, một giáo hội có nhiều kinh nghiệm có thể dạy cho Giáo hội Hoa Kỳ trở nên đồng nghị hơn, thì đó có thể là một bước tiến lớn”.

Giữa tháng 6, sơ Marie Kolbe Zamora giáo sư thần học và tiếng Latinh ở Green Bay, tiểu bang Wisconsin nhận e-mail của hồng y Mario Grech mời về làm ở Vatican. / Rocco Rorandelli, báo La Croix

“Đây không phải là để sản xuất các tài liệu”

 Và đó cũng là tầm quan trọng của việc lắng nghe luôn được hồng y thần học gia Mario Grech, tổng thư ký Thượng Hội đồng nhắc đi nhắc lại khi người ta xin ngài xác định tiến trình sắp bắt đầu, Ngài nhấn mạnh: “Điều quan trọng nhất là mọi người học cách lắng nghe chính mình. Tôi, tôi cũng phải học, các đồng nghiệp giám mục của tôi cũng phải học”, ngài định nghĩa các giám mục là“những chiếc ăn-ten” phải nắm bắt được “những gì dân Chúa nói và Chúa Thánh Thần nói gì qua dân Chúa.”

Theo ngài, thách thức ở đây không gì khác hơn là thực hiện Công đồng Vatican II, công đồng đã xác định rõ ràng Giáo hội là dân của Thiên Chúa: “Đúng là chúng tôi không biết những con đường chúng tôi sắp mở ngày hôm nay. Nhưng trong những ngày đầu, các tông đồ ngày xưa cũng ở trên vùng đất lạ. Chúng ta cũng như họ: chúng ta phải tự hỏi mình làm thế nào để tạo điều kiện thuận lợi cho việc giáo dân gặp Chúa Kitô ngày nay.”

Hồng y Mario Grech, tổng thư ký Thượng Hội đồng nhắc đi nhắc lại về tầm quan trọng của việc lắng nghe. / Rocco Rorandelli, báo La Croix

Hồng y cũng trả lời cho những người chỉ trích giáo hoàng muốn thực hiện một quy trình giấy tờ. Ngài nhấn mạnh: “Đây không phải là sản xuất ra các tài liệu, mà là làm cho hy vọng và ước mơ nảy nở. Cũng có những người không muốn thay đổi. Tôi cố gắng hiểu họ. Công việc của chúng tôi là hiểu nỗi sợ đang có là gì và vì sao chúng lại có. Và rồi sau những chuyện nghịch tai này phải tìm thấy sự đồng điệu.”

Theo ngài, rõ ràng là việc thực hiện tính đồng nghị không kết thúc sau hai năm, sau cuộc họp của các giám mục ở Vatican tháng 10 năm 2023. “Đó là một phong cách, một phương pháp mới. Nó sẽ không bao giờ kết thúc. Và nếu bạn thực sự tin vào sự hiện diện của Chúa Thánh Thần, bạn phải biết cách để cho mình ngạc nhiên.” Ngài với tay lấy tập sách trình bày chương trình làm việc trên bàn, ngài chỉ vào tấm logo, một đám đông nhỏ đang đi: “Bạn có thấy logo vẽ giám mục với mũ và gậy giám mục của ngài không?”  Ngài ở giữa dân Chúa. Không ở trước nhưng ở giữa.”

Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch

Bài đọc thêm: Hồng y Grech: “Nếu chúng ta không tin Chúa Thánh Thần thổi sức thì thượng hội đồng sẽ thất bại”

Việc chuẩn bị Thượng hội đồng về tính đồng nghị, sứ mệnh bất khả thi với các giáo phận?

Hình ảnh ngày khai mạc Thượng Hội đồng về tính đồng nghị thứ bảy 19 tháng 10-2021