Giáo hội Anh ở giai đoạn bấp bênh sau khi Tổng giám mục Welby từ chức
bbc.com, Aleem Maqbool, 2024-11-13
Tổng giám mục Justin Welby, giáo phận Canterbury
Sau một tuần đầy biến động và sự từ chức đầy kịch tính của Tổng giám mục Justin Welby, Giáo hội Anh đang cố gắng ổn định vào thời điểm bấp bênh này.
Nhiều tín hữu sống kinh nghiệm đau đớn sâu đậm này, với họ hướng đi của Giáo hội bây giờ là vô cùng quan trọng. Với một số người, kể cả các nạn nhân bị lạm dụng, nỗi đau là lời nhắc nhở Giáo hội không phải là nơi mọi người có thể tin tưởng để được an toàn, vì thế một số tín hữu cảm thấy nhẹ nhõm khi Tổng giám mục Canterbury Justin Welby từ chức vì đã mất uy tín trong việc quản lý các vụ lạm dụng.
Nhưng cũng có một số tín hữu buồn vì họ cảm thấy Tổng giám mục Welby đã làm nhiều điều tốt và, dù chậm nhưng cố gắng điều khiển Giáo hội theo một hướng tốt hơn.
Là nhà quan sát vô tư của nhiều cộng đồng đức tin, tôi cảm thấy có ít tổ chức phù hợp với Giáo hội Anh trong quan điểm rộng lớn này. Giáo hội Anh có giám mục nữ và cũng có các giám mục nam từ chối phong chức cho phụ nữ.
Trong một lãnh vực khác, Giáo hội đã bỏ phiếu thuận để chúc phúc cho các cặp đồng tính và nếu các giáo sĩ nào không cảm thấy thoải mái khi chúc phúc thì họ không buộc phải làm. Qua Hội nghị quốc gia của Giáo hội, Thượng Hội đồng chung cho thấy Giáo hội Anh bị phân cực trên nhiều vấn đề. Sau các cuộc tranh luận, cuối ngày họ đến với nhau trong giờ thờ phượng. Tổng giám mục Welby xem đây là phần quan trọng trong công việc của ngài để tập hợp các phe phái rất khác nhau trong Giáo hội Anh và thậm chí còn khó khăn hơn, trong Giáo hội toàn cầu rộng lớn hơn Hiệp thông Anh giáo của 85 triệu người.
Theo ngài, đây là sự sống còn của một Giáo hội đã suy giảm rất nhiều, lần đầu tiên giảm xuống dưới 50%, với con số của những người không liên kết với một tôn giáo nào ngày càng tăng.
Trong suốt 12 năm tại chức, Tổng giám mục đã nỗ lực tìm những điểm chung trong lúc có những thay đổi xã hội quan trọng khác, ngài chứng tỏ cho thấy ngài là nhà điều hành chính trị sắc sảo.
Đầu nhiệm kỳ với tư cách là Tổng Giám mục Canterbury, ngài đã mở cuộc bỏ phiếu cho phép phụ nữ trở thành giám mục, ủng hộ việc chuyển đổi trong sự chia rẽ thường xuyên đầy sóng gió.
Về vấn đề tình dục và kết hợp đồng tính, ngài đã có một hành trình gay go – chuyển từ một vị trí rất bảo thủ sang một vị trí mà cuối cùng ngài thông qua cuộc bỏ phiếu để cho phép chúc phúc cho các kết hợp đồng giới.
Nhưng các nhà quan sát xem đây là một chút lừa dối của Giáo hội và của Tổng giám mục Welby. Cuộc tranh luận đã không bắt đầu với tiền đề người đồng tính bình đẳng trong Giáo hội và xứng đáng được bình đẳng hôn nhân (một điều không được đưa ra bỏ phiếu) và kết quả không đại diện cho một sự thay đổi đáng kể trong giáo huấn của Giáo hội.
Nhưng các nhà lãnh đạo Giáo hội cũng không lên án các kết hợp đồng tính như một số người theo chủ nghĩa truyền thống mong muốn. Giáo hội đã làm rõ, với các Giáo hội Châu Phi, lời cầu nguyện chúc phúc đã được bỏ phiếu thông qua là để chúc phúc cho các cá nhân trong kết hợp đồng tính chứ không phải chúc phúc cho chính kết hợp này.
Đó là chủ đề mà khi quá tập trung vào việc giữ mọi thứ lại với nhau, đôi khi lại như cố gắng trở thành tất cả mọi thứ cho tất cả mọi người, trên nguyên tắc, Tổng giám mục Welby đã bị nhiều người ở cả cánh hữu và cánh tả cho là không có lập trường.
Ngài đã ứng xử như một chính trị gia và theo một cách nào đó đã phải đối diện với sự sụp đổ của một chính trị gia hoặc giám đốc điều hành, chứ không phải là nhà lãnh đạo tinh thần.
Điều mà giáo dân Anh giáo đang kêu gọi bây giờ là có một thần học gia để lãnh đạo Giáo hội hơn là nhà điều hành, nhưng trong thế giới hiện đại với những trách nhiệm hiện đại, nhà lãnh đạo cần có những yếu tố cần thiết để điều hành.
Chủ nghĩa bộ tộc và phân cực thường thấy rõ trong Giáo hội làm cho một số người nhận thấy nên có một chính trị gia tài năng, đó là cách duy nhất để thể chế không bị rạn nứt.
Dù Tổng giám mục Welby có thể có kỹ năng gì, nhưng đã không xử lý đúng các trường hợp lạm dụng khi vấn đề đã được mọi người chú ý đến và bảo đảm để mọi người tuân thủ thì ngài đã đánh mất niềm tin của người tín hữu vào Giáo hội.
Giải quyết dứt khoát vấn đề quan trọng này có thể đã giúp ích trong sứ mệnh của ngài để xây dựng sự hiệp nhất và để ngăn chặn tình trạng giáo dân ngày càng đi xuống.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
