Nghệ sĩ Alessia Babrow kiện Vatican về một con tem Lễ Phục sinh
Vatican muốn có một con tem Lễ Phục sinh đương đại. Còn gì tốt hơn là dùng lại một bức ảnh của ‘Nghệ thuật đường phố’? Ngoại trừ việc tác giả của bức ảnh này đã không thích mấy việc Vatican dùng tác phẩm của bà mà không có sự đồng ý của bà. Bà đòi bồi thường.
Tem lễ Phục sinh của Vatican năm 2020 | Văn phòng Vatican Philately
cath.ch, Maurice Page, 2021-04-30
Tờ báo Ý Il Fatto Quotidiano đưa tin, nghệ sĩ Alessia Babrow đã quyết định kiện Tòa thánh Vatican và đòi bồi thường hơn 100.000 âu kim về việc sử dụng bất hợp pháp tác phẩm của bà.
Câu chuyện tình cờ
Giám đốc Văn phòng Tem Vatican tình cờ thấy hình ảnh, chủ đề của cuộc tranh chấp, trên lan can cầu Victor Emmanuel ở Rôma khi ông đi vespa qua đó. Ông lấy điện thoại di động ra và chụp ảnh. Để cuối cùng dùng bức ảnh này cho con tem Phục sinh.
Tác phẩm không có một chữ ký cũng không có một nhãn hiệu đặc biệt nào. Nhưng tác phẩm được cảm hứng từ bức ảnh “Thăng thiên” của họa sĩ người Đức Heinrich Hoffmann, là một phần trong bộ sưu tập các hình ảnh đầy màu sắc về cuộc đời của Chúa Giêsu có từ năm 1887. Do đó, tham chiếu này được dùng để chính thức mô tả về con tem trong danh mục của Vatican, và Vatican không xem đây là một tác phẩm nghệ thuật đường phố – dù nó được trưng bày một cách ẩn danh – về mọi mặt đó là một tác phẩm nghệ thuật được bảo vệ bởi quyền tác giả.
Một cuộc tiếp kiến với giáo hoàng như một đền bù
Tháng 3 năm 2020, tạp chí nghệ thuật Ý ArtsLife đưa tin, nghệ sĩ người Ý gốc Nam Phi Alessia Babrow, 42 tuổi, tác giả vẽ bức tranh tường, biết có một con tem sau khi đọc một bài báo về nó. Ban đầu bà rất ấn tượng. Dù chưa ai xin phép nhưng bà thấy nó đẹp.
Bà giải thích, bà nhận ra bức vẽ của Hoffmann phù với hình thức nghệ thuật đường phố, nhưng với một trái tim lớn hơn: “Tôi luôn tự hỏi vì sao hình ảnh quả tim Chúa Giêsu chỉ to bằng quả quýt?”
Bà cho biết: “Tôi là người dè dặt, tôi cố tránh ánh đèn sân khấu, rất nhiều tác phẩm của tôi không có chữ ký”. Mới đầu, bà không có ý định kiện Tòa thánh Vatican, bà giải thích: “Tôi đã liên lạc với họ một cách không chính thức, nhưng tôi đã đụng phải bức tường. Để đền bù, tôi được đề nghị dự một buổi tiếp kiến chung của Đức Phanxicô nhưng tôi lịch sự từ chối.”
Không phải là vấn đề tiền bạc
Kể từ đó, mối quan hệ với Vatican trở nên xấu. Hiện bà Alessia Babrow yêu cầu con tem không được tiếp tục lưu hành. Trong riêng tư, luật sư của bà được biết, Vatican chỉ muốn cho bà vài con tem miễn phí. Người nghệ sĩ quyết định đưa vụ việc ra tòa. Bà cho biết: “Tôi thích làm việc miễn phí, tôi đã làm trong quá khứ. Nhưng tôi không thể chấp nhận việc người khác làm giàu khi họ sử dụng công việc của tôi mà không có phép. Đối với tôi, đây không phải là vấn đề tiền bạc nhưng là vấn đề nguyên tắc.”
Bà đòi bồi thường 38.000 âu kim cho những thiệt hại về mặt đạo đức, 92.000 âu kim cho lợi ích mà Vatican có thể thu được từ con tem – 80.000 bản in với giá 1,15 âu kim mỗi con.
Bà Alessia Babrow cũng lấy làm tiếc khi dính đến Giáo hội công giáo theo cách này. Vì các tác phẩm của bà có mục đích “củng cố tinh thần suy niệm và tinh thần phê phán trước những sự thật giáo điều”.
Nhưng người nghệ sĩ còn phải kiên nhẫn chờ trước khi có được quyết định: buổi điều trần tiếp theo sẽ không được lên lịch trước ngày 7 tháng 12. Còn con tem, vẫn luôn được bán ở cửa hàng trực tuyến của Văn phòng Tem ảnh và vẫn không có chỉ dẫn về tác giả.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
