Đức Phanxicô và niềm hy vọng của thế giới
esprit.presse.fr, Ban biên tập, 2025-04-26
Ngày thứ bảy 26 tháng 4, Rôma cử hành tang lễ Đức Phanxicô, hơn 50 quốc gia thông báo nguyên thủ quốc gia của họ sẽ đi dự tang lễ của ngài, một biểu tượng không thể phủ nhận của hòa bình, ngài không ngừng kêu gọi đối thoại liên tôn và giải quyết xung đột bằng con đường hòa bình. Từ Ukraina đến Gaza, Sudan, những căng thẳng và bế tắc hiện tại, cũng như niềm hy vọng của các dân tộc đang chìm trong chiến tranh, sẽ quy tụ quanh linh cữu của Giáo hoàng đã từng bị chỉ trích là quá “chính trị”. Và đúng vậy, những lời nói mạnh mẽ của ngài đã làm nên một giáo hoàng phi thường, khơi lại hy vọng thế giới có thể được đổi mới theo hướng tốt đẹp hơn. Tuy nhiên, chúng ta còn băn khoăn: hy vọng này thuộc về đức tin, đạo đức, hay chính trị?
Quả thật, vẫn tồn tại những hiểu lầm chung quanh ngài. Bị những người bảo thủ trong Giáo hội chỉ trích, nhưng ngài lại khơi dậy nhiệt tình nơi những ai chờ một Giáo hội được cải tổ sâu sắc, cởi mở với thế giới đương đại, với những biến chuyển của thế giới. Thế nhưng những vấn đề xã hội ngày càng tạo ra những khoảng cách lớn giữa giáo huấn và lối sống thất vọng ngày nay. Đến mức những cải tổ lớn lao và can đảm ngài thực hiện như cải tổ Giáo triều Rôma hay ngân hàng Vatican, lại không được nhìn nhận đúng mức. Thực ra, các cải tổ này cho thấy rõ đường hướng và sứ mạng ngài theo đuổi: không phải “thích nghi” Giáo hội với thế giới hiện tại, mà đưa Giáo hội ra khỏi sự tập trung vào chính mình, để trở về với ơn gọi hiện diện giữa “những người nghèo và những người sống ở vùng ngoại biên”. Điều từng được xem như chỉ thay đổi phong cách làm sứ vụ giáo hoàng, thực chất còn sâu xa hơn: đó là khẳng định căn tính mục vụ của Giáo hội, người mang sứ điệp Tin Mừng tận căn.
Trong số các hình ảnh, cử chỉ và văn kiện quan trọng Đức Phanxicô để lại cho người kế nhiệm và cho thế giới, từ thông điệp Laudato Si’ đến bức thư về “vai trò của văn học trong việc hình thành con người”, nổi bật là sự kiên trì không mệt mỏi của ngài về việc mở lòng ra với Tha nhân. Ngài nhấn mạnh nền tảng của phẩm giá con người là chuyển động không ngừng của sự nhận biết, thấu hiểu và đối thoại – với chính mình, với tha nhân và với toàn thể tạo vật. Chính vì vậy, ngài luôn chống lại lối hiểu công giáo như một hệ thống giá trị, một kho tham chiếu văn hóa hay một văn minh đóng kín, điều mà một số người vẫn trách ngài. Trong bối cảnh công giáo đương đại, đặc biệt ở Mỹ, đôi khi hình ảnh này mang bộ mặt méo mó, thông điệp của ngài càng cấp thiết hơn bao giờ hết. Các thể chế thế tục và trần thế có trách nhiệm tìm ra cách để chuyển hóa nó thành hành động chính trị.
Têrêxa Trần Tuyết Hiền dịch
Sự siêu việt của Giáo Hoàng Phanxicô
Mật nghị sẽ bắt đầu ngày 7 tháng 5 – 2025
Cái chết của Giáo hoàng Phanxicô: Hồng y Pietro Parolin điều hành mật nghị
