Trong một phỏng vấn với nhật báo La Nación, Hồng y người Mỹ Blase Cupich, Tổng giám mục giáo phận Chicago nói về sức khỏe của Đức Phanxicô, các vấn đề chờ ngài giải quyết và thách thức chính cho người kế vị ngài.
lanacion.com, Elisabetta Piqué, 2025-01-04
Năm 2025 vừa khai mạc sẽ là một năm rất bận rộn với Đức Phanxicô, sẽ có khoảng 30 triệu người hành hương về Rôma, vì thế lịch làm việc của ngài dày đặc hơn bình thường. Trong một phỏng vấn với nhật báo Argentina La Nación, Hồng y Blase Cupich, 75 tuổi, được Đức Phanxicô bổ nhiệm làm Tổng giám mục Chicago năm 2016, là một trong những giáo phận lớn nhất Hoa Kỳ, Hồng y cho biết: “Thể chất ngài khỏe, tinh thần ngài mạnh và minh mẫn, vì thế tôi không thấy có lý do gì phải lo cho ngài trong năm 2025 bận rộn này. Tôi thực sự vui mừng và phấn khích khi thấy sức sống này ở một người đã 88 tuổi.”
Tầm nhìn về Giáo hội của Hồng y phù hợp với tầm nhìn của Đức Phanxicô. Trong cuộc phỏng vấn, Hồng y đề cập đến nhiều chủ đề, ngài so sánh Thượng Hội đồng về tính đồng nghị gần đây với Công đồng Vatican II và Thượng Hội đồng sẽ có tác động đến mật nghị tương lai.
Đức Phanxicô tròn 88 tuổi ngày 17 tháng 12, ngồi trên xe lăn, ngài mở Cửa Thánh Đền thờ Thánh Phêrô đêm 24 tháng 12.
Hồng y nghĩ ngài sẽ như thế nào với Năm Thánh 2025 đầy căng thẳng này?
Hồng y Blase Cupich, Tổng Giám mục Chicago: Đêm 24 tháng 12, ngài ngồi xe lăn để mở Cửa Thánh, ngày 26 tháng 12, ngài đứng chống gậy mở Cửa Thánh ở nhà tù Rebibbia, vì thế tôi không lo. Thể chất ngài khỏe, tinh thần ngài mạnh và minh mẫn, vì thế tôi không thấy có lý do gì phải lo cho ngài trong năm 2025 bận rộn này. Tôi thực sự vui mừng và phấn khích khi thấy sức sống này ở một người đã 88 tuổi.”
Hồng y đã tham dự Thượng Hội đồng về tính đồng nghị kéo dài một tháng vào tháng 10 vừa qua, với sự tham dự của các hồng y từ khắp nơi trên thế giới: Hồng y có thấy đã có kế hoạch mật nghị bầu người kế vị Đức Phanxicô chưa?
Chưa. Điều tôi có thể nói là Thượng Hội đồng sẽ có tác động đến mật nghị tương lai vì Thượng Hội đồng đã thuyết phục được toàn thể Giáo hội và các hồng y tham dự có một tầm nhìn mới về Giáo hội, đây là điểm mấu chốt tham chiếu cho bất kỳ cuộc bầu Giáo hoàng nào trong tương lai, vì tất cả chúng tôi đều nhất trí tin vào sự cần thiết phải có một Giáo hội truyền giáo và đồng nghị. Chắc chắn đây sẽ là điều các hồng y trong tương lai sẽ ghi nhớ và cân nhắc trong bất kỳ mật nghị nào, không chỉ ở mật nghị tiếp theo. Tương tự như những gì đã xảy ra với Công đồng Vatican II (1962-65), Thượng Hội đồng này có tác động lâu dài đến đời sống của Giáo hội và đến các quyết định sẽ được đưa ra trong Giáo hội.
Đức Phanxicô tại một buổi lễ tại Vatican ngày thứ bảy vừa qua / Alessandra Tarantino – AP
Hồng y nghĩ thách đố lớn nhất của Giáo hội ngày nay là gì?
Theo tôi, thách thức lớn nhất hiện nay là tái tạo chính xác trải nghiệm này của Thượng Hội đồng trong các giáo phận và ở các quốc gia của chúng ta: tạo môi trường đồng trách nhiệm trong đời sống Giáo hội, trong đó mọi người, tất cả những ai đã rửa tội đều tham gia thực sự.
Hồng y có thất vọng vì cuối cùng vấn đề phụ nữ trong Giáo hội bị đưa vào một nhóm nghiên cứu riêng không?
Đức Phanxicô quyết định nghiên cứu một số chủ đề vì ngài nhận ra những vấn đề này phức tạp và cần nhiều thì giờ hơn để phân tích, ngài làm vậy vì không muốn Thượng Hội đồng quá tải hay bị cản trở vì vấn đề này. Hơn nữa, ngài nói rõ các thay đổi không diễn ra nhanh chóng như một số người mong muốn. Chúng ta không nên có thời gian biểu hoặc đồng hồ của thế giới để hoàn thành công việc. Khi chúng ta có một Giáo hội toàn cầu như Giáo hội của chúng ta, chúng ta phải tôn trọng sự thật mục tiêu chính là sự hiệp nhất trong đời sống Giáo hội. Đó không chỉ là việc hoàn thành một chương trình nghị sự theo một lịch trình nhất định, Đức Phanxicô muốn sự thống nhất phải được duy trì, vì vậy cần dành thì giờ cho việc này. Và tôi đồng ý với ngài. Tôi nghĩ chúng tôi đã đạt được tiến bộ vì vấn đề đã được đặt lên bàn thảo luận, tôi mong chờ kết quả của nhóm nghiên cứu.
Hồng y có nghĩ trong tương lai chúng ta sẽ thấy nữ phó tế hay không thể thấy?
Tôi nghĩ như Hồng y Argentina Víctor Manuel Fernández, Bộ trưởng Bộ Giáo lý Đức tin nghĩ, vấn đề vẫn còn mở và có nhiều yếu tố cần phải tính đến. Tôi muốn nói phụ nữ phải có một vai trò quan trọng hơn trong đời sống Giáo hội. Và khi tổ chức lại giáo triều, Đức Phanxicô đã nói không chỉ những người được chịu chức mới có thể nắm giữ các vai trò quyền lực, chúng tôi muốn xem điều này tiến triển như thế nào: đã có các phụ nữ làm thư ký, tôi nghĩ cánh cửa đang mở để họ có thể là bộ trưởng một bộ.
Năm Thánh 2025 chính thức khai mạc ngày 24 tháng 12 với nghi thức mở Cửa Thánh ở Đền thờ Thánh Phêrô.
Tôi xin đổi chủ đề, Hồng y mong chờ gì ở nhiệm kỳ của Tổng thống Donald Trump? Hồng y có lo lắng không?
Khi có một tổng thống mới được bầu, chúng ta phải chờ xem. Chúng tôi chúc ông những điều tốt đẹp nhất và thành công vì lợi ích đất nước. Nhưng, Hội đồng Giám mục và tôi đã bày tỏ mối quan tâm về vấn đề trục xuất những người không có giấy tờ, một điều làm chia rẽ gia đình và làm cho nhiều người xem những người mới đến là kẻ thù. Tôi nghĩ đó là điều không thể chấp nhận, đặc biệt ở một đất nước mà tất cả chúng ta đều là người nhập cư. Tôi cũng là người nhập cư! Vì vậy, tôi nghĩ các giám mục chúng tôi sẽ phải là ngôn sứ và tố cáo bất kỳ hành vi lạm dụng phẩm giá con người nào có thể xảy ra. Chúng tôi sẽ chú ý và chúng tôi sẽ bảo vệ phẩm giá con người của những người nhập cư.
Hồng y đã xem phim Conclave chưa?
Chưa, tôi cũng chưa xem phim Barbie, nhưng theo những gì tôi nghe thì hai phim này có nhiều điểm chung, đó là sự kết hợp giữa giả tưởng và viễn tưởng…
Hồng y hình dung như thế nào về mật nghị?
Dường như bất cứ điều gì tôi hình dung sẽ không bao giờ phù hợp với thực tế, rất giống với những gì Đức Phanxicô đã viết: “Thực tế vượt trội hơn ý tưởng”.
Người ta thường nói không thể có một giáo hoàng Bắc Mỹ vì giáo hoàng đó đến từ một trong những siêu cường thế giới… Hồng y nghĩ gì về giáo hoàng kế nhiệm Đức Phanxicô, ngài là giáo hoàng đầu tiên đến từ tận cùng thế giới, giáo hoàng kế tiếp có thể đến từ đâu?
Thành thật mà nói, khi được phong hồng y năm 2016, tôi đã chúc mừng cho cuộc sống dài lâu nhưng tôi không nghĩ đến việc dự một mật nghị. Tôi mong còn nhiều năm nữa với Đức Phanxicô. Nhưng trong tương lai, với các Giáo hội Châu Á, Châu Phi và Nam bán cầu phát triển, tôi sẽ không ngạc nhiên khi có một Giáo hoàng ở những vùng này. Đồng thời, Giáo hội phải đối diện với những thách thức thực sự, chúng ta vẫn còn rất nhiều việc phải làm như các vụ bê bối lạm dụng trẻ em, vấn đề tài chính, về việc loại bỏ bất kỳ hình thức giáo sĩ trị nào. Chúng ta cần nhiều ơn gọi hơn, chúng ta cần đến với người trẻ hơn và phải tìm cách để phụ nữ cảm thấy được tham gia chứ không bị loại trừ. Dù sao giáo hoàng tiếp theo sẽ phải có kinh nghiệm, cũng như có kỹ năng để lãnh đạo Giáo hội, giải quyết các vấn đề khác nhau này theo cách thức đồng nghị. Đây là một nhiệm vụ lớn lao, nhưng chúng ta cũng cần một người có nhân cách tốt, khôn ngoan, có đời sống thiêng liêng mạnh mẽ như Đức Phanxicô. Như tôi đã nói, tôi hy vọng lời chúc mừng khi tôi được phong hồng y sẽ thành hiện thực.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch