Sau cải cách của Đức Phanxicô, Giáo triều La-mã chờ quyết định của Đức Lêô

la-croix.com, Mikael Corre và Matthieu Lasserre, Rôma, 2025-05-23

Đức Lêô XIV trong thánh lễ nhậm chức ngày 18 tháng 5 tại Quảng trường Thánh Phêrô. FILIPPO MONTEFORTE / AFP

Ngày thứ bảy 24 tháng 5, Đức Lêô sẽ họp với các nhân vật cao cấp của Giáo triều về việc tổ chức các buổi lễ tại Vatican. Ngày thứ năm 22 tháng 5, ngài bổ nhiệm Sơ Tiziana Merletti, Dòng Nữ tu Phan sinh người nghèo làm Tổng Thư ký Bộ Tu hội Đời sống Thánh hiến và Tu đoàn Tông đồ, thường gọi tắt là Bộ Tu sĩ. Ngài họp với những người đứng đầu Giáo triều La-mã ngày thứ bảy, họ đang chờ chỉ thị của ngài và suy đoán về cách ngài sẽ điều hành công việc.

Triều Đức Phanxicô được đánh dấu bằng yêu cầu về những cải cách sâu sắc sau các vụ bê bối rò rỉ thông tin nội bộ, tham nhũng, v.v. – đánh dấu sự kết thúc triều của Đức Bênêđíctô XVI, cũng như giọng điệu rất gay gắt của ngài thường dùng với Giáo triều Rôma, đã để lại dấu ấn tại Rôma. Những người ở đây chưa quên tháng 12 năm 2014, trước các quan chức cao cấp của ngài, ngài đã so sánh Giáo triều với một cơ quan mắc 15 căn bệnh: “bệnh Alzheimer về mặt tinh thần…”

Hồ sơ được yên tâm

Đức Lêô sẽ nói và làm như thế nào? Ngài có tiếp tục cải cách Giáo triều do Đức Phanxicô khởi xướng năm 2022 không? Tông hiến Anh em hãy rao giảng Tin Mừng Praedicate Evangelium đã thay đổi sâu đậm cơ cấu tổ chức của Hội dòng này, nhằm mang lại định hướng truyền giáo và công đồng hơn. Đức Phanxicô đã bổ nhiệm một số giáo dân và phụ nữ vào các vị trí lãnh đạo. Kể từ đó, Bộ Truyền giáo đã được chính ngài làm chủ tịch.

Hồng y Phi Luật Tân Luis Antonio Tagle, Phó Bộ trưởng Bộ Truyền giáo nói: “Không có gì ngăn cản cuộc cải cách này. chúng ta có thể cân nhắc các cách hiệu quả khác để giúp Giáo hoàng.”

Nhưng hơn cả những thay đổi về mặt cấu trúc do Đức Phanxicô quyết định, đó là phong cách quản lý theo chiều dọc và đơn độc của ngài, đặc biệt là thói quen cắt ngắn hoạt động quản lý của chính ngài, điều đã được thảo luận rộng rãi và thường bị chỉ trích trong các buổi họp chung giữa các hồng y trước mật nghị. Giáo triều sẽ là một trong những chủ đề được thảo luận nhiều nhất. Một hồng y trả lời phỏng vấn của báo La Croix lấy làm tiếc: “Đức Phanxicô là người hiếm có và rất tự phát. Với ngài, mọi thứ đều mang tính cá nhân, ngài không biết cách tạo một đội ngũ cộng tác chung quanh ngài.”

Tại Vatican dưới thời Đức Phanxicô, “bầu khí rất nặng nề. Mọi người làm việc nhưng không tham khảo ý kiến với nhau, đôi khi cùng một chủ đề”. Một viên chức cao cấp của Giáo triều cho biết: “Nhiều quyết định quan trọng không thông qua các bộ phận có liên quan nên đã tạo mâu thuẫn về các vấn đề về giáo luật. Chúng tôi hy vọng bây giờ có nhiều hợp tác hơn. Nhưng làm thế nào để có thể dung hòa những yêu cầu về việc thay đổi phong cách và tinh thần đồng nghiệp lớn hơn, đặc biệt các vấn đề liên quan đến việc mở ra một số vị trí có trách nhiệm cho phụ nữ?”

Trong số những chỉ trích Đức Phanxicô trong việc thực hiện trách nhiệm trong Giáo triều, việc bầu một tiến sĩ giáo luật  có kinh nghiệm quản lý một bộ là điều đáng quan tâm. Trong số những người bảo vệ Thượng hội đồng, những bước đi đầu tiên của Đức Lêô được đánh giá tích cực. Theo thông tin của báo La Croix, ngay sau khi được bầu, Đức Lêô đã khuyến khích Hồng y Tổng giám mục Lima, Carlos Gustavo Castillo tiếp tục công việc được giao phó trong các nhóm làm việc khác nhau được thành lập sau Thượng hội đồng về tính đồng nghị. Công việc được mong đợi kết quả đầu tiên của họ trước mùa hè.

Việc bổ nhiệm phụ nữ

Dù ý kiến cá nhân trong Giáo triều ra sao, mọi người cảm thấy yên tâm trước hình ảnh của Tân Giáo hoàng. Ký ức Hồng y Robert Francis Prevost để lại với tư cách là Bộ trưởng Bộ Giám mục đã thực sự được mọi người yên tâm. Ở Vatican, mọi người đều cảm phục khả năng lắng nghe và đưa ra quyết định của ngài. Sơ Yvonne Reungoat đã làm việc với ngài trong Bộ nhấn mạnh: “Ngài là người biết hướng dẫn mọi người. Ngài tập trung, lắng nghe mọi quan điểm và theo dõi các vấn đề, ngài là người luôn quan tâm đến ý kiến của người khác.”

Hiện tại, Đức Lêô tham khảo ý kiến và tiếp các trưởng phòng. Ngài gởi đi một số tín hiệu, như chuyến đi bất ngờ ngày thứ ba 20 tháng 5 đến Bộ Giám mục, nơi ngài lãnh đạo hai năm. Một ngày sau khi được bầu, ngài đã gia hạn nhiệm kỳ của tất cả những người đứng đầu Giáo triều cho đến khi có thông báo mới.

Tuy nhiên, một số bổ nhiệm được chờ và được phân tích, diễn giải. Năm giám chức của Bộ, các Hồng y Roche (Phụng tự và Kỷ luật Bí tích), Hồng y Czerny (Phát triển toàn diện con người), Hồng y Farrell (Giáo dân, Gia đình và Đời sống), Hồng y Semeraro (Phong thánh) và Hồng y Koch (Hiệp nhất Kitô giáo) đã đến tuổi giới hạn 75 do Đức Phaolô VI ấn định và sẽ được thay thế. Một nguồn tin nội bộ cho biết: “Thực sự là như vậy, chúng ta sẽ thấy hương đi của ngài.”

Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch

Đức Lêô, Giáo hoàng của thống nhất, liệu ngài có thành công trong việc đoàn kết người công giáo Mỹ đang bị chia rẽ sâu sắc không?

Nhân viên Vatican ngạc nhiên: họ được thưởng 500 âu kim trong tiền lương tháng này

Hồ sơ không điển hình, sự nghiệp toàn cầu, con người tổng hợp… Chân dung Tân Giáo hoàng Lêô

Cuộc bầu cử Giáo hoàng Lêô XIV: Các thách thức của triều giáo hoàng mới

Triều Giáo hoàng Lêô là cơ hội mới cho quan hệ Việt Nam – Vatican

Với người công giáo tại Việt Nam, đã đến lúc họ có thể tin tưởng con đường dài từ Rôma đến Hà Nội cuối cùng có thể được trải bằng thảm niềm tin.

Giáo hoàng Lêô XIV mang nhẫn ngư ông chào giáo dân cuối Thánh lễ nhậm chức tại Quảng trường Thánh Phêrô ngày 18 tháng 5. (Ảnh: AFP)

ucanews.com, Alex Hoàng, 22 tháng 5 năm 2025

Khi làn khói trắng bốc lên trên Nhà nguyện Sistine và tên Đức Lêô XIV vang lên lần đầu, một cảm giác hy vọng lặng lẽ xuất hiện trong tâm hồn người công giáo Việt Nam.

Việc bầu Tân Giáo hoàng – sau triều mục vụ sâu sắc của Đức Phanxicô – không chỉ đánh dấu sự chuyển giao lãnh đạo trong Giáo hội toàn cầu mà còn là bước ngoặt có thể có trong hành trình kéo dài hàng thập kỷ của quan hệ ngoại giao giữa Tòa thánh và Việt Nam.

Với khoảng sáu triệu tín hữu, công giáo là tôn giáo có tổ chức nhất ở Việt Nam. Trong khi nhiều người Việt vẫn giữ các tín ngưỡng dân gian truyền thống hoặc không có tôn giáo chính thức, thì ít cộng đồng nào trong nước thể hiện mức độ thống nhất, tổ chức và ảnh hưởng đến xã hội mạnh như đạo công giáo.

Trong nhiều thập kỷ, người công giáo tại Việt Nam đã duy trì sự cân bằng tinh tế: một mặt, duy trì đời sống đức tin sốt sắng, một mặt họ hoạt động dưới sự hạn chế chặt chẽ của một nhà nước độc đảng giám sát sít sao các hoạt động tôn giáo.

Tuy nhiên, trong những năm gần đây, cả chính phủ Việt Nam và Tòa thánh đều có những bước đi thận trọng nhưng không nhầm lẫn để hướng đến quan hệ với nhau.

Một chặng đường dài đối thoại

Sau năm 1975, quan hệ giữa Việt Nam và Tòa thánh xấu đi, đặc biệt là vào cuối những năm 1990 và đầu những năm 2000, khi căng thẳng bùng phát về tranh chấp đất đai của Giáo hội – tranh chấp liên quan đến Giáo xứ Thái Hà và khu đất của Phái đoàn Tòa thánh trước đây ở bên cạnh Nhà thờ chính tòa Hà Nội.

Các cuộc biểu tình ôn hòa của người công giáo bị đàn áp, làm gia tăng thêm sự ngờ vực giữa Giáo hội và Nhà nước.

Tuy nhiên, từ đầu những năm 2010, một quá trình ngoại giao lặng lẽ nhưng ổn định đã diễn ra. Năm 2011, Vatican bổ nhiệm đại diện không thường trú tại Việt Nam, tiếp theo là bổ nhiệm Tổng giám mục Marek Zalewski làm đại diện thường trú đầu tiên của Giáo hoàng tại Hà Nội năm 2023 – một mốc quan trọng trong mối quan hệ song phương.

Tại sao lập trường của Hà Nội thay đổi?

Về mặt đối ngoại, Việt Nam đang chịu áp lực ngày càng tăng trong việc cải thiện hồ sơ nhân quyền, đặc biệt với các quốc gia phương Tây. Việc hợp tác với Vatican – tiếng nói đạo đức toàn cầu – sẽ cải thiện hình ảnh ngoại giao của đất nước.

Trong nước, người công giáo Việt Nam ngày càng có vai trò càng lớn trong việc phát triển kinh tế xã hội của đất nước. Dù họ bị hạn chế về giáo dục và truyền thông, nhưng họ đã nổi bật vươn lên trong kinh doanh, trong các hoạt động từ thiện và xã hội dân sự. Một số doanh nhân công giáo đang lãnh đạo các tập đoàn lớn, một số đã là tỷ phú.

Hơn nữa, nhiều nhà lãnh đạo thế hệ mới của Việt Nam đã học tập hoặc làm việc tại các quốc gia có văn hóa kitô giáo như Pháp, Mỹ,  Ý. Sự tiếp xúc này đã thúc đẩy thái độ đồng cảm hơn với Giáo hội.

Chính quyền cũng công nhận tính kỷ luật và sự gắn kết mạnh mẽ của cộng đồng công giáo. Ở nhiều giáo xứ, khi các linh mục địa phương lên tiếng, toàn thể cộng đồng lắng nghe. Người công giáo cũng đã hiến đất cho các dự án cơ sở hạ tầng công cộng mà không yêu cầu đền bù – một hành động được nhà chức trách đánh giá cao.

Tóm lại, việc cải thiện quan hệ với Giáo hội không những chỉ có lợi cho ngoại giao quốc tế mà còn là một chiến lược thực dụng trong nước.

Yếu tố Lêô XIV

Dù vẫn còn ở giai đoạn đầu của triều Tân Giáo hoàng, Đức Lêô XIV đã thể hiện cam kết mạnh mẽ của ngài trong việc tiếp tục mở rộng tầm ảnh hưởng của Giáo hội với các quốc gia cộng sản và hậu cộng sản. Là Hồng y, ngài hiểu mối quan tâm của ngài với Châu Á và việc xây dựng hòa bình và đối thoại liên văn hóa.

Các quan sát viên và người công giáo Việt Nam đều tin Đức Lêô XIV sẽ tiếp tục di sản của Đức Phanxicô, người đã đưa quan hệ Việt Nam-Vatican đến ngưỡng cửa bình thường hóa. Có rất ít lý do để nghĩ rằng Đức Lêô XIV sẽ làm chậm tiến trình này.

Ngược lại, quan hệ ngoại giao chính thức có thể trở thành một trong những thành tựu đầu tiên sứ mệnh toàn cầu của ngài.

Theo các quan sát viên Vatican, Việt Nam có thể là một trong những quốc gia châu Á đầu tiên ngài cân nhắc để đi thăm. Với người công giáo Việt Nam, một chuyến đi như vậy sẽ không chỉ mang tính biểu tượng, nhưng còn xác nhận sự hiệp thông trọn vẹn của họ với Giáo hội hoàn vũ và thừa nhận hành trình đức tin của họ dưới áp lực.

Nếu thành hiện thực, đây sẽ là lần đầu tiên một Giáo hoàng đến thăm Việt Nam, một khoảnh khắc có tầm quan trọng sâu sắc về mục vụ và ngoại giao.

Bối cảnh khu vực và những thách thức dai dẳng

Việt Nam không đơn độc trong tiến trình quan hệ với Tòa thánh. Tại Trung Quốc, Vatican đã phải đối diện với những  trở ngại trong việc thực hiện thỏa thuận tạm thời về việc bổ nhiệm giám mục.

Trong khi đó, Hàn Quốc, đất nước có số giáo dân đông đảo năm 2014 đã nồng nhiệt đón Đức Phanxicô. Việt Nam đang đứng giữa ngã ba đường của hai mô hình: thận trọng như Trung Quốc, cởi mở như Hàn Quốc.

Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thách thức. Quá trình bổ nhiệm giám mục vẫn cần hỏi ý kiến của chính phủ, hạn chế quyền tự chủ của Giáo hội. Các tranh chấp về tài sản vẫn chưa được giải quyết. Phương tiện truyền thông và trường học công giáo hoạt động dưới sự giám sát chặt chẽ.

Một vấn đề khác nằm ở không gian kỹ thuật số. Trong khi lời lẽ ngoại giao đã được cải thiện, nhiều nền tảng trực tuyến – gồm một số nền tảng được cho là có liên quan đến các cơ quan chính phủ – vẫn tiếp tục lan truyền những câu chuyện chống công giáo. Điều này tạo mối lo ngại về việc liệu sự tham gia của Hà Nội với Vatican có xuất phát từ thiện chí thực sự hay tính toán chiến lược.

Một tiếng nói từ thực địa

Cha Giuse Long, một linh mục giáo xứ ở miền trung Việt Nam đã bày tỏ sự lạc quan thận trọng: “Chúng tôi không lo lắng về việc giáo hoàng là ai. Điều quan trọng là Tòa thánh có nhớ đến chúng tôi là người công giáo đang sống ở những nơi khó khăn. Nếu Đức Lêô đi theo con đường của Đức Phanxicô đã mở ra, từ xa chúng tôi sẽ cảm nhận được điều này.”

Thế hệ trẻ xem kỷ nguyên mới này là cơ hội để họ sống đức tin một cách cởi mở hơn. Cô Thủy, một sinh viên ở Huế cho biết: “Nếu ngài đến Việt Nam, tôi sẽ đi tàu để gặp ngài, dù phải đi 20 giờ! Chúng tôi chưa bao giờ thấy sự công nhận Giáo hoàng như vậy trước đây. Điều này mang một ý nghĩa rất lớn với chúng tôi.”

Một khoảnh khắc ân sủng

Khi Đức Lêô XIV đảm nhận chức vụ Thánh Phêrô, Việt Nam thấy mình đang ở thời điểm then chốt – không chỉ về mặt ngoại giao mà  còn về mặt tinh thần. Ngoài nghệ thuật chính trị, người công giáo Việt Nam khao khát được Giáo hội hoàn vũ đón nhận hoàn toàn không chỉ về mặt giáo lý mà còn về mặt hiện diện.

Qua chuyến thăm của Giáo hoàng, việc thiết lập quan hệ ngoại giao chính thức hay sự hợp tác mở rộng trong giáo dục và từ thiện, triều Đức Lêô sẽ mở ra một chương hiếm hoi và đầy hy vọng. Với hàng triệu người công giáo Việt Nam đã đến lúc họ tin tưởng thêm một lần nữa – Giáo hội có thể phát triển mạnh mẽ trong tự do và con đường dài từ Rôma đến Hà Nội cuối cùng có thể được trải đầy niềm tin.

Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch

Đức Lêô XIV, Người chăn chiên nhân lành

Từ Đức Phanxicô đến Đức Lêô XIV: Một giai đoạn lịch sử của Giáo hội Công giáo

Từ Avignon nước Pháp đến Rôma nước Ý:  đạp xe 1.000 cây số để mừng ngày Đức Lêô XIV nhậm chức

Một nạn nhân nạn buôn người kể lại câu chuyện bà làm việc với Đức Lêô XIV để cứu các phụ nữ ở Chiclayo

Từ Avignon nước Pháp đến Rôma nước Ý:  đạp xe 1.000 cây số để mừng ngày Đức Lêô XIV nhậm chức

Từ Avignon nước Pháp đến Rôma nước Ý, cô Clémence đạp 1.000 cây số để mừng ngày Đức Lêô XIV nhậm chức. Hình ảnh © Clémence de Camaret

fr.aleteia.org, Colombe de Carné, 2025-05-16

Đầu tháng 5, cô Clémence, 24 tuổi, ở Vaucluse đạp xe đạp từ Avignon nước Pháp đi Rôma để mừng ngày Đức Lêô XIV nhậm

chức chúa nhật 18 tháng 5. Cô đến Rôma ngày thứ năm 15 tháng 5. Cô không phải là người thoải mái ngồi trên sofa lướt các kênh truyền hình. Không! Cô là người công giáo, sẵn sàng làm bất cứ điều gì để làm chứng cho đức tin của mình. Vì thế một ngày sau khi Đức Phanxicô qua đời ngày 21 tháng 4, cô quyết định đạp xe đạp đi Rôma. Sau khi tốt nghiệp trường kiến trúc và làm xong hợp đồng ở Paris, không có gì giữ chân cô ở Pháp. Ngày 29 tháng 4 Clémence lên đường, một ngày sau ngày lễ Thánh Catarina Siênna. Là nhà thần bí vĩ đại, Thánh Catarina đã cải cách Giáo hội, đấu tranh để Giáo hoàng về lại Rôma sau khi ngài phải lưu vong ở Avignon năm 1309.

Nhà thờ Siena © Clémence de Camaret

Việc đưa hai thành phố này lại gần nhau là để tôn vinh Thánh Catarina. Clémence bắt đầu lên đường, cô không hề có kế hoạch nào trước. Chỉ có điểm bắt đầu và điểm kết thúc là cố định: Avignon và Rôma. Phần còn lại cô giao cho Chúa quan phòng.

Phòng Cát Minh nhỏ bé của cô

Đây đã là phòng mật nghị! Clémence quyết định một cách cụ thể, cả về thể chất lẫn tinh thần. Cô lên đường và phó thác cuộc hành trình vào Chúa quan phòng. Cô không chuẩn bị gì, chỉ nhắm mắt đạp! Nhưng mọi việc diễn ra suôn sẻ. Cô bị đau đầu gối trước khi lên đường, nhưng rồi cơn đau này biến mất. Cơ thể thích nghi với sự kiện. Tâm trí và trái tim cô hướng về Chúa, cô vui mừng khi biết Đức Phanxicô đã có người kế vị! Cô muốn hiệp nhất với Giáo hội qua lời cầu nguyện: “Trong suốt chuyến đi, tôi muốn hiệp thông với Giáo hội qua lời cầu nguyện. tôi vâng lời Giáo hội, tôi cố gắng không tập trung vào việc bầu hồng y này hay hồng y kia, tôi quên mình và tin tưởng vào Chúa.”

Hình ảnh © Clémence de Camaret

Với chiếc xe đạp địa hình, thích hợp cho cả đường trường và đường mòn quanh co, với dụng cụ cắm trại, cô tìm nơi an toàn để dựng trại mỗi đêm. Khi không ngủ qua đêm trong lều, cô sẽ ngủ ở các nhà dành cho người hành hương hoặc ở nhà người dân địa phương. Cô học cách buông bỏ. Việc đi du lịch một mình giúp cô nuôi dưỡng đời sống nội tâm, sắp xếp thì giờ trong ngày để cầu nguyện. Cô tâm sự: “Chiếc xe đạp chính là căn phòng Cát Minh của tôi, là cách tôi hướng nội, vì tôi thích sống khép kín nên chiếc xe đạp đã làm tốt nhiệm vụ của nó!”

Hình ảnh © Clémence de Camaret

Chúng ta có một người cha!

Cô muốn dành thì giờ cho bản thân. Đây không phải là cuộc đua tính bằng dặm. Thật không may, cô không đến kịp Rôma để thấy khói trắng. Nhưng cô chứng kiến Đức Lêô làm Giáo hoàng Habemus Papam. Ngày thứ năm 8 tháng 5, cô gặp một linh mục người Ý, linh mục cho cô ở lại cộng đồng của cha ở La Spezia một ngày. Cha cử hành thánh lễ lúc 4 giờ chiều với các em bé trong giáo xứ. Cuối thánh lễ, họ biết tin đã có Giáo hoàng Habemus Papam! Niềm vui và cảm xúc vỡ òa: “Đức Lêô XIV là người kế vị Thánh Phêrô!” Các em bé vui mừng, cha xứ mời cô và một số giáo dân đến nhà hàng ăn mừng sự kiện này. Đúng là một ơn đặc biệt cô  được chia sẻ giây phút hân hoan này với các giáo dân Ý nồng nhiệt. Cô cho biết: “Tôi rất vui vì ngài là Giáo hoàng có tinh thần hòa giải, ngài thu hẹp khoảng cách giữa tính liên tục và sự đứt gãy. Ngài mang hy vọng đến cho các bạn trẻ Pháp!”

Hình ảnh @ Clémence de Camaret

Clémence tìm thấy bình yên nội tâm trong suốt hành trình. Cô để Chúa trong tâm hồn. Đi bộ đường dài giúp cô suy nghĩ về sự sáng tạo của Chúa, chiêm nghiệm giúp cô nuôi dưỡng đời sống nội tâm. Khi đến Rôma ngày 15 tháng 5, cô đi qua Cửa Thánh. Trên đường đi, cô tìm hiểu về Năm Thánh. Cô kết thúc hành hương ngày Đức Lêô XIV nhậm chức 18 tháng 5.

Clémence đã học cách để Chúa phát triển trong tâm hồn, để nối kết với Ngài. Cô hiểu được sự khác biệt giữa hy vọng và kỳ vọng. Mỗi khoảnh khắc đều là một ơn phước. Phó thác vào Chúa trong hai tuần, không mong chờ bất cứ điều gì nhưng mỗi ngày cô mỗi ngạc nhiên trước lòng nhân từ của Chúa!

Marta An Nguyễn dịch

Đức Lêô XIV, Người chăn chiên nhân lành

Từ Đức Phanxicô đến Đức Lêô XIV: Một giai đoạn lịch sử của Giáo hội Công giáo

Triều Giáo hoàng Lêô là cơ hội mới cho quan hệ Việt Nam – Vatican

Một nạn nhân nạn buôn người kể lại câu chuyện bà làm việc với Đức Lêô XIV để cứu các phụ nữ ở Chiclayo

Đức Lêô XIV, Người chăn chiên nhân lành

famillechretienne.fr, Antoine-Marie Izoard, 2025-05-15

Việc bầu Giáo hoàng Lêô XIV, Giáo hoàng đầu tiên đến từ Hoa Kỳ đã mở ra một kỷ nguyên mới. Sự nghiệp không bình thường của ngài được đánh dấu qua nhiều năm ngài làm truyền giáo ở Peru, đời sống thiêng liêng sâu đậm của ngài đã làm cho ngài xây cầu trong một thế giới chia rẽ và một Giáo hội đi tìm sự hiệp nhất.

“Chúng ta đã có Giáo hoàng! Habemus papam!” Tại Quảng trường Thánh Phêrô giữa hai cánh tay của hàng cột Bernini dường như đang ôm trọn nhân loại, buổi tối thứ năm 8 tháng 5, tiếng reo hò của giáo dân khi họ nghe tin đã có Giáo hoàng đã làm Đức Lêô XIV xúc động. Im lặng một lúc lâu trên ban-công, ngài cũng ngạc nhiên cũng như giáo dân ngạc nhiên khi họ phát hiện ngài là Giáo hoàng đầu tiên trong lịch sử sinh ra tại Hoa Kỳ, ngài cũng xúc động như họ trước cuộc gặp gỡ này giữa Tân Giám mục Rôma và giáo dân của ngài.

Dù ở ban-công Đền thờ Thánh Phêrô như một số người may mắn, dù trước màn hình truyền hình, chúng ta tất cả đều ngạc nhiên trước sự bình tâm nghiêm trang của ngài, sự bình tâm ngài tỏa ra và ngay lập tức ngài mong muốn cho cả thế giới: “Bình an của Chúa với anh chị em!” Hai tay chắp lại, đầu cúi xuống, trong vài khoảnh khắc, ngài nở nụ cười thiêng liêng dường như phản ánh sự giao tiếp sâu đậm với Thiên đàng.

Ngài lập tức đảm bảo tính liên tục với Đức Phanxicô, với Đức Bênêđíctô XVI khi ngài nhắc đến Thánh Augustinô, với Đức Gioan-Phaolô II khi ngài xin giáo dân “đừng sợ”, lặp lại câu nói nổi tiếng của Đức Gioan-Phaolô II tháng 10 năm 1978: “Xin anh chị em đừng sợ!”. Ngài nhắc đến Đức Lêô XIII, người đã đưa Giáo hội vào thế kỷ 20. Đi theo bước chân của tác giả Thông điệp xã hội Tân sự Rerum Novarum để đáp lại cuộc cách mạng công nghiệp, ngày nay ngài muốn nói lên các hậu quả của cuộc cách mạng trí tuệ nhân tạo. Trong mọi thời đại, Giáo hội đều mang đến cho thế giới một Giáo hoàng mà thế giới đang cần.

Một người cha cho các tín hữu

Chúng ta có thể nói về người chăn chiên tốt lành dẫn dắt đàn chiên là người có năm chân không? Mật nghị này được cho là rất cởi mở với số lượng kỷ lục các hồng y cử tri, những người không biết nhau nhiều. Nhưng Giáo hội, giữa làn khói và truyền thống của một nghi lễ bất biến, đã tạo một bất ngờ khi các hồng y đã bầu nhanh chóng một Giáo hoàng đáp ứng nhiều thách thức mà các hồng y đã liệt kê trước mật nghị. Họ chọn người có khả năng xây cây cầu giữa Bắc và  Nam bán cầu, giữa Giáo triều ngài về làm việc hai năm ở đây và các Giáo hội địa phương mà ngài biết rất rõ. Sự nghiệp khác thường của ngài với tư cách là nhà truyền giáo ở Nam Mỹ, bề trên của Dòng tu và Giám mục mang lại cho ngài sự hiểu biết về toàn thể Giáo hội, trong mối quan hệ của Giáo hội với thế giới. Dù có nguồn gốc Bắc Mỹ nhưng ngài là công dân của thế giới. Ngài là người Peru, có dòng máu Ý, Pháp và Châu Phi. Các nhà phả hệ học người Pháp cho biết ngài có họ hàng xa với diễn viên Catherine Deneuve, với Édouard Philippe và Albert Camus… Nhưng với chúng ta, Đức Lêô trên hết là người cha, người chăn chiên tốt lành, người mong muốn gìn giữ sự hiệp nhất của đàn chiên chung quanh Chúa Kitô.

Marta An Nguyễn dịch

Từ Đức Phanxicô đến Đức Lêô XIV: Một giai đoạn lịch sử của Giáo hội Công giáo

Triều Giáo hoàng Lêô là cơ hội mới cho quan hệ Việt Nam – Vatican

Từ Avignon nước Pháp đến Rôma nước Ý:  đạp xe 1.000 cây số để mừng ngày Đức Lêô XIV nhậm chức

Một nạn nhân nạn buôn người kể lại câu chuyện bà làm việc với Đức Lêô XIV để cứu các phụ nữ ở Chiclayo

Nhà văn Peter Seewald: “Tôi phải nói cuộc bầu cử giáo hoàng này đã vượt quá các mong chờ điên rồ nhất của tôi.”

kath.net/news, Peter Seewald, 2025-05-10

Nhà văn Peter Seewald, người viết tiểu sử Đức Bênêđíctô XVI nói với trang kath.net: “Tôi phải nói cuộc bầu cử giáo hoàng này đã vượt quá các mong chờ điên rồ nhất của tôi! Rõ ràng các hồng y đã chăm chú nghe tiếng nói của Chúa Thánh Thần. Tôi nghĩ Đức Bênêđíctô XVI cũng sẽ rất hài lòng với lựa chọn này.”

Nhà văn nói tiếp: “Tôi bị cuốn hút khi Đức Lêô bước ra ban-công Đền thờ Thánh Phêrô ngày 8 tháng 5. Một Lêô của dòng dõi Lêô Đại đế và của Đức Lêô XIII. Tôi phải nói cuộc bầu cử này đã vượt quá các mong chờ điên rồ nhất của tôi. Các hồng y rõ ràng đã rất chăm chú nghe tiếng nói của Chúa Thánh Thần.”

Tác giả Seewald là chuyên gia về Đức Bênêđíctô XVI trong nhiều năm: ông đã xuất bản nhiều sách phỏng vấn Đức Bênêđíctô XVI. Khi Đức Bênêđíctô XVI qua đời, ông viết quyển tiểu sử rất uy tín về thần học gia Bênêđictô.

Ông giải thích lòng kính trọng của ông với Đức Lêô: “Khi ngài xuất hiện lần đầu giới thiệu danh tính của ngài, cho thấy ngài là một mục tử ngoan đạo, khôn ngoan, khiêm nhường, giàu kinh nghiệm và trưởng thành, người không muốn đặt mình vào vị trí nổi bật, không có ý định làm mình nổi bật qua các sáng kiến cá nhân, thay vào đó, ngài đặt mình vào sự liên tục của các tông đồ của Chúa Kitô – khi làm như vậy ngài biết chính xác những gì Giáo hội và thế giới cần trong thời đại này. Bài phát biểu khai mạc của ngài mang hy vọng của người hòa giải, của nhà thuyết giảng. Một người Mỹ, một nhà truyền giáo, một người cầu nguyện, một người quý mến Đức Mẹ, một nhà truyền giáo cho hòa bình của Chúa Kitô, cho thông điệp về sự sống vĩnh cửu! Thật cao quý khi ngài xuất thân từ Dòng Thánh Augustinô, qua đó chứng tỏ mối quan hệ gần gũi của ngài với Tiến sĩ vĩ đại của Giáo hội, người mà Đức Joseph Ratzinger gọi là ‘thầy’. Tôi nghĩ Đức Bênêđíctô XVI cũng sẽ rất hài lòng với lựa chọn này.”

Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch

Làm thế nào Đức Lêô có thể tác động tích cực nhất đến chính trị Hoa Kỳ

Đức Lêô XIV phác thảo những nét chính triều của ngài

Phòng Nước Mắt, nơi không thể thiếu của Tân Giáo hoàng

Các viễn cảnh của triều Đức Lêô theo nhà báo George Weigel

Làm thế nào Đức Lêô XIV được bầu trong vòng 24 giờ