Vatican khuyến cáo không nên công bố danh sách các giáo sĩ bị cáo buộc lạm dụng tình dục
fr.zenit.org, Ban biên tập, 2025-03-03
Trong một quyết định có thể gây nhiều tranh cãi, Vatican khẳng định giáo luật không khuyến khích các giáo phận công bố danh sách các giáo sĩ bị “cáo buộc một cách đáng tin cậy” về lạm dụng tình dục. Hướng dẫn được công bố trực tuyến ngày 22 tháng 2 là để trả lời cho một thư ẩn danh của một giám mục yêu cầu làm rõ vấn đề. Theo Giáo luật, việc công khai danh tính người bị cáo buộc có thể vi phạm các quyền pháp lý cơ bản, làm tổn hại đến danh dự của họ, đặc biệt khi chưa có phán quyết chính thức nào được đưa ra.
Vatican nhấn mạnh Giáo Hội có trách nhiệm bảo vệ cộng đồng khỏi nguy cơ bị tổn hại, thì việc công khai tên tuổi các giáo sĩ, nhất là những người đã qua đời có thể làm tổn thương nghiêm trọng đến danh dự của họ. Hơn nữa, nguyên tắc suy đoán vô tội là nền tảng quan trọng của công lý trong luật đời cũng như luật đạo cần được tôn trọng.
Tài liệu cho biết các đánh giá về mức độ “đáng tin cậy” của cáo buộc tại các giáo phận thường dựa trên bằng chứng hạn chế và không bảo đảm cho người bị cáo buộc một quy trình biện hộ đầy đủ. Vì vậy Vatican cảnh báo những lời kêu gọi “minh bạch” không thể lấn át các nguyên tắc cốt lõi của một tiến trình xét xử công bằng.
Quan điểm này phù hợp với lập trường trước đây của Bộ Giáo lý Đức tin và Bộ Giáo sĩ cũng như của Đức Phanxicô. Năm 2019, trong Hội nghị Thượng đỉnh toàn cầu về lạm dụng tình dục trong Giáo Hội, ngài đã phản đối việc công bố danh sách các giáo sĩ bị cáo buộc, nhấn mạnh không ai có thể bị cho là có tội khi chưa có bản án chính thức. Văn kiện pháp lý của Vatican năm 2022 củng cố quan điểm này, cảnh báo bất kỳ tuyên bố công khai nào trước khi có kết quả xét xử đều có thể làm tổn hại nghiêm trọng.
Tuy nhiên, vấn đề này vẫn là một chủ đề gây tranh cãi. Tại Hoa Kỳ, nhiều giáo phận đã bắt đầu công bố danh sách những giáo sĩ bị cáo buộc lạm dụng, đặc biệt sau khi có các cuộc điều tra cấp tiểu bang và những cải cách pháp lý đã dỡ bỏ các giới hạn về thời gian khởi kiện. Các tổ chức bảo vệ nạn nhân cho rằng việc công bố này giúp xác nhận các tổn thương đau thương của họ, đồng thời khuyến khích các nạn nhân khác lên tiếng. Với các nạn nhân của các giáo sĩ đã qua đời, việc được xã hội công nhận đôi khi là cách duy nhất để họ tìm thấy công lý.
Tuy nhiên, những người phản đối cho rằng việc công khai danh sách này có thể có những hệ lụy nghiêm trọng, đặc biệt khi các cáo buộc chưa được chứng minh. Một số linh mục, dù không có bằng chứng kết tội rõ ràng, vẫn bị kỳ thị và bị loại trừ vĩnh viễn ra khỏi đời sống cộng đồng. Vatican lo ngại việc này có thể dẫn đến một hình thức “trừng phạt suốt đời” mà không qua một tiến trình xét xử chính thức.
Dù Vatican đã đưa ra quan điểm rõ ràng, nhưng tác động của khuyến nghị này lên các chính sách của từng giáo phận, đặc biệt tại các quốc gia như Hoa Kỳ, nơi tính minh bạch đã trở thành chuẩn mực, vẫn còn là một câu hỏi chưa có câu trả lời.
Thérèse Trần Tuyết Hiền dịch
