Năm tiêu chuẩn không chính thức để được bầu làm Giáo hoàng
la-croix.com, Mikael Corre, 2025-04-26
Sau tang lễ Đức Phanxicô tại Đền thờ Đức Bà Cả ngày thứ bảy, 26 tháng 4, mật nghị bầu giáo hoàng sẽ bắt đầu ngày 7 tháng 5 với câu hỏi lớn: Ai sẽ là giáo hoàng kế tiếp? Xin thú thật: tôi không lập danh sách các “papabili” (ứng viên tiềm năng cho ngôi giáo hoàng). Không phải để tỏ ra khác biệt nhưng vì tôi chưa bao giờ chắc chắn về điều này – việc chọn lựa quá cảm tính làm tôi ái ngại. Tuy vậy, để có cơ sở trao đổi, tôi lập một bảng Excel mang tên Phân tích papabili, dựa trên 5 tiêu chuẩn khách quan nhất có thể.
Để trở thành Giáo hoàng, cần phải…
- Có độ tuổi phù hợp và sức khỏe tốt;
- Có danh tiếng tốt;
- Có hồ sơ tâm linh hoặc năng lực thần học được công nhận;
- Có khả năng lãnh đạo và xử lý khủng hoảng;
- Có tầm nhìn mục vụ toàn cầu.
Các tiêu chuẩn này tôi chuyển thành dữ liệu để xác định trong số các hồng y sẽ vào Nhà nguyện Sixtine, ai ít bất lợi hơn về tuổi tác, khả năng nói được tiếng Ý hay trình độ học vấn. Việc chọn Giáo hoàng sau đó sẽ tùy thuộc vào bối cảnh lịch sử và hành động của đức tin.
Tiêu chuẩn 1: Tuổi tác và sức khỏe
Không dưới 59 tuổi và không quá 78 tuổi.
Tôi làm danh sách các giáo hoàng khi họ được bầu: ở thế kỷ 19 trung bình tuổi là 62; nửa đầu thế kỷ 20: 64 tuổi; từ 1945: 70 tuổi. Độ lệch là 7 tính từ thời Đức Piô VI.
Gần đây, các giáo hoàng đều lớn tuổi: Đức Phanxicô 76, Đức Bênêđictô XVI 78. Tôi xem 78 là giới hạn tối đa, nên trừ điểm 16 hồng y sinh trước 1947; nếu có bệnh lý, điểm trừ sẽ gấp đôi.
Tôi cũng trừ điểm 12 hồng y sinh sau 1966, vì Vatican cho rằng họ quá trẻ (Đức Gioan-Phaolô II được bầu lúc ngài 59 tuổi) làm cho triều của ngài quá dài.
Tiêu chuẩn 2: Danh tiếng tốt
Không dính vào các vụ bê bối hoặc lập trường gây chia rẽ, bất kể khuynh hướng bảo thủ hay cấp tiến. Cả những ai từng bênh vực hôn nhân đồng giới hoặc thể hiện quan điểm bài ngoại đều bị trừ điểm. Tổng cộng, 50 hồng y bị ảnh hưởng ở các mức độ khác nhau với tiêu chuẩn này.
Tiêu chuẩn 3: Hồ sơ tâm linh hoặc thần học
Có bằng tiến sĩ (ưu tiên học ở Rôma) và hơn 150 lượt trích dẫn trên Google Scholar.
Xem xét trình độ học thuật của các giáo hoàng gần đây: trừ Đức Phanxicô có nền học vấn đa dạng, sáu vị tiền nhiệm đều có tiến sĩ thần học hoặc giáo luật, chủ yếu từ các Giáo hoàng Học viện, vì thế tôi trừ điểm dần cho 71 hồng y không có luận án tại các cơ sở tương đương. Trong số 61 hồng y có bằng tiến sĩ, 55 hồng y học thần học hoặc giáo luật.
Tôi thống kê số lượt trích dẫn mỗi hồng y trên Google Scholar: trung bình 220. Tôi áp dụng cho 102 hồng y có dưới 150 lượt trích dẫn, và trừ điểm nặng cho những hồng y chỉ được trích dưới 10 lần.
Các hồng y có trên 800 lượt trích dẫn: De Mendonça, Marx, Müller, Koch, Radcliffe, Parolin, Dolan, Fernandez, Spengler và Erdő.
Cuối cùng, sau Đức Phanxicô, khó hình dung mật nghị sẽ chọn một hồng y Dòng Tên. Một thành viên cấp cao của Dòng nói với tôi: “Chúng tôi không có ảo tưởng…”, nên tôi trừ nhẹ cho 4 hồng y Dòng Tên: Rossi, Chow, Czerny, Hollerich.
Tiêu chuẩn 4: Khả năng lãnh đạo và khả năng quản lý khủng hoảng
Tôi áp dụng cho 72 hồng y chưa từng giữ vai trò cấp liên vùng (Giáo triều, Dòng tu, Hội đồng Giám mục Châu lục, tổ chức Ngày Giới trẻ Thế giới…).
Về tiếng Ý, tôi áp dụng cho các hồng y không thông thạo ngôn ngữ này; ít nhất 21 hồng y không nói tiếng Ý, 7 người có trình độ chưa đủ. Về thâm niên, các giáo hoàng trước đây là các hồng y đã làm hồng y từ 11 đến 28 năm trước khi được bầu, nên tôi trừ điểm cho 57 hồng y mới được bầu hay được bầu đã quá lâu.
Về mức độ nổi tiếng, tôi cho ít điểm cho 17 hồng y có dưới 10.000 lượt tìm kiếm trên Google trước khi được bầu.
Tiêu chuẩn 5: Tầm nhìn mục vụ toàn cầu
Đã tham gia Thượng Hội đồng về tính đồng nghị và (được cộng thêm) nếu biết nhiều ngoại ngữ.
Đức Phanxicô đã phong 108/134 hồng y cử tri, nhiều hồng y mới được bổ nhiệm chưa quen biết nhau, ngoại trừ những hồng y có tham dự Thượng Hội đồng về tính đồng nghị năm 2024 và 2025. 61 hồng y đã có dịp gặp gỡ, trao đổi; tôi trừ điểm cho những hồng y không tham dự.
Lưu ý: tham dự Thượng Hội đồng không đồng nghĩa là đồng ý với kết luận của Thượng Hội đồng (trường hợp hồng y Müller).
Cuối cùng, tôi thêm điểm cho các hồng y nói được nhiều ngôn ngữ, như hồng y Virgilio David (Phi Luật Tân), hồng y Cristóbal López Romero (Rabat, Maroc), ngài thành thạo tiếng Pháp, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha.”
Kết luận
Nhưng cẩn thận với những bất ngờ. Nếu áp dụng tiêu chuẩn này cho mật nghị trước, Đức Jorge Bergoglio chỉ xếp ở nhóm giữa (vì tuổi cao, sức khỏe không chắc chắn, không có tiến sĩ…).
Tuy nhiên, theo các tiêu chuẩn này, các hồng y ít bị trừ điểm nhất (theo thứ tự abc) là:
Carlos Aguiar Retes (Mexico)
Blase Cupich (Mỹ)
Pablo Virgilio David (Philippines)
Sérgio da Rocha (Brazil)
Péter Erdő (Hungary)
Mario Grech (Malta)
Claudio Gugerotti (Ý)
Kurt Koch (Thụy Sĩ)
Pietro Parolin (Ý)
Marcello Semeraro (Ý)
Luis Antonio Tagle (Philippines)
Lazarus You Heung-sik (Hàn Quốc)
Matteo Maria Zuppi (Ý)
Các dữ liệu được cập nhật lúc 10 giờ sáng ngày 25 tháng 4-2025 và có thể thay đổi đến gần mật nghị. Hồng y Llovera và Antonio Cađizares đã báo không tham dự vì lý do sức khỏe. Hồng y Angelo Becciù (bị tòa sơ thẩm kết án tội biển thủ, đang kháng cáo) cũng không tham dự, không có tên ngài trong danh sách.
Têrêxa Trần Tuyết Hiền dịch
Năm bài học quan trọng của Đức Phanxicô giúp chúng ta điều chỉnh suy nghĩ của mình
Đức Phanxicô, một thiên tài truyền thông?
