Không có bối cảnh Đức Phanxicô từ nhiệm tại Vatican
lefigaro.fr, Jean-Marie Guénois, 2025-03-07
Thông điệp thu thanh của Đức Phanxicô đã làm giáo dân xúc động và làm khuyấy lên nhiều suy đoán về sức khỏe và cái chết của ngài.
Nếu đây không phải là giọng nói yếu ớt đau đớn của ngài tại Bệnh viện Gemelli thì đó như giọng nói của một người nói từ dưới tấm mồ. Hơi thở ngắn, nhưng lời nói của ngài rất rõ ràng. Ngài nói bằng tiếng mẹ đẻ Tây Ban Nha của ngài. Bản ghi âm có chất lượng kém được phát tối thứ năm ở Quảng trường Thánh Phêrô khi giáo dân lần hạt Mân Côi cầu nguyện cho ngài: “Tôi chân thành cám ơn anh chị em đã cầu nguyện cho sức khỏe của tôi. Tôi sẽ tháp tùng với anh chị em. Xin Chúa chúc lành cho anh chị em và xin Đức Mẹ bảo vệ anh chị em. Tôi xin cám ơn.”
Những lời thì thầm của một giọng nói nhẹ nhàng đã làm cả thế giới xúc động. Một số người còn nhớ Đức Gioan-Phaolô II, ngài gần như câm, ngài không còn nói được khi ngài ở ban-công để ban phép lành cho giáo dân, ba ngày trước khi ngài qua đời ngày 30 tháng 3 năm 2005. Nhưng lời ban phép lành này đã dấy lên làn sóng câu hỏi về tình trạng sức khỏe thực sự của ngài.
Đức Phanxicô xen kẽ giữa “làm việc, cầu nguyện và nghỉ ngơi”
Bản tin y tế hàng ngày của Vatican đã trấn an mọi người, dù tiên lượng vẫn còn “dè dặt”. Tình trạng lâm sàng của ngài ổn định, ngài không bị sốt, không có các cơn suy hô hấp, thử nghiệm máu không thay đổi. Ngài xen kẽ giữa làm việc, cầu nguyện và nghỉ ngơi, ngài tập vật lý trị liệu hô hấp và vận động.
Nhưng giọng nói xúc động của ngài ở tuổi 88 đã làm nhiều người đặt câu hỏi, vì sao Vatican làm việc này, ngược với các bản tin y tế. Sáng thứ sáu, những người thân cận với ngài cho biết “chính ngài muốn cám ơn những ai cầu nguyện cho ngài. Dù sao đây cũng là một cách để chống các tin giả loan tin ngài sắp chết”. Có hai câu hỏi được đặt ra: liệu ngài có đủ khả năng điều hành Giáo hội không và ngài có nên từ nhiệm không?
Với Vatican, việc điều hành được kiểm soát. Ở Vatican ngài bị cho là người thực thi quyền lực một cách độc đoán đến từng chi tiết, nhưng ngài không phải là người chịu trách nhiệm duy nhất điều hành ngôi nhà rộng lớn này. Để làm công việc này, ngài có trong tay Giáo triều gồm các Bộ, tập hợp tất cả quyền lực trong tổ chức tôn giáo toàn cầu.
Các cuộc họp ngắn nhất và tập trung vào những điểm thiết yếu
Trụ cột chính của công việc quản trị là Phủ Quốc vụ khanh với Bộ trưởng là Hồng y Pietro Parolin và Tổng Giám mục Phụ Tá Quốc vụ khanh Edgar Pena Parra. Ngoài ra còn có Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Paul Richard Gallagher phụ trách 184 quốc gia. 120 sứ thần trên thế giới có vai trò trung gian giữa Rôma và 3.030 giáo phận trên toàn thế giới.
Hồng y Parolin và Tổng giám mục Parra chính thức vào bệnh viện thăm Đức Phanxicô hai lần, hai ngài là nhân vật số 2 và 3 của Tòa Thánh. Tổng giám mục Parra là người chủ chốt của hệ thống. Túi xách của họ chứa các quyết định mà chỉ có Giáo hoàng đưa ra: đề cử giám mục hoặc những người có trách nhiệm, các vụ phong thánh, các tài liệu tài chính và các văn bản khác, các bài giảng cần xác thực, công văn chính thức cần ký. Các tài liệu thường được công bố trong vòng một tuần, không có gì bí mật ở giai đoạn này. Sau đó là những quyết định nội bộ hoặc riêng tư, những quyết định này sẽ không bao giờ được đưa ra nhưng phải được Giáo hoàng chứng thực.
Trên thực tế, các cuộc họp với hai nhân vật cao cấp này là các cuộc họp diễn ra hàng tuần. Tuy nhiên, nếu cần thiết, Tổng giám mục Parra sẽ là người trực tiếp quản trị guồng máy. Việc nhập viện không làm thay đổi căn bản công việc này, dù các cuộc họp có thể ngắn hơn và tập trung vào những điểm thiết yếu. Nhưng một vấn đề khác là Đức Phanxicô ngưng hoàn toàn các buổi tiếp kiến với các nhân vật, các nhóm bên ngoài, cũng như các bộ trưởng, các người đứng đầu các bộ của ngài.
“Tôi nghĩ chức giáo hoàng là chức suốt đời”
Tình trạng khủng hoảng này có thể kéo dài. Vatican đã trải qua tình huống tương tự dưới thời Đức Gioan-Phaolô II từ năm 2001 đến năm 2005. Với một điểm khác biệt rõ rệt: người đứng đầu tổ chức khi đó là người trung thành và là thư ký riêng duy nhất, sau này là Hồng y Stanislas Dziwisz. Còn Đức Phanxicô dè chừng với các thư ký riêng của ngài, ngài thường xuyên thay đổi để không lệ thuộc một ai.
Nhưng nếu ngài hồi phục, ngài có thể đảm đương trách vụ này không? Ngài sẽ từ nhiệm như Đức Bênêđíctô XVI đã từ nhiệm không? Thật kỳ lạ, sự kiện này lại không hề giống tình trạng tuần này ở Vatican. Ý tưởng về việc từ nhiệm bị những người chung quanh Giáo hoàng đồng loạt và mạnh mẽ loại ra.
Đức Phanxicô đã nói và viết ngài sẽ từ nhiệm nếu ngài không còn đủ khả năng cai quản Giáo hội. Nhưng chúng ta còn nhớ lời ngài nói ngày 2 tháng 2 năm 2023 với các tu sĩ Dòng Tên tại Kinshasa, Cộng hòa Dân chủ Công-gô: “Tôi nghĩ chức vụ Giáo hoàng là suốt đời, ad vitam, tôi không thấy có lý do nào để như vậy.” Ngài còn nói thêm, ngài không xem “từ nhiệm là cái mốt, một chuyện bình thường” trong Giáo hội. Ngài cũng cho biết ngài đã viết một thư từ nhiệm năm 2013, ngài sẽ từ nhiệm nếu không còn khả năng điều hành Giáo hội. Một tài liệu rất khó diễn giải vì giáo luật (điều 332-2) quy định Giáo hoàng phải là thẩm phán duy nhất trong việc này, phải hoàn toàn tự do hành động, không bị bó buộc: “Nếu Giáo hoàng từ bỏ chức vụ của mình, thì việc từ bỏ này phải được thực hiện một cách tự do và phải được nói lên một cách hợp lệ, nhưng không nhất thiết phải được bất kỳ ai chấp nhận.”
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
Trong ba tuần nay không một bức hình nào của Đức Phanxicô được công bố
Đức Phanxicô khen ngợi “sự chăm sóc và quan tâm” của các bác sĩ bệnh viện Gemelli
