Trích sách: Cứ việc giễu các tu sĩ Dòng Tên, Hài hước và thiêng liêng.
Nicolaas Sintobin, s.j. Nxb. Fidélité, Namur 2016
Quyển sách nhỏ này vừa khôi hài vừa nghiêm túc. Trong một ngôn ngữ trong sáng và thú vị, quyển sách kể cho chúng ta nghe cách nào các tu sĩ Dòng Tên sống, cầu nguyện và làm việc. Đây là cách rất hay để giới thiệu linh đạo của các tu sĩ Dòng Tên và cách họ thực hiện. Tác giả Nikolaas Sintobin cũng là tu sĩ Dòng Tên, cha phối hợp vừa chỉ dẫn vừa chuyện kể, những câu chuyện có ngọn có ngành. Câu chuyện kể như toa tàu đi. Bạn sẽ học nhiều chuyện về Thánh I-Nhã, về những bước đầu tiên cũng như các việc làm bây giờ của các tu sĩ Dòng Tên. Trong hai mươi chương nhỏ, tác giả đề cập đến các yếu tố chủ yếu của linh đạo I-Nhã, chẳng hạn như: cuộc sống trong những lúc gặp khó khăn, sự kết hiệp với Chúa, đào tạo để có tự do và để dấn thân làm việc xã hội, đức vâng lời, tháp tùng thiêng liêng của người trẻ và người lớn…, vv. Cũng chính trong đường hướng linh đạo này mà Đức giáo hoàng Phanxicô được đào tạo. Có thể bạn sẽ nhận ra nét này nét kia nơi ngài.
Hiện tại tác giả hoạt động mục vụ tích cực trên mạng. Cha giảng dạy nhiều năm ở Paris và ở Anvers. Cha cũng giảng linh thao và sống trong nhiều cộng đoàn Dòng Tên khác nhau.
Mỗi chương bắt đầu bằng một lời trào phúng. Tác giả dùng kho dự trữ những câu chuyện khôi hài của đời sống tu trì hôm qua và hôm nay. Một nét hay của các tu sĩ Dòng Tên là họ biết tự trào. Bình thường, hài hước sẽ làm bung lên một khía cạnh nào đó của con người, làm cho nó bớt kỳ cục hơn. Nhưng hài hước không bao giờ làm thương tổn. Thêm nữa, nếu tin vào Tự điển linh đạo được các tu sĩ Dòng Tên Pháp xuất bản, thì hài hước quan trọng cho một đời sống thiêng liêng lành mạnh. Như thế Nikolaas Sintobin là đồng bạn tốt! Xin mời các bạn thưởng thức các lời trào phúng và đừng xem nó quá nghiêm túc…
Mark Rotsaert, s.j.
Dẫn nhập
Các tu sĩ Dòng Tên là ai? Ai là các tu sĩ công giáo bị Giáo hoàng cấm vào cuối thế kỷ 18, và trong số những người này, hai trăm năm mươi năm sau lại có người được bầu làm giáo hoàng?
Từ lâu lắm, đã có những câu chuyện đùa về các linh mục, các tu sĩ. Các tu sĩ Dòng Tên cũng không tránh được. Người ta so sánh họ với các tu sĩ Dòng Đa Minh, Dòng Phan Sinh và các Dòng khác nữa. Các bạn đừng nghĩ ở đây có sự canh tranh. Thời buổi chúng ta không còn chuyện này. Dù là tu sĩ Dòng Tên, Đức Phanxicô cũng lấy tên của nhà sáng lập Dòng Phan Sinh. Các bạn sẽ đọc ở đây hai mươi câu chuyện đùa. Chắc chắn là để cười, nhưng cũng để nắm bắt cái gì ẩn giấu đàng sau. Thực chất, hài hước thường đụng một cách rất tế nhị tinh hoa của thần nghiệm, nơi có những người nhận đó là ý nghĩa cho đời mình và cho công việc của mình. Hài hước cũng mời gọi suy nghĩ.
Chân dung của Thánh I-Nhã (1491-1556), nhà sáng lập Dòng Tên, thường đưa ra hình ảnh một người kiên quyết và lạnh lùng. Cũng đúng, đó là người khổ hạnh và cương quyết. Dù vậy, các nhân chứng trực tiếp mô tả uyển chuyển hơn nhân cách của ngài. Tu sĩ Luis Goncalves da Camara, s.j., người sống và làm việc với ngài rất lâu, mô tả ngài như sau: «Một người Tây Ban Nha, nhỏ con, đi hơi thọt và cặp mắt luôn vui tươi». Hài hước và tự trào không xa lạ gì với Thánh I-Nhã.
Thánh I-Nhã sống ở một thời có nhiều khủng hoảng, giống như thời chúng ta bây giờ. Giữa một môi trường với các căng thẳng đủ loại, ngài đi tìm ý nghĩa cho đời sống của mình. sự phức tạp này – hoặc, chúng ta nên nói, ý nghĩa của những biến thái này -, các bạn cũng sẽ thấy trong linh đạo và trong khoa sư phạm của ngài. Đến mức mà «dòng tên» thường được dùng như đồng nghĩa với «lập lờ nước đôi» hay «đạo đức giả». Đã thành lệ với Thánh I-Nhã, ngài chống loại suy nghĩ trắng, đen. Cảm nhận của ngài về ý nghĩa của nhận định đã khơi dậy nơi ngài niềm yêu thích những chuyện nghịch lý. Những chuyện xảy ra trong đời đã dẫn ngài đi tìm Chúa trong những chuyện kỳ cục của kinh nghiệm cụ thể, hơn là trong các tư tưởng mộ đạo hay trong các chuyện chung chung. Như thế Thánh I-Nhã đã đặt các nền tảng của một truyền thống linh đạo vừa lôi cuốn, vừa đẩy lui: không dự kiến và bám sâu trong truyền thống, uyển chuyển và sắc bén, rèn luyện trong lòng tin tưởng vào Chúa và cùng một lúc nơi các cố gắng của con người.
Quyển sách nhỏ này đưa ra hai mươi tiếp cận, dưới nhiều khía cạnh khác nhau của cuộc hiện sinh của tu sĩ Dòng Tên. Mục đích của nó là để hiểu hơn các Giêsu hữu này. Nhưng nó cũng tự cho mình có thể mang đến cho độc giả những lời khuyên hữu ích để xây dựng cho chính mình một đời sống có nhiều ý nghĩa theo linh đạo I-Nhã.
Tôi xin gởi lời cám ơn đặc biệt đến Hans Geybels đã gởi ý cho tôi viết tập sách nhỏ này.
Xin mời độc giả đọc!
Nikolaas Sintobin, s.j.