la-croix.com, Anne-Bénédicte Hoffner, 2016-10-25
Một «chiếc xe ca-ra-van hòa bình» gồm các nhà giáo của Trường Đại học Al-Azhar, Ai Cập và của Hội đồng các nhà Hiền triết hồi giáo đang ở Pháp từ thứ hai 24 tháng 10-2016. Chiếc xe sẽ đến nhà thờ Saint-Étienne du Rouvray để bày tỏ tình đoàn kết với «Giáo hội Pháp».
Mục đích: «Giới thiệu hồi giáo trung dung, truyền bá văn hóa của hòa bình» và «bảo vệ cho người trẻ khỏi theo chủ nghĩa cực đoan».
Sự «hỗn loạn về mặt tri thức» đang ở trong thế giới hồi giáo: Ý nghĩa của một vài «khái niệm» nền tảng của hồi giáo bị «đảo ngược» do một nhóm khủng bố, cho rằng «tôn giáo của họ yêu cầu họ giết những người không-hồi giáo và những người hồi giáo nghĩ khác họ». Đứng trước các người khủng bố này, trách nhiệm của các nhà bác học hồi giáo – và đó cũng là trách nhiệm của Viện Al-Azhar, viện này phải là «nơi tiêu biểu có uy tín cho tất cả người hồi giáo sunnit» – để «tái lập» lại ý nghĩa đích thực của các khái niệm này.
Giáo sư Oussama Nabil xác nhận: «Nhưng công việc rất khó», ông là giáo sư của Viện đại học Al-Azhar, từ hai năm nay, ông được giao nhiệm vụ nghiên cứu sự tiến triển của trào lưu cực đoan mang tính cách tôn giáo này. «Nhà nước Hồi giáo Tự xưng (Deach) có khả năng phát tán hàng ngày thông tin của họ với các phương tiện kỹ thuật rất cao. Về phần tôi, tôi không biết làm thế nào lôi kéo sự chú ý của người trẻ.»
«Làm sao sửa lại các khái niệm như khái niệm takfir, dứt thông công? Trong khi các nhóm khủng bố cho phép các cá nhân áp dụng luật hồi giáo, làm sao để cho mọi người hiểu, không phải bất cứ ai cũng có thể áp dụng một luật mà họ không biết luật đó có thật không, khi họ chỉ nghe một người nào khác nói?»
«Chiến đấu chống lại các lệch lạc tôn giáo có thể dẫn đến cuồng tín»
Từ thứ hai 24 tháng 10, một «chiếc xe ca-ra-van hòa bình» gồm các nhà giáo của Trường Đại học Al-Azhar, Ai Cập và của Hội đồng các Hiền triết hồi giáo đến Pháp. Nước Pháp là nước đón tiếp «cộng đồng hồi giáo lớn nhất Âu châu», nhưng «cũng như Ai Cập, nước Pháp là nước bị thiệt hại nặng nhất vì nạn khủng bố». Hội đồng này được thành lập vào tháng 3-2014 ở Abu Dhabi để «chiến đấu chống các lệch lạc tôn giáo có thể dẫn đến cuồng tín».
Chương trình: Các cuộc gặp gỡ ở Nghị viện Nantes, Lyon, và cũng cả ở nhà thờ Saint-Étienne du Rouvray (Seine-Maritime), nhà thờ nơi linh mục Jacques Hamel bị giết hại.
Chiều thứ hai 24 tháng 10, chiếc xe đã đến Viện Tim học Paris trong dịp có hội nghị giữa các phân khoa văn chương của hai đại học nhằm triển khai «đối thoại liên văn hóa». Giáo sư Oussama Nabil sẽ biện hộ cho Viện của ông, chứng tỏ cho thấy «nội dung cải cách là để phục vụ cho hòa bình».
Để chiến đấu với các «nội dung hận thù», Viện đại học Al-Azhar muốn «muốn thành công trong việc cải cách nội dung tôn giáo», giáo sư chuyên ngành văn chương, thành viên của hội đồng được giáo sĩ Ahmed Al Tayeb thành lập trong chiều hướng này gồm «một thiểu số tu sĩ và nhất là các nhà trí thức, các ký giả và các chính trị gia». Giáo sư cũng nhận xét, «chủ đề cải cách cũng là một chủ đề bẫy trong bối cảnh của những căng thẳng, bạo lực và vô minh».
«Đọc lại các bản văn thiêng liêng dưới ánh sáng của một nguyên tắc lý tính»
Hơn cả một phương pháp đích thực, một vài xác tín của Viện sunnit Ai Cập được trình bày, như sự phân biệt các luật trong hồi giáo, luật hồi giáo charia là «luật thánh, được ấn định và không thay đổi», và luật fiqh, quyền hồi giáo, kết quả của «cố gắng con người» để áp dụng luật này trong các thể chế đặc biệt. Hoặc sự từ chối việc «độc quyền chân lý của một giáo điều này hay giáo điều kia của hồi giáo».
Giáo sư Oussama Nabil khẳng định, «Viện đại học Al-Azhar mời tất cả giáo phái hồi giáo cũng như do thái giáo và kitô giáo đọc lại các bản văn thiêng liêng dưới ánh sáng của một nguyên tắc lý tính», nhưng ông cũng tái khẳng định, ý muốn của các nhà thần học hồi giáo của Viện đại học Al-Azhar là bảo vệ trường phái hanbalit và nguyên tắc của một kinh Coran «hằng hữu». «Nếu kinh Coran được loài người tạo ra thì nó sẽ chết như mọi thụ tạo và sự hiệu lực của nó sẽ không được bảo đảm cho đến Ngày Phán xét cuối cùng.»
Một cách khá cổ điển, có thể bị cho như niệm thần chú là bảo vệ cho một tinh thần «trung dung» mà chiếc xe Ca-ra-van muốn cổ động hòa bình, xa với «những người giải thích bản văn cực kỳ theo nghĩa đen, chỉ bám dính duy nhất vào truyền thống mà không hiểu nó dưới ánh sáng của bối cảnh», cũng như những người «quay lưng với truyền thống, nghĩ rằng đó mới là điều kiện để phát triển». «Đằng sau khăn turban quấn đầu ẩn giấu 1000 năm tìm tòi nghiên cứu», giáo sư Oussama Nabil khẳng định, ông cũng ý thức «các vấn đề và các thách thức» mà các nhóm khủng bố hồi giáo và các thể chế giống như của họ đưa ra.
Oussama Nabil, Giáo sư văn chương của Viện đại học Al-Azhar và Đức ông Philippe Bordeyne, Viện trưởng Viện công giáo Paris
Giuse Nguyễn Tùng Lâm chuyển dịch
