François-Xavier Bustillo, gậy giám mục tự trao cho chính mình
liberation.fr, Bernadette Sauvaget, 2023-11-19
Được Đức Phanxicô bổ nhiệm làm hồng y mùa hè vừa qua, giám mục giáo phận Ajaccio đánh giá cao việc tiếp xúc với đám đông và biết cách tiết chế tính bảo thủ của mình.
Với chiếc xe Clio nhỏ màu xám chia sẻ phần lớn cuộc đời của ngài, François Bustillo nói đó là “tịnh cốc”, nơi cô tịch của ngài. Nhưng khi cầm lái – chúng ta có thể nói qua kinh nghiệm – thì giám mục của Ajaccio không chiêm niệm chút nào. Lái xe thiếu kỷ luật đã tạo cho ngài một số phiền hà. Trong bữa ăn ngày chúa nhật, Bustillo thẳng thắn nhận tội, bằng lái đã bị trừ 4 điểm và bị phạt 90 âu kim. Với tội lái xe quá tốc độ (tội ư?, dưới mắt ngài tội này có thể được tha thứ). Ngài nói: “Đó là chạy thẳng đến đảo Corse.” Xung quanh ngài, cả bàn đều thông cảm. Ngài, một công dân tốt, lần này với những người trẻ của hộp pandora chứa bí mật mới đến từ lục địa, ngài không thể thoát.
Đúng là François Bustillo lái xe rất nhanh. Và không chỉ trên những con đường ở Corse. Tu sĩ dòng Phanxicô 54 tuổi chỉ làm giám mục hai năm rưỡi đã đốt giai đoạn lúc này. Ngày 9 tháng 7, giáo hoàng ghi tên giám mục Ajaccio vào danh sách đáng mơ ước của 17 tân hồng y, Bustillo gia nhập câu lạc bộ độc quyền gồm các cố vấn của giáo hoàng và cử tri tương lai kế giáo hoàng. Khi nghe thông báo, không biết gì trước, giám mục như từ cung trăng rơi xuống: “Tôi đang ở Ajaccio. Trời nóng quá. Điện thoại di động của tôi bắt đầu reo. Hồng y Dominique Mamberti là người đầu tiên gọi, ngài là người đảo Corse có sự nghiệp suốt đời ở Rôma. Sau đó là sứ thần ở Pháp và hồng y Jean-Marc Aveline của giáo phận Marseille gọi. Vẫn còn nghi ngờ, tu sĩ dòng Phanxicô lên trang web của Vatican để xác nhận.
Việc Bustillo lên như diều gặp gió làm “thế giới công giáo” Pháp không nói nên lời. Và luôn gây tò mò. Nhưng làm cho người dân đảo Corse tự hào. Khoảng 800 cư dân trên đảo, trong đó có ông Gilles Simeoni, chủ tịch hội đồng điều hành Corse đã về Rôma tham dự buổi lễ ngày 30 tháng 9. Quỳ trước giáo hoàng, mặc chiếc áo chùng đỏ và áo lễ đăng ten rực rỡ (do Dòng của ngài tặng), Bustillo chính thức được “phong” làm hồng y. Tháng 10, ngài có chuyến đi thăm đảo trong cương vị hồng y, “U Cardinale” được các quan chức dân cử từ mọi phía ca ngợi, được từng làng hân hoan chào đón. Ngay cả ở Casinca, thành trì cộng sản trước đây, ở Vescovato hay Venzolasca, các giáo sĩ dòng Phanxicô tràn ngập các nhà thờ.
Thị trưởng Corse đưa 300 người hành hương đến Rôma để tháp tùng tân hồng y Bustillo
Phó tế địa phương Pierre-Jean Franceschi, người đã mở cánh cửa hòn đảo cho ngài, dẫn dắt ngài vượt qua những khúc quanh thường phức tạp và đôi khi bùng nổ, cho biết: “Ngài yêu người Corse chứ không chỉ đảo Corse.” Bustillo biết cách làm điều này. Sau cái chết bi thảm của Yvan Colonna tháng 3 năm 2022, ngài lên đường đến Cargèse để thăm gia đình. Cả hòn đảo đánh giá cao việc này. Khi sự việc bừng lửa, ngài là một trong những người xoa dịu tinh thần. Trong một vài tháng, Bustillo dường như đã trở thành một nhân vật quan trọng, kể cả trong lãnh vực chính trị. Khi đến thăm Corse, tổng thống Pháp Emmanuel Macron có ý định đến thăm ngài ngày 28 tháng 9 tại tòa giám mục.
Về người dân Corse, Bustillo nói: “Đây là người dân của tôi. Họ có thiên tài riêng, văn hóa riêng. Tôi ở đây để yêu họ.” Dĩ nhiên mọi người trên đảo đều xúc động. Dù với ngài, trước hết họ là “dân Chúa”. Đam mê triết học, có lẽ còn hơn cả thần học, khi cầm lái chiếc Clio nhỏ xíu, ngài nhiệt tình nói về sự khác biệt giữa con người và đám đông. Dù ngài nói nhiều, nhưng người tu sĩ dòng Phanxicô trong thâm tâm vẫn giữ bí mật, người ngoài khó nắm bắt được. Chân thành trong trắng và chiến lược. Nhìn ngài giữa “người dân” của ngài, chúng ta cảm thấy có điều gì đó giống cố tổng thống Jacques Chirac nơi giám mục này. Vào cuối thánh lễ, tại các bữa tiệc buffet do chính quyền thành phố tổ chức, không bao giờ mệt mỏi, ngài bắt tay, quàng vai, nói một lời với mọi người, sẵn sàng chụp selfie, chấp nhận không hề cầu nhầu dù ngài không thích những gói kẹo hạnh nhân bọc đường nhỏ.
Không thể phủ nhận, tu sĩ Dòng Phanxicô này có lợi thế về vóc dáng. Cao, mảnh mai, ngay lập tức ngài nổi bật trên bục, hầu hết đều thấp và bụ bẫm khi họ là hồng y. Giám mục đảo Corse cẩn thận giữ lối sống khổ hạnh của mình, ăn uống điều độ (một chén súp buổi tối), không uống rượu, chơi nhiều môn thể thao và bơi lội gần như hàng ngày. Với lịch trình bận rộn, người mê quần vợt tiếc “hai năm qua không được chạm vào cây vợt”.
Sinh ra ở Pamplona Tây Ban Nha, trong gia đình xứ Basque-Navarese, cha là quân nhân và mẹ nội trợ, Bustillo toát lên vẻ quý phái khó diễn tả, một vẻ thanh lịch dĩ nhiên rất ấn tượng. Con đường đi tu của ngài suôn sẻ: tiểu chủng viện lúc 10 tuổi, vào dòng Phanxicô năm 17 tuổi, được đào tạo tại Pađua ở Ý rồi được Dòng đưa vào Narbonne, Pháp. Bustillo luôn mặc áo Dòng nâu, kể cả ở phim trường Léa Salamé. Và dường như luôn hạ cánh ở nơi khác. Ngây thơ ư? Giám mục danh dự Alain Planet của Carcassonne đánh giá rất cao sự thăng tiến của ngài, bật cười: “Nếu ngài ngây thơ thì bây giờ ngài đã không hồng y.”
Trên bàn cờ công giáo, “U Cardinale” là người theo chủ nghĩa cổ điển-bảo thủ, không mấy nhiệt tình với việc chúc phúc cho các cặp đồng tính nam, điều mà ngài không muốn thấy được thiết lập, cũng như ý tưởng phụ nữ trở thành linh mục. Nhưng Bustillo, điềm tĩnh, biết cách xoa dịu những khó khăn, tránh bất đồng, cảnh giác với “cám dỗ huynh đệ tương tàn”, rao giảng sự thống nhất trong đa dạng. Golias, tuần báo phản kháng của công giáo đến tìm rận dưới chiếc mũ chỏm của ngài khi ngài vừa được phong hồng y. Về tu sĩ Daniel-Marie Thévenet dòng Phanxicô kỳ lạ thân thiết với những người theo đạo tin lành, thích những buổi chữa lành, kể cả những chấn thương bên trong-tử cung. Người tu sĩ này quả thật đáng sợ. Bustillo bảo vệ: “Tôi kêu gọi thận trọng,” trước đây là cấp trên của ngài. Tuy nhiên, theo những người thân cận với ngài, ngài không hoàn toàn rảnh tay để thực sự giải quyết vấn đề, ngài trấn an: “Cho đến nay, chưa có lời phàn nàn nào.”
Bustillo có tài kết nối, từ người sufi hồi giáo đến hội tam điểm. Giám mục danh dự Alain Planet nói: “Khi tôi đến Carcassonne, ai cũng biết ngài và nói chuyện với tôi về ngài. Được giáo hoàng yêu thích và để ý nhờ năm ngoái ngài viết quyển sách về các linh mục, tân hồng y bây giờ là nhân vật được giới truyền thông yêu thích. Trong cuộc sống, ngài tiến về phía trước bằng cách gom nhặt những gì cuộc sống mang lại. Liên tục trả lời phỏng vấn cho tác phẩm mới của ngài, Trái tim không chia cắt (Le coeur ne se divise pas, nxb. Fayard). Được nhà xuất bản Nicolas Diat ấn hành, được Đức Phanxicô viết lời nói đầu, được đối thoại với một nhân vật trọng tâm và rất có ảnh hưởng ở Vatican, tổng giám mục Edgar Peña Parra tân phụ tá Quốc vụ khanh, một bộ tương đương với bộ Nội vụ, nhân vật số 3 của Giáo triều. Vị giám chức này thường xuyên tiếp xúc với giáo hoàng, một gần gũi chắc chắn góp phần vào việc lên như diều đến chóng mặt của tu sĩ dòng Phanxicô. Giám mục Planet đặt cược: “Ngài được đẽo gọt… để có một sự nghiệp quốc tế. Đảo Corse đã có một hoàng đế (Napoleon). Bây giờ đảo này mơ có một giáo hoàng.”
Hồng y Bustillo và tổng giám mục Parra, những người chủ chốt của Vatican
Sinh ngày 23 tháng 11 năm 1968 tại Pamplona, Tây Ban Nha.
1975 Vào Dòng Phanxicô ở Pađua.
2021 Giám mục Ajaccio.
30 tháng 9 năm 2023: hồng y.
Marta An Nguyễn dịch
