Thủ tướng Canada thừa nhận “chắc chắn” đã có trọng tội trong các trường nội trú của người bản địa
Cánh đồng gần trường nội trú cũ ở Marieval nơi Quốc gia thứ nhất Cowessess tìm thấy 751 ngôi mộ ẩn danh. EyePress qua AFP
lapresse.ca, Pierre Saint-Arnaud, La presse Canada, 2021-06-25
Thủ tướng Canada, Justin Trudeau, thừa nhận “chắc chắn” đã có trọng tội trong các trường nội trú của người bản địa.
Dù ông nói ông mở một cuộc điều tra của cảnh sát về những sự kiện đáng buồn này, nhưng trong thời điểm này, thủ tướng muốn làm theo yêu cầu của các cộng đồng bản địa liên quan đến việc tìm kiếm sự thật về các sự kiện xảy ra trong các trường nội trú này.
Thủ tướng tuyên bố: “Chúng tôi sẵn sàng thực hiện bất kỳ bước cần thiết nào để tìm hiểu thêm về sự thật […] và đảm bảo có những hậu quả đối với hệ thống, tổ chức, thể chế và có lẽ trong một số trường hợp, đối với cá nhân. Nhiều người sống sót đã kể những câu chuyện về cái chết bi thảm. Một số không phải là tội phạm, nhưng những người khác chắc chắn là tội phạm. Khi chúng ta nói về lạm dụng, chúng ta nói đến việc bỏ bê… Chắc chắn trong những câu chuyện này, chúng ta đã thấy những hành vi phạm tội, vì vậy đó là một phần suy nghĩ chúng ta cần phải có”.
Trong một cuộc họp báo ở Ottawa ngày thứ sáu 25 tháng 6, ông cho biết ý định của ông là đảm bảo có “hệ quả trên các hệ thống, các tổ chức, các thể chế và có lẽ trong một số trường hợp là với các cá nhân” chịu trách nhiệm về thảm kịch mà những người thổ dân phải trải qua trong các trường nội trú.
Một “xấu hổ” của đất nước
Thủ tướng Justin Trudeau cũng cho chính sách đồng hóa người bản địa là “đáng xấu hổ” và nói về “những sai lầm khủng khiếp” mà Canada đã vướng phải trong quá khứ khi tách trẻ em ra khỏi gia đình các em. Ông tuyên bố: “Chúng ta hãy lắng nghe người bản địa trước. Họ là những người đã mất đi những người thân yêu. […] Họ là những người cần phải ở trung tâm của cuộc thảo luận.”
Thủ tướng Trudeau cũng cho biết ngày Quốc khánh Canada 1 tháng 7 sẽ là cơ hội để suy ngẫm về những sai sót này, một số thành phố trên khắp đất nước đã thông báo hủy bỏ các lễ kỷ niệm do các phát hiện ở Marieval, bang Saskatchewan và Kamloops, bang British Columbia .
Từ năm 1831 đến năm 1996, Canada có khoảng 130 trường nội trú dành cho người bản địa. Theo Ủy ban Sự thật và Hòa giải của Canada, ít nhất có 3.201 trẻ em đã chết ở đó.
Lời xin lỗi của Giáo hội trên đất Canada?
Thủ tướng nói thêm, chính phủ của ông đang làm việc để xin Giáo hoàng Phanxicô đến và ngỏ lời xin lỗi trên đất Canada.
Tuy nhiên, ông loại trừ khả năng rút các đặc quyền về thuế của Giáo hội công giáo, ông mong đợi sự hợp tác của Giáo hội sau các sự kiện, đặc biệt là liên quan đến quyền truy cập vào các kho lưu trữ của thể chế.
Sau khi phát hiện ra các ngôi mộ ở Kamloops vào đầu tháng này, Thủ tướng đã kêu gọi Giáo hội công giáo ở Canada có một thay đổi “cởi mở và có trách nhiệm hơn” về vai trò của mình trong các trường nội trú của người bản địa.
Ông tuyên bố: “Tôi biết những người Công giáo trên khắp đất nước, gồm các tổng giám mục và giám mục, đang tìm cách đảm bảo sự thật và hòa giải. Tôi nghĩ điều cực kỳ quan trọng là tất cả các tổ chức và cơ quan có vai trò trong phần lịch sử này đều phải có mặt để giúp chữa lành.”
Ông cũng đề cập đến một yêu cầu cụ thể mà cá nhân ông đã trình bày với Đức Phanxicô. Ông cho biết: “Khi tôi đến gặp ngài cách đây vài năm, tôi đã giải thích cho ngài tầm quan trọng của việc có một lời xin lỗi trực tiếp với các dân tộc bản địa của đất nước, trên đất Canada. Tôi biết có rất nhiều người trong Giáo hội đang làm việc này.”
Sau khi phát hiện ra 751 ngôi mộ vô danh gần địa điểm của trường nội trú cũ Marieval ở Saskatchewan, một lần nữa, thủ tướng Justin Trudeau đại diện người Canada xin lỗi các dân tộc bản địa, ông nhắc lại, phát hiện này và những phát hiện cùng loại không phải là một chuyện gì mới đối với chính người bản địa.
Tuy nhiên, ông lên án nặng nề Bộ trưởng Quan hệ của người Bản địa, bà Carolyn Bennett, người đã phải xin lỗi vì đã gửi một tin nhắn cho bà Jody Wilson-Raybould, một nghị sĩ độc lập, cho rằng bà là người phân biệt chủng tộc và trọng nam khinh nữ. Thủ tướng Trudeau cho tin nhắn này là xúc phạm và không phù hợp, nhưng dù đã tỏ ra thất vọng nhiều lần, ông không muốn bình luận về tình trạng của bà Bennett trong nội các của mình.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
Bài đọc thêm: Canada: Tìm thấy hơn 700 ngôi mộ ẩn danh gần một trường nội trú của người bản địa
