Trích sách Giáo hoàng của Thế Giới Mới, Michel Cool
Hồng y Barbarin đã tham dự hai mật viện cuối cùng và đã có dịp nối dây liên lạc với hồng y Bergoglio lúc đó còn ở Buenos Aires: hồng y Barbarin, tổng giám mục thành phố Lyon không giấu lòng ngưỡng mộ sứ vụ của hồng y Bergoglio, một sứ vụ trong tinh thần đơn giản tối đa, muốn kết hiệp gần nhất với tín hữu ngày nay.
“Đặc nét đã quá rõ!” Ngay từ đầu, giáo hoàng Phanxicô đã tự cho mình là giám mục thành phố Roma, chào vị tiền nhiệm trong cương vị giám mục danh dự của thành phố, hôm sau ngài đến viếng Đức Mẹ ở Đền thờ Đức Bà Cả, một trong những thánh đường lớn của thành phố La Mã. Nhưng tôi cũng cảm thấy trong cương vị chủ chăn, cha còn gắn bó với Argentina, đặc biệt với giáo phận Buenos Aires. Đích thực cha luôn luôn muốn ở gần giáo dân.
Làm sao định nghĩa được các mục tiêu mục vụ của ngài? Các mục tiêu này dựa trên một tiến trình mạnh và đơn giản: ngài đã làm một cuộc cổ động lớn cho việc rửa tội! Đối với ngài, đó là cổng vào Giáo hội, nơi tiếp nhận một số lớn tín hữu và phải nâng cao bí tích này. Để làm công việc này, Giáo hội ở đó không tiết kiệm phương tiện, các biểu ngữ, băng rôn: “Hãy rửa tội cho các con của quý vị, xin quý vị đừng sợ!” Rõ ràng cách cổ động này được các cha mẹ nồng nhiệt đón nhận, thức tỉnh một số lượng lớn kitô hữu. Hồng y Begoglio quan tâm đến tôn giáo đại chúng theo nghĩa rộng, một tôn giáo đi thẳng vào dân chúng, không màu mè khó hiểu, không theo nghĩa xấu như thành ngữ này thường gây hiểu lầm. Thêm một lần nữa, điều này thật đơn giản và lành mạnh.
Một minh họa khác của mục vụ đơn giản này nằm ở trong sự quan tâm đến việc cầu nguyện, những “khí cụ của cầu nguyện và hy sinh” này như thánh Têrêxa Hài Đồng đã nói! Khi có cuộc mâu thuẫn với nhà cầm quyền Argentina về vấn đề hôn nhân đồng tính, hồng y đã không ngần ngại xin các cộng đoàn chiêm nghiệm hỗ trợ trong cuộc chiến khó khăn này, nhân dịp này ngài viết thư cho họ, một hành vi tin tưởng vào Chúa khi khẩn cầu như vậy. Đó là một phương cách rất đẹp để phối hợp giới tu sĩ vào sứ vụ giám mục của ngài.
Điều làm tôi xúc động, dù cho các viễn cảnh hành động, các mục đích mục vụ của ngài, ngài vẫn giữ ý nghĩa của các quan hệ riêng tư, những quan hệ gần gũi. Chúng tôi liên lạc với nhau đặc biệt qua các nữ tu Argentina ở giáo phận Lyon. Cùng chúng ý tưởng, khi một trong các bạn của tôi, một người trẻ đang bị suy thoái tinh thần trầm trọng, sống một mình ở Buenos Aires, anh kêu cứu tôi, tôi không ngần ngại gọi điện thoại cho hồng y Bergoglio. Anh thanh niên này đã liên lạc với ngài để ngài cho tên một linh mục để anh gặp. Tính đơn giản này, sự quan tâm này nói lên tất cả về một con người. Cha đã tạo thuận lợi cho các cuộc gặp gỡ.
Tính đơn giản này lại kèm theo óc khôi hài không chối cãi được! Tôi còn nhớ phong cách tự nhiên của cha khi cha đến nói chuyện với tôi trong cuộc họp đầu tiên của Hội Đồng Phụng vụ, một cuộc họp khá long trọng. Tôi phải trình bày một bài thần học trong khuôn khổ khá ấn tượng, giữa các chuyên gia dày dạn kinh nghiệm. Sau bài nói chuyện của tôi, cha nói một cách tự nhiên không suy nghĩ: “À ha, người ta nói với tôi đức tổng giám mục Lyon có đức tin, tôi rất vui kiểm nhận điều đó là dúng!” Sau khi nói đùa như vậy, chúng tôi đã có một cuộc thảo luận thần học sâu sắc, không có chút gì trần tục, điều không phải lúc nào cũng có được trong những trường hợp như vậy. Chúng ta cũng thấy được tính đơn giản này ngay sau mật nghị khi cha Phanxicô ở lại bên cạnh các hồng y để ăn sáng, một cách tự nhiên đơn sơ, cha không muốn về phòng ngay. Để cùng sống những giây phút tình huynh đệ với các anh em hồng y.
Có phải do có một bầu khí thanh thản? Đúng vậy, việc bầu chọn giáo hoàng lần này ở trong một bối cảnh ít bi thương hơn lần bầu giáo hoàng Bênêđictô XVI, vì không chứng kiến cảnh hấp hối và cái chết của giáo hoàng Gioan Phaolô II. Từ đầu khi có cuộc họp của các tu hội, chúng tôi hơi sợ ngày mở mật nghị đi quá nhanh, chúng tôi không mong muốn như vậy, vì theo tôi như vậy là hợp lý. Vì thế chúng tôi dành thì giờ để trao đổi, để các anh em hồng y bàn thảo, để hướng về tương lai, không ngồi than tiếc thất vọng. Sau vài ngày, tiến trình trao đổi thông tin qua về đã làm sáng tỏ và chúng tôi quyết định mở mật nghị ngay ngày thứ ba tuần sau. Sự lắng nghe sâu đậm, nêu rõ các vấn đề lớn đang làm Giáo hội dao động hiện nay đã rất hữu ích cho công việc đã chín mùi, đã kết tinh, đã làm cho cuộc bầu chọn được nhanh và đã làm cho một số đông người được thỏa nguyện.
Tôi trở lại với cách tiếp cận mục vụ của giáo hoàng Phanxicô, một tiếp cận nói lên mối quan tâm để Giáo hội không tự quay chung quanh mình “không tự quy chiếu”, theo các chữ cha dùng, một Giáo hội dựa trên và được cách tân trong Chúa Kitô. Trước hết, Giáo hội đó là cho con người, nơi trải rộng trọng tâm tình yêu của Thiên Chúa. Không nên tìm cách để duy trì Giáo hội vì Giáo hội.
Cũng chính sự chọn lựa trong đơn giản đã hướng dẫn Bergoglio trong thái độ của ngài đối với chính trị, mà chúng ta biết nó đã tạo ra các cuộc tranh luận đi đến việc trách cứ ngài. Nhưng ở ngài, không có sự thù địch về mặt nguyên tắc của thần học giải phóng: Thiên Chúa giải thoát, đó là chủ đề Thánh Kinh và đó là điều chúng ta xin trong kinh Lạy Cha, xin cứu chúng con cho khỏi sự Dữ. Đối với cha, cũng không phải là phi lý khi nói đến một Chúa Kitô như người giải phóng. Nhất là cha tuyệt đối tránh những kiểu đi trệch đường, những lượm nhặt về mặt chính trị và ý thức hệ, khuynh hướng dùng bạo lực ở bất cứ chế độ nào. Chúng ta hãy cân nhắc ở mối quan tâm cho một tự do, sức kháng cự để làm thuận lợi cho con người. Ngoài ra tôi còn thấy dân Argentina vui mừng trong cuộc bầu chọn này hơn cả bà thủ tướng Kirchner.
Một trong những bài giảng đầu tiên của tân giáo hoàng, cha đã mạnh mẽ mời gọi chúng ta giữ vững, kiên trì trong đức tin mặc cho bóng tối có thể làm cho cuộc đời chúng ta thành mờ ám. Dù trong bóng tối, dù trong những giây phút không có gì là tốt, chúng ta vẫn phải kiên trì. Đây không phải là áp dụng phương pháp Coué, nhưng đúng hơn là ở trong sự mong chờ tin tưởng vào Thiên Chúa. Đi trên con đường này, bóng tối sẽ tan biến. Cũng trên con đường này, dù chúng ta có vững vàng như đá, có đức tin sâu đậm thì cũng có lúc chúng ta vấp ngã như thánh Phêrô trong Vườn Cây dầu. Lúc đó chúng ta phải đặt mình dưới Thập giá của Chúa Kitô, trong sự thật và đơn giản.
Làm sao chúng ta lại không xúc cảm trong sứ điệp đức tin tốt lành này?
Nguyễn Tùng Lâm dịch
