Vatican Insider | Andrea Tornielli | 12-5-2016
Đức Giáo hoàng Phanxicô nói rằng ngài muốn nghiên cứu về chức phó tế của phụ nữ trong Giáo hội tiên khởi, để phục hồi chức thánh này. Những lời này ngài nói trong buổi tiếp kiến Liên hiệp Quốc tế các Bề Trên Tổng quyền ở Vatican.
Đây không phải là vấn đề mới, mà là vấn đề mới được nhắc lại.
Phản ứng lại việc Anh giáo phong chức linh mục cho nữ giới, Đức Gioan Phaolô II đã có một thông điệp rõ ràng qua tông thư Ordinatio Sacerdotalis 1994, dứt khoát bác bỏ khả năng phong chức thánh cho phụ nữ trong Giáo hội Công giáo. Sau đó, hồng y Carlo Maria Martini đã mở lời về khả năng nghiên cứu cơ chế cho chức phó tế nữ giới, vốn không được nhắc đến trong tông thư. Cố Tổng Giám mục Milan nói rằng: ‘Từng có những phó tế nữ giới trong Giáo hội trong quá khứ, chúng ta có thể cân nhắc khả năng này.’ Một vài sử gia Giáo hội chỉ ra rằng phụ nữ từng phụ trách việc mục vụ phó tế từ thiện, khác với khái niệm ngày nay cho rằng phó tế là bước đầu để đến với chức linh mục.
Trong hội nghị các Bề trên Tổng quyền, có người hỏi Đức Giáo hoàng là tại sao Giáo hội lại loại trừ phụ nữ khỏi chức phó tế. Các nữ tu nói với Đức Giáo hoàng rằng trong Giáo hội tiên khởi, các phụ nữ đã phục vụ với tư cách phó tế, vậy ‘Tại sao không lập một ủy ban nghiên cứu về vấn đề này?’ Và Đức Giáo hoàng trả lời, nói rằng ngài đã nói về vấn đề này vài năm về trước, với một ‘giáo sư thông thái’ đã nghiên cứu về các phó tế nữ giới trong những thế kỷ đầu của Giáo hội. Đức Phanxicô nói rằng, ngài vẫn chưa thực sự rõ về vai trò của các phó tế này. ‘Hơi mờ mịt. Vai trò của các phó tế nữ thời đó là gì? Còn việc lập một ủy ban nghiên cứu vấn đề này? Cha tin là có. Như thế sẽ tốt cho Giáo hội để làm rõ điểm này. Cha đồng ý. Cha sẽ truyền làm như vậy. Cha đồng ý. Với cha sẽ hiệu quả khi có một ủy ban để làm thật rõ điều này.’
Theo truyền thống cổ, các phó tế thực sự ‘không phải được thụ phong để hướng đến chức linh mục, nhưng là để làm mục vụ.’ Có một vài bằng chứng lịch sử về sự hiện diện của các phó tế nữ trong Giáo hội tây phương lẫn đông phương. Trong thời tiên khởi, có các phó tế nữ, thánh Phaolô từng đề cập, và có bằng chứng văn bản cho thấy ở Syria thế kỷ III có các phó tế nữ giúp linh mục khi rửa tội cho nữ giới. Vai trò này cũng được nhắc đến trong các tông hiến thế kỷ IV, nói đến một nghi lễ truyền chức đặc biệt khác với nghi lễ truyền cho phó tế nam.
Khi tuyên bố lập một ủy ban nghiên cứu về chuyện phó tế nữ trong Giáo hội tiên khởi, là Đức Phanxicô dự định làm rõ liệu mục vụ này có thể áp dụng cho ngày nay hay không, và áp dụng cách nào.
Một vài dạng mục vụ như phó tế của nữ giới đã được lập ở một vài nơi, như tại Giáo phận Padua. Dù cho các phụ nữ này không mang áo dòng, nhưng tuyên khấn vâng phục, khó nghèo và khiết tịnh, nghĩa là họ được hiến thánh như là ‘cộng tác viên tông đồ của giáo phận.’
Một trong các nhiệm vụ của phó tế nữ là công bố Tin mừng, dạy đức tin cho mọi người, làm việc từ thiện cho người nghèo, cho rước lễ, điều hành các cơ sở như trường học và tổ chức.
Đức Giáo hoàng Phanxicô đã nhiều lần nói về việc Giáo hội Công giáo cần phải trân trọng vai trò của phụ nữ. Nhưng ngài luôn tránh xem sự trân trọng này là một dạng ‘giáo sỹ hóa’ phụ nữ. ‘Cha không biết ý tưởng này từ đâu mà ra. Phụ nữ trong Giáo hội phải được trân trọng chứ không phải để ‘giáo sỹ hóa.’ Bất kỳ ai nghĩ về một hồng y nữ giới, là một người bị ám ảnh bởi chủ nghĩa giáo quyền.’
‘Giáo hội cần phụ nữ trở thành một phần trong tiến trình ra quyết định, và có người lãnh đạo một văn phòng ở Vatican.’ Đức Giáo hoàng Phanxicô đã nói như thế trong buổi gặp 900 nữ tu từ khắp thế giới. Ngài giải thích rằng ‘Giáo hội cần đến các nữ giáo dân và nữ tu, không chỉ trong việc tham vấn, nhưng còn trong việc ra quyết định, bởi cần phải lắng nghe quan điểm của nữ giới. Vai trò ngày càng tăng của nữ giới trong Giáo hội không phải là chuyện nữ quyền nhưng là tính đồng trách nhiệm vốn là quyền của mọi Kitô hữu, nam nữ như nhau.’
J.B. Thái Hòa chuyển dịch
