Đàng sau vụ án này là vụ án của Giáo hội và của lệnh cấm nói về ấu dâm
lefigaro.fr, Jean-Marie Guénois, 2019-01-07
Hồng y Barbarin trước buổi hỏi cung ở tòa tiểu hình Lyon ngày 7 tháng 1-2019 / Maxime Jegat/Le Progrès/MaxPPP
“Vụ Barbarin” được xử giữa Saône và Rhône, xa thành phố Lyon và ngoại vi của nó. Tầm mức của vụ án có tính cách quốc tế. Chắc chắn Tổng Giám mục Philippe Barbarin, giáo phận Lyon bị mọi người chú ý đến, nhưng đây là một hồng y của Giáo hội công giáo ở ghế bị cáo. Dĩ nhiên vụ án này là vụ án pháp luật nhưng thách thức của vụ án này là vụ án về sự thinh lặng của Giáo hội đối với các vụ ấu dâm.
Nhưng hồng y Barbarin không phải là hồng y George Pell người Úc, người mà pháp luật xứ của ngài cáo buộc ngài về các câu chuyện đồi phong đen tối mà ngài là nhân vật trực tiếp. Hồng y Barbarin cũng không phải là hồng y Bernard Law, nhân vật của phim Spotlight. Cựu Tổng Giám mục giáo phận Boston đã cố tình thuyên chuyển các linh mục ấu dâm đi từ giáo xứ này đến giáo xứ khác mà không báo cho tín hữu biết sự nguy hiểm của các linh mục này, coi thường các vụ hiệp dâm trẻ em hàng loạt… Ngài cũng không phải là Giám mục Pican hay Giám mục Fort, hai giám mục Pháp bị lên án tù treo vì mỗi người cố tình che giấu một linh mục ấu dâm theo cách làm việc của tòa giám mục thời đó.
Thành phố Lyon cũng không phải là thành phố Boston, nơi sự ngay thẳng tri thức được áp đặt để được công nhận. Ngày 1 tháng 8 năm 2016, tòa cấp cao của Lyon đã bác bỏ các cáo buộc đối với hồng y Philippe Barbarin vì ngài “không báo cáo các vụ tấn công tình dục nghiêm trọng”. Nhiều người cũng khẳng định hồng y Barbarin, trong chức vụ giám mục và trong các trường hợp mới, đã hành động “nhanh chóng và cương quyết” để loại các linh mục ấu dâm ra khỏi chức thánh và đưa họ ra tòa án dân sự. Ngày 3 tháng 9 năm 2018, trên diễn đàn được báo La Croix đăng, ba trong các cộng sự thân cận của ngài, hai giám mục đang tại chức Jean-Pierre Battut và Pierre-Yves Michel đã công khai làm chứng về tính trung thực của hồng y trong việc quản lý các trường hợp phong tục này, họ dựa trên danh sách 14 sự kiện khác nhau không thể chối cãi được.
Vụ mà ngày hôm nay chúng ta gọi là “vụ Barbarin” như thế không hoàn toàn là vụ của ngài. Một phần lớn các giám mục của thế hệ trước, ở Pháp cũng như ở trên thế giới, tất cả đều có thể bị ngồi ở ghế bị cáo của ngài. Không nhất thiết phải là tội phạm, nhưng các bắt buộc của một lệnh cấm nói trong giáo hội, áp đặt lên họ bởi giáo luật, để tránh mọi tai tiếng công khai. Năm 2005 Đức Bênêđictô XVI, và kể từ năm 2013, Đức Phanxicô đã phá vỡ văn hóa im lặng bi thảm này.
Sự im lặng của hàng giám mục
Tuy nhiên tòa án ở Lyon đã mở vụ xử biểu tượng của sự im lặng của hàng giám mục trong quá khứ, về việc không phạt trong nội bộ mà từ lâu đã áp dụng cho các linh mục ấu dâm, gây đau khổ cho các nạn nhân, họ lại còn bị cấp cao cáo buộc vào tội phỉ báng. Như thế tại Lyon mở ra một vụ án điển hình, mẫu mực như ở nhiều giáo phận khác. Không phải các linh mục ấu dâm hiện nay bị bắt, nhưng các linh mục ấu dâm “già”, về mặt pháp lý không đụng đến được vì được bảo vệ bởi thời hiệu dân sự hay giáo luật, hoặc được bảo vệ vì không có nạn nhân kiện.
Vì thế các trường hợp này là các trường hợp xưa, đó là trường hợp của hồng y Barbarin đã thực sự không có biện pháp, cũng như bao nhiêu trường hợp khác khi giám mục đến một giáo phận mới. Dĩ nhiên ngài có nghe câu chuyện tế nhị của linh mục Bernard Preynat, về vụ này ngài đã công nhận có “do dự” và đã phạm nhiều vụng về, đặc biệt đối với nạn nhân. Nhưng ngài đã sai khi dựa vào phán quyết của ba vị tiền nhiệm, ở đây là hồng y Albert Decourtray, người có trách nhiệm trong vụ linh mục Preynat. Như hồi đó thường làm, Đức Hồng y nổi tiếng này đã không chận linh mục Preynat lúc đó, mà lại chuyển qua một giáo xứ khác dù có đơn than phiền và rõ ràng của cha mẹ nạn nhân trẻ… François Devaux. Bây giờ ông François Devaux là chủ tịch Lời Được Giải Phóng, một tổ chức quy tụ các nạn nhân của linh mục Preynat, đương sự gây ra vụ án ngày hôm nay.
Hồng y Barbarin xem trường hợp Preynat như một vụ đã được xếp lại, nhưng ngài không nhận ra vụ này không thể xếp lại dưới hàng trăm con mắt của nạn nhân bị tổn thương suốt đới vì kẻ săn mồi đã thú nhận tội ác của mình. Hiện nay nhiều giáo phận khác cũng sống trong tình cảnh này với nhiều linh mục khác. Các nạn nhân đã không quên gì. Họ chỉ có thể khơi dậy.
Kinh hoàng khi thấy linh mục Preynat, 72 tuổi vẫn cứ không bị phạt, các nạn nhân ở Lyon đã tấn công Giáo hội, ông François Devaux giải thích: “Mục đích của chúng tôi không phải là để thắng kiện, nhưng để mở cuộc tranh luận pháp luật một cách phong phú nhất có thể để ngăn Giáo hội cho trẻ em tiếp xúc với những người mà họ biết là những người này đã từng đi tấn công. Chính hệ thống này mà chúng tôi muốn tấn công, hy vọng việc này sẽ có hiệu quả để chống nạn ấu dâm trong một cách chung”.
Điều gì sẽ xảy ra nếu hồng y Barbarin bị kết án? Giám mục Emmanuel Gobilliard, giám mục phụ tá và là phát ngôn viên của hồng y Barbarin giải thích: “Chúng tôi yên tâm sau khi tòa bác bỏ vụ án vào tháng 8 năm 2016. Chúng tôi không thể nói bất cứ điều gì trước khi có bản án, nhưng sẽ luôn có một khả năng kháng cáo”.
Với tầm mức của vụ án, Rôma theo dõi sát và vào cuối tháng 2, Đức Phanxicô sẽ triệu tập các chủ tịch hội đồng giám mục trên thế giới về Rôma họp cuộc họp thượng đỉnh về ấu dâm trong Giáo hội. Một kiến nghị có 108 000 chữ ký đòi hồng y Barbarin từ chức nhưng Đức Phanxicô luôn chống việc từ chức của hồng y Barbarin. Ngày 17 tháng 5 năm 2016, ngài đã nói với báo La Croix: “Sẽ là một giải thích sai, một sự bất cẩn. Chúng ta sẽ xem sau khi phiên tòa kết thúc. Nhưng bây giờ là có tội”. Được hỏi lại về phiên tòa ngày 26 tháng 8 vừa, thêm một lần nữa, Đức Phanxicô lên tiếng cảnh báo nên cẩn thận với “bầu khí mặc cảm tội lỗi”. Ngài xin báo chí đừng lầm lẫn giữa “giả định có tội” và “giả định vô tội”.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
