Vatican sẽ ban hành một văn kiện mới về chế độ đa thê ở Châu Phi
thecatholicherald.com, Niwa Limbu, Catholic Herald, 2025-11-06
Cuối tháng này, Vatican sẽ ban hành một văn kiện mới về chế độ đa thê ở Châu Phi trong bối cảnh các cuộc tranh luận mục vụ và văn hóa đang diễn ra.
Bộ Giáo lý Đức tin thông báo văn bản có tựa đề “Hai chúng ta: Ca ngợi chế độ một vợ một chồng. Ghi chú giáo lý về giá trị của hôn nhân, sự hiệp thông riêng biệt và sự thuộc về lẫn nhau” sẽ được công bố vào cuối tháng 11.
Ngày thứ ba 11 tháng 11, Linh mục Armando Matteo, thư ký của Bộ tuyên bố văn kiện này được đưa ra sau một yêu cầu cụ thể của Thượng Hội đồng về tính đồng nghị mời gọi các Giám mục Châu Phi chuẩn bị một tuyên bố về chủ đề này. Một cuộc họp báo sẽ được tổ chức tại Văn phòng Báo chí Tòa Thánh khi văn kiện này được trình bày.
Các cuộc thảo luận trước đây tại Thượng Hội đồng Giám mục về Gia đình năm 2014 và 2015 chủ yếu xoay quanh vấn đề ly hôn và tái hôn, một số Giám mục Châu Phi nêu bật những thách thức đặc biệt họ phải đối diện ở những vùng chế độ đa thê vẫn còn phổ biến. Nhiều nhà bình luận và quan sát Vatican cho rằng, không giống như văn kiện gần đây về Đồng Công Cứu Chuộc do Bộ Giáo lý Đức tin công bố, đã gây tranh cãi trên mạng và nơi giáo dân, vấn đề đa thê có phản ứng trực tiếp hơn, đòi hỏi một văn kiện thẳng thắn, vì giáo lý Công giáo về vấn đề này đã được định nghĩa rõ ràng: hôn nhân là giao ước trọn đời giữa người nam và người nữ, một hợp tác được xây dựng trên sự chung thủy, cởi mở đón nhận sự sống và tự hiến cho nhau. Sách Giáo lý mô tả chế độ đa thê là “trái ngược với tình yêu vợ chồng, vốn không thể phân chia” và không tương thích với sự kết hợp độc nhất mà Thiên Chúa mong muốn.
Trong thần học Công giáo, hôn nhân phản ánh tình yêu trung thành của Chúa Kitô dành cho Giáo hội, mối dây hiệp thông độc quyền và sự thuộc về lẫn nhau không thể phá vỡ.
Tuy nhiên, dù hiếm gặp trên toàn cầu, chế độ đa thê vẫn ăn sâu vào cấu trúc xã hội của nhiều xã hội Châu Phi. Qua nhiều thế hệ, hôn nhân đa thê gắn liền với dòng dõi, địa vị xã hội và sự tồn tại về kinh tế. Một báo cáo năm 2020 của Trung tâm Nghiên cứu Pew cho thấy khoảng 11% dân số Châu Phi cận Sahara sống trong các gia đình mà ít nhất một thành viên có nhiều hơn một người phối ngẫu hoặc bạn đời. Để ứng phó với tình trạng này, Giáo hội Châu Phi đang tích cực xây dựng các khuôn khổ mục vụ cho giáo dân sống trong các hôn nhân đa thê, đồng thời tái khẳng định lý tưởng Kitô giáo về hôn nhân một vợ một chồng.
Các nhà lãnh đạo Giáo hội giải thích, dù hôn nhân một vợ một chồng vẫn là chuẩn mực giáo lý, nhưng nhiều người trở lại đạo công giáo đã sống trong bối cảnh đa thê. Trong những trường hợp này, các giám mục và linh mục đã tìm cách hòa nhập các gia đình vào cộng đồng tôn giáo, không làm ảnh hưởng đến giáo huấn Giáo hội về sự hiệp nhất và tính độc quyền của hôn nhân.
Theo Hội nghị chuyên đề của các Hội đồng Giám mục Châu Phi và Madagascar (SECAM), sáu đề xuất mục vụ đã được phê duyệt “để đồng hành với giáo dân sống trong hoàn cảnh đa thê, nhấn mạnh đến lắng nghe, gần gũi và đồng hành”. Các đề xuất này bao gồm việc đón nhận giáo dân sống trong cảnh đa thê vào Giáo hội, giúp họ cảm thấy mình là một phần của Giáo hội, chủ động thay mặt các góa phụ, nhấn mạnh việc trở lại đạo là mục tiêu chính, chuyển từ quan niệm hạn hẹp về khả năng sinh sản sang quan niệm rộng hơn về đức ái, thúc đẩy mục vụ tông đồ gia đình, đặc trưng qua giáo lý về Giáo hội và các bí tích.
Tài liệu sắp tới dự kiến sẽ tái khẳng định nguyên tắc này, đồng thời đưa ra những giải thích rõ ràng và hướng dẫn mục vụ cho các giám mục và giáo dân ở những khu vực vẫn còn tồn tại chế độ đa thê. Việc công bố tài liệu vào cuối tháng 11 sẽ được theo dõi sát sao trên khắp Châu Phi và các khu vực khác.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
Vatican sẽ ban hành một văn kiện mới về chế độ đa thê ở Châu Phi
