Đức Robert Francis Prevost, lịch sử của Hoa Kỳ
cath.ch, Maurice Page, 2025-10-14
Giáo hoàng Lêo XIV, Robert Francis Prevost được cho là có ít nhất 10% dòng máu da đen | © Vatican Media
Với ít nhất 17 tổ tiên và nguồn gốc da đen gắn liền với các nước Pháp, Ý, Tây Ban Nha, Cuba, Canada và Haiti, gia phả của Đức Lêô là minh họa hoàn hảo cho lịch sử Hoa Kỳ. Một triển lãm do Hội Tổ tiên Hoa Kỳ tổ chức tại Boston đã làm phả hệ của Đức Lêô cho đến thế hệ thứ mười lăm.
Triển lãm “Tổ tiên của Giáo hoàng Lêo XIV: Một câu chuyện Hoa Kỳ” khai mạc ngày 4 tháng 10 năm 2025 giới thiệu gia phả của ngài qua 15 thế hệ. Quyển sách lần theo dấu vết các mối liên hệ của Đức Lêô với các nhân vật đấu tranh giành độc lập, giới quý tộc châu Âu, chủ nô và người nô lệ, cho đến những người nổi tiếng đương thời kể cả nữ diễn viên Angelina Jolie và ca sĩ nhạc pop Justin Bieber.
Ông Ryan Woods, chủ tịch kiêm giám đốc điều hành của American Ancestors, một tổ chức phi lợi nhuận có trụ sở tại Boston chuyên nghiên cứu lịch sử gia đình, cho biết: “Đây là một lịch sử gia đình phức tạp và phong phú như lịch sử châu Mỹ.”
Một bộ gen đa dạng
Ông Woods trả lời trên trang National Catholic Reporter: “Ở góc độ con người, việc giới thiệu cuộc đời của Đức Lêô XIV và tổ tiên quốc tế của ngài cho thấy tầm quan trọng của những câu chuyện ở Mỹ chịu ảnh hưởng từ khắp nơi trên thế giới, trong trường hợp của ngài là từ Châu Âu, Châu Phi và Châu Mỹ la-tinh.”
Kể từ khi ngài được bầu Giáo hoàng ngày 8 tháng 5 năm 2025, nhiều học giả đã vào mê cung phả hệ của ngài với khá nhiều điều bất ngờ. Ông Henry Louis Gates Jr., một trong những tác giả, nhận định: “Khi bộ gen của chúng ta đa dạng như bộ gen của Đức Lêô, chúng ta cần một đội ngũ các nhà nghiên cứu giúp sức.”
Nô lệ được giải phóng
Ông Raymond Moore, nhà di truyền học, có họ hàng với Đức Lêô đặc biệt đề cập đến bà Jeanne, một nô lệ “lai” trong điền trang của François Lemelle ở New Orleans vào thế kỷ 18. Năm 1772, Lemmelle đã giải phóng bà và hai trong số sáu người con của bà. Sau khi qua đời năm 1789, ông để lại cho bà một phần năm điền trang của ông, và bà Marie Jeanne Lemmelle thành chủ sở hữu của 1.040 ha đất và ít nhất 20 nô lệ.
Bà là bà cố của Đức Robert Prevost và của Raymond Moore. Ông nói đùa: “Thật ra thì khá buồn cười. Bây giờ, khi chúng ta đến New Orleans thì ai cũng là anh em họ của Giáo hoàng.”
Ít nhất 17 tổ tiên da đen
Triển lãm làm nổi bật di sản lai và Châu Mỹ la-tinh của Đức Lêô, cũng như mối liên hệ tổ tiên của ngài với New Orleans, Cuba và Haiti. Ít nhất 17 tổ tiên của ngài là người da đen. Trong lưu khố, họ được mô tả với các thuật ngữ như “Negress, người da màu tự do, Quarterton và Creuvole mulatto”. Ông ngoại của ngài là Joseph Martinez, sinh ra ở Haiti, bà ngoại của ngài là Louise Baquié, người da đen trong cuộc điều tra dân số năm 1900 khi họ sống ở New Orleans. Vài năm sau họ về Chicago sống. Về phía châu Âu, gia phả của ngài có tổ tiên người Pháp, Ý và Tây Ban Nha.
Triển lãm cung cấp một tầm nhìn sâu sắc về các chủ đề như nhập cư, chủng tộc, chế độ nô lệ và tự do, vốn hiện diện trong suốt lịch sử gia đình của ngài.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
Đức Robert Francis Prevost, lịch sử của Hoa Kỳ
Đức Lêô XIV: vận động viên quần vợt, người yêu nhạc pop, giáo sư dạy lái xe…
