Lạm dụng tình dục trong Giáo hội Ý: các giám mục sẽ bỏ lệnh cấm nói không?
la-croix.com, Xavier Le Normand và Loup Besmond de Senneville, 2022-03-28
Không giống như các giám mục của nhiều quốc gia khác, các giám mục Ý không mở các cuộc điều tra lớn về lạm dụng tình dục trong Giáo hội Ý.
Cao, gầy, lời nói nhanh, điếu thuốc trên tay, trong căn hộ nhỏ xíu trên gác mái của tòa nhà đổ nát ở Savona, thị trấn ven biển ở miền bắc nước Ý, ông Francesco Zanardi tiếp chúng tôi, ông sống và làm việc ở đó, dành hết thì giờ cho hiệp hội L’Abuso, tố cáo các linh mục ấu dâm và giúp đỡ các nạn nhân.
Trên tường là các bức ảnh các cuộc biểu tình chống lại “sự im lặng của Giáo hội”. Với cử chỉ lạnh lùng, ông kéo tay áo lên: trên cánh tay là những vết tiêm, ký ức của một quá khứ nghiện ma túy: “Một trong những hậu quả của việc tôi bị một linh mục cưỡng hiếp khi còn nhỏ.
“Lỗ hổng pháp lý của Ý”
Trên trang web L’Abuso, ông Zanardi liên tục đăng các bài viết mới và cập nhật danh sách các linh mục tấn công. Ông cho biết, ông không chống người công giáo, nhưng chống một Giáo hội thể chế. Ông ghi nhận: “Ở Pháp, ủy ban Sauvé ước tính có 216.000 nạn nhân của các linh mục trong 70 năm. Hãy tưởng tượng nước Ý, với số lượng linh mục nhiều gấp ba…” Chúng ta cứ nhân gấp ba vì các lỗ hổng pháp lý của Ý rất lớn, cứ tạm cho: 1 triệu nạn nhân. Con số này rất ấn tượng, dù nó thiếu nền tảng vững chắc.
Không như các nước Pháp, Đức, Hoa Kỳ hay gần đây là Tây Ban Nha, cho đến nay chưa có ủy ban quy mô lớn nào được Hội đồng Giám mục Ý (CEI) ủy thác công việc này. Bà Paola Lazzarini, chủ tịch hiệp hội phụ nữ công giáo cho biết: “Sau báo cáo Ciase, tôi đã đưa kiến nghị và viết thư cho chủ tịch Hội đồng Giám mục Ý để yêu cầu thành lập một ủy ban tương tự. Không có câu trả lời…”
“Ở đây, linh mục không thể bị chỉ trích”
Ông Marco Marzano, giáo sư xã hội học về các tổ chức tại Đại học Bergamo phản bác: “Các giám mục vẫn nghĩ rằng họ có thể thoát khỏi nó. Họ lợi dụng thực tế là không có áp lực thực sự.” Nếu ở Pháp, “vụ Preynat” sau này thành “vụ Barbarin” đã tạo cơn đại hồng thủy trên phương tiện truyền thông và đòi hỏi mạnh mẽ của dư luận, thì ở Ý, tình hình không thể so sánh được. Ông Zanardi lấy làm tiếc: “Các nhà báo Ý không làm công việc của họ. Khi họ nói về Giáo hội, đó là để hoan nghênh các giáo hoàng.”
Linh mục Hans Zoller: “Phương pháp luận của bản báo cáo Ciase là đúng đắn.”
Nhà báo Iacopo Scaramuzzi là người sành sỏi về Giáo hội Ý, có lẽ ít dứt khoát hơn, ông tóm tắt: “Ở đây, linh mục không thể bị chỉ trích.” Còn về trách nhiệm có thể có của các giám mục, điều này hiếm khi bị đặt vấn đề, họ được bảo vệ trước tòa án bởi công ước có hiệu lực: điều 4 đảm bảo họ “không bắt buộc phải cung cấp cho quan tòa hoặc các cơ quan có thẩm quyền khác thông tin về những người hoặc sự kiện mà họ có tri thức nhờ chức vụ của họ”. Sự bảo vệ này đã làm cho họ có thể, thậm chí gần đây, tiếp tục thuyên chuyển các linh mục vi phạm khỏi các giáo xứ – một thực tế mà hàng giám mục đảm bảo với chúng tôi bây giờ chắc chắn đã kết thúc.
Làm báo cáo là chưa đủ
Một nhà quan sát ở Rôma giải thích: “Với những gì đang xảy ra ở Pháp và gần đây là ở Tây Ban Nha, các giám mục Ý vẫn cảm thấy một dạng áp lực thúc đẩy họ tiến hành”. Ông Vittorio Bellavite, cựu lãnh đạo một hiệp hội công giáo tiến bộ nghĩ: “Họ ngày càng bị cô lập trong thế giới phương Tây.” Theo thông tin chúng tôi, được thúc đẩy bởi các quyết định của những nước láng giềng, một số giám mục Ý đã hành động theo nguyên tắc báo cáo về nạn ấu dâm trong Giáo hội ở nước này.
Tuy nhiên, một nguồn tin la-mã cho biết, Giáo hội Ý đang dự trù thực hiện việc này, làm báo cáo là không đủ. Có cần được ủy quyền từ một cơ quan độc lập hay ưu tiên một cuộc điều tra nội bộ? Tập trung vào quá khứ hay phòng ngừa? Cần điều tra thống kê không? Khuyến nghị? Có thể được công khai không? Trong số các nhà lãnh đạo công giáo Ý, những câu hỏi này gây bối rối, và rất ít người đồng ý trả lời cho báo La Croix.
Giáo hội Ý từ chối đào lên các vụ lạm dụng tình dục trong quá khứ
“Chúng tôi không quan tâm đến con số”
Ở Giáo triều nhiều người nghĩ phương pháp luận của Pháp là một phản ví dụ, tuy không trái với nguyên tắc của một báo cáo. Một nguồn tin cho biết, “Với báo cáo Ciase, các giám mục Pháp đã tự bắn vào chân mình.” Thuật ngữ “hệ thống” được các giám mục Pháp dùng để mô tả các lạm dụng cũng bị chỉ trích nặng nề.
Lạm dụng trẻ em: Giáo hoàng ca ngợi “phẩm cách” của các giám mục Pháp
Hiện tại, hàng giám mục Ý dường như muốn loại lựa chọn của Pháp về một ủy ban độc lập và một cuộc khảo sát thống kê lớn. Giám mục Lorenzo Ghizzoni, chủ tịch ủy ban bảo vệ trẻ vị thành niên của Hội đồng Giám mục Ý trả lời báo La Croix: “Chúng tôi ít quan tâm đến các con số, ngoại trừ việc phòng ngừa. Chúng tôi muốn phân tích định tính chứ không định lượng, để biết điểm mạnh và điểm yếu của chúng tôi.”
Thay vào đó, các giám mục Ý đề xuất thực hiện một cuộc điều tra trong một khoảng thời gian tương đối hạn chế, hai thập kỷ vừa qua theo tài liệu của văn khố giáo phận.
“Sợ tuyết lở”
Với những người đòi hỏi một ủy ban độc lập và đa ngành theo mô hình Ciase, phương pháp này trên hết sẽ giúp tránh được những tiết lộ với những con số gây sốc. Bà Paola Lazzarini nghiến răng: “Các giám mục sợ tuyết lở.” Ông Zanardi nói: “Họ hài lòng với một mea culpa nhưng không đề cập đến các nạn nhân,” ông thấy cách duy nhất là thành lập ủy ban điều tra của quốc hội, theo đó các giáo phận và Hội đồng Giám mục Ý sẽ mở kho lưu trữ, nhưng ông không tin chuyện này sẽ xảy ra.
Ông Vittorio Bellavite có một kế hoạch rõ ràng, theo ông, các giám mục nên: “Làm sáng tỏ những sự kiện trong quá khứ, có một hành động ăn năn tập thể, nhận ra những sai trái đã làm. Chúng ta phải có can đảm nói rằng chúng ta đã thất bại, Giáo hội đã thất bại.”
Nhưng cũng như ở Tây Ban Nha, nơi các giám mục thay đổi chiến thuật chỉ trong vài tuần, tình hình có thể thay đổi nhanh chóng ở Ý. Một nguồn tin Rôma cho biết, “tất cả các lựa chọn đều nằm trên bàn”. Sự lựa chọn bây giờ sẽ phụ thuộc vào cuộc bầu cử các nhà lãnh đạo mới của hàng giám mục Ý vào tháng năm.
Đức Phanxicô có vai trò quyết định: ngài sẽ chỉ định chủ tịch của Hội đồng Giám mục Ý trong số ba tên do các giám mục đề xuất (hiện nay hồng y Matteo Zuppi là chủ tịch Hội đồng Giám mục Ý).
Báo cáo của các ủy ban lạm dụng tình dục khác nhau trên khắp thế giới
Tại Hoa Kỳ, năm 2004, báo cáo của John Jay, do Giáo hội công giáo ủy quyền cho biết có hơn 10.000 nạn nhân kể từ năm 1950. 252 linh mục đã bị xử phạt.
Tại Ireland, năm 2009, Báo cáo Ryan do chính phủ ủy quyền đã phát hiện hơn 2.000 trẻ em bị lạm dụng trong 216 cơ sở do các dòng tu điều hành. 800 kẻ tấn công bị buộc tội
Tại Úc, năm 2017, báo cáo được thực hiện bởi ủy ban điều tra độc lập của hoàng gia theo yêu cầu của chính phủ, đưa ra con số 7% các linh mục là đối tượng của các cáo buộc lạm dụng tình dục từ năm 1950 đến 2010.
Tại Đức, năm 2018, một cuộc nghiên cứu do Giáo hội ủy quyền cho thấy có 3.677 trẻ em và thanh thiếu niên đã bị lạm dụng kể từ năm 1946. Kể từ đó, mỗi giáo phận đã bắt đầu các cuộc điều tra bổ sung.
Tại Pháp, năm 2021, báo cáo của Ủy ban Độc lập về Lạm dụng Tình dục trong Giáo hội (Ciase) ước tính có 330.000 nạn nhân của tội ấu dâm trong Giáo hội kể từ những năm 1950, trong đó có 216.000 người bị một tu sĩ lạm dụng.
Tại New Zealand, tháng 2 năm 2022, một báo cáo do Giáo hội ủy quyền cho thấy mức độ lạm dụng, không chỉ tình dục, kể từ năm 1950. 1.680 báo cáo được thực hiện bởi 1.122 người chống lại giáo sĩ và tu sĩ.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
Bài đọc thêm: Hoa Kỳ, Đức, Ý: những khó khăn của Đức Phanxicô
