Có chủ ý hay không, Đức Phanxicô đưa ra lời khuyên quý báu cho mật nghị về các vụ lạm dụng
cruxnow.com, John L. Allen Jr., 2022-06-19
Giám mục danh dự Bỉ, Luc Van Looy, đã từ chối nhận vinh dự hồng y vì đã không hành động đúng trong các trường hợp giáo sĩ lạm dụng tình dục, ngài không muốn làm tổn thương các nạn nhân thêm một lần nữa và Đức Phanxicô đã chấp thuận.
Thứ năm vừa qua, hội đồng Giám mục Bỉ thông báo cựu giám mục 80 tuổi của giáo phận Gand, Lucas Van Looy, đã xin phép Đức Phanxicô từ chối việc bổ nhiệm làm hồng y. Đức Phanxicô công bố tin trên vào ngày chúa nhật 29 tháng 5 trong giờ Kinh Truyền Tin. Như thế công nghị vào cuối tháng 8 sẽ chỉ phong 20 hồng y thay vì 21 như dự định, vì hồng y Lucas Van Looy từ chối.
Lý do rút đơn là do hồ sơ của giám mục Van Looy về các vụ bê bối lạm dụng của giáo sĩ và ngài đã không hành xử đúng trong giáo phận của ngài, việc ngài thành hồng y sẽ bị xem thiếu quan tâm và xúc phạm những người sống sót trong các vụ lạm dụng này.
Có một số câu hỏi chưa được giải đáp về câu chuyện, nhưng điều lớn nhất chính là điều này: Cho dù ngài có chủ ý hay không, qua việc này, Đức Phanxicô lưu ý các hồng y, những người sẽ bầu chọn người kế vị ngài, khi thời điểm đến, bằng cách nhắc nhở họ khi chọn một ứng viên phải xem hồ sơ của họ trong các vụ xử lý những trường hợp bê bối lạm dụng, nếu không triều giáo hoàng tiếp theo sẽ bắt đầu dưới một đám mây có thể không bao giờ xóa tan.
Chúng ta cần làm rõ điểm này, chính bản thân giám mục Van Looy chưa bao giờ là ứng viên nặng ký cho chức vị cao cấp. Đây là chọn lựa “danh dự” của Đức Phanxicô, có nghĩa một hồng y đã trên 80 và như thế không tham dự vào mật nghị.
Tuy nhiên, dù đây là một bổ nhiệm tương đối mang tính biểu tượng thì cũng có thể tạo một phản ứng dữ dội, chỉ cần nghĩ phản ứng sẽ ra sao nếu danh dự này lớn vô cùng: chính bản thân giáo hoàng.
Để tóm tắt ngắn gọn bản cáo trạng chống lại giám mục Van Looy, được bổ nhiệm vào giáo phận Gand năm 2004 và từ chức năm 2019, ngài bị cáo buộc về một số thất bại trong các vụ lạm dụng.
Năm 2005, giám mục Van Looy đã trả 25.000 đô la cho nạn nhân của linh mục người Bỉ, Omer Verbeke, nhưng không thông báo cho chính quyền dân sự biết linh mục Verbeke vẫn tiếp tục điều hành một cơ sở giúp trẻ em mồ côi ở Rwanda cho đến năm 2014, khi những cáo buộc chống lại linh mục được công khai hóa.
Năm 2007, giám mục Van Looy chuyển một linh mục Bỉ giấu tên khác, bị kết tội tấn công tình dục trẻ vị thành niên năm 1994 đến một giáo xứ mới. Năm 2010 khi vụ việc được báo chí địa phương đưa tin, giám mục Van Looy đã bảo vệ quyết định: “Sau nhiều lần cân nhắc, chúng tôi quyết định có thể cho linh mục này một cơ hội khác. Không có cáo buộc mới. Linh mục đó đã phạm sai lầm, nhưng đó là chuyện thuộc về quá khứ”.
Năm 2010, làm chứng trước một ủy ban quốc hội Bỉ về lạm dụng tình dục, giám mục Van Looy đã thừa nhận ngài đã không báo cáo sáu đơn khiếu nại chống lại các linh mục cho chính quyền dân sự, xác định các trường hợp của họ “ít khẩn cấp hơn” vì tất cả đã nghỉ hưu. Không rõ liệu giám mục Van Looy có chuyển những khiếu nại đó đến Bộ Giáo lý Đức tin Vatican hay không, vì ngài có nghĩa vụ phải làm theo các điều khoản tự sắc năm 2001 của Đức Gioan-Phaolô II.
Năm 2013, giám mục Van Looy, thuộc dòng Salê, đã cho phép linh mục người Bỉ Luk Delft nhận lời bổ nhiệm tại Cộng hòa Trung Phi, làm việc trong tổ chức từ thiện công giáo toàn cầu Caritas, dù linh mục Delft từng bị kết án ở Bỉ vào năm trước với hai tội danh lạm dụng trẻ em và tàng trữ nội dung khiêu dâm trẻ em. Trong tổ chức Caritas, linh mục Delft bị buộc tội thêm hai hành vi lạm dụng.
Tất cả những chuyện trên cộng thêm các chỉ trích cho rằng giám mục Van Looy ủng hộ hai nhóm gây tranh cãi trong Giáo hội Bỉ, Het Werk (“The Work”) và Blauwe Zusters (“Blue Sisters”), cả hai đều bị buộc tội lạm dụng lương tâm và quyền lực.
Có lẽ không có gì trong những chuyện này là lý do để Đức Phanxicô chọn trao chiếc mũ đỏ cho giám mục Van Looy, người đã được ngài giao trọng trách lãnh đạo Caritas năm 2015 và cũng là một trong những đại biểu cá nhân của ngài tham dự Thượng hội đồng Giám mục giới trẻ năm. Rất có thể, Đức Phanxicô muốn “cám ơn” giám mục Van Looy vì những công việc làm trước đây.
Tuy nhiên, phần đáng lo ngại của chuyện này là hồ sơ của giám mục Van Looy về cuộc khủng hoảng lạm dụng mà ai cũng có thể truy cập trên Google; năm 2019 câu chuyện của linh mục Delft đã được CNN đưa tin rộng rãi với tiêu đề “Trường hợp một linh mục săn mồi”.
Giám mục Van Looy không phải là hồng y duy nhất có quá khứ gây tranh cãi được chỉ định trong danh sách mới nhất này.
Giám mục Oscar Cantoni của Como ở miền bắc nước Ý cũng đã bị chỉ trích vì vai trò của ngài trong một tiền-chủng viện của giáo phận Como, trước đây nằm trong lãnh vực của Vatican cho đến khi được Đức Phanxicô chuyển đi, trong quá trình các vụ lạm dụng được cho là đã xảy ra. Vụ này giám mục Cantoni đã bị tòa án Vatican triệu tập vào tháng 2 năm 2021, ngoài ra ngài còn bị ra tòa trong vụ phong linh mục cho một trong những kẻ bị cáo buộc lạm dụng (nhưng cuối cùng được tha bổng).
Tòa án nhận thấy, dù rõ ràng có một bầu khí tình dục hóa trong tiền-chủng viện nhưng điều này không chứng minh đó là hành vi đang được đề cập có cấu thành lạm dụng hay không. Về phần mình, giám mục Cantoni thừa nhận ngài đã nhận được các báo cáo tiêu cực về linh mục tương lai từ năm 2006 đến năm 2012, nhưng ngài mô tả chúng chỉ đơn thuần là bằng chứng về “xu hướng đồng tính nhất thời có liên quan đến tuổi vị thành niên”.
Dĩ nhiên Đức Phanxicô biết rõ tình hình vì phiên tòa diễn ra với sự cho phép của ngài và bên trong chính Vatican.
Đương nhiên, người ta cũng cho rằng Đức Phanxicô đã có những thông tin để ngài quyết định phong các giám mục Van Looy và Cantoni làm hồng y, dù có những dấu hỏi chung quanh về hai người.
Tuy nhiên, bối cảnh đưa ra là để nhắc, nếu danh tiếng của một tân hồng y có thể bị tổn thương do liên quan đến những vụ bê bối đến mức hồng y Looy buộc phải rút lui, dù chức vị của ngài gần như hoàn toàn mang tính biểu tượng – như người Ý sẽ nói, thì đó cũng có thể là một giáo hoàng! magari un papa!
Nói cách khác, chúng ta hãy hình dung, đó là một tân giáo hoàng.
Dĩ nhiên ngay sau khi Đức Phanxicô được bầu chọn, trong một thời gian ngắn đã có nỗ lực liên kết ngài với một vài vụ lạm dụng bị xử lý sai trong thời gian ngài ở Argentina, nhưng nỗ lực này bị thất bại khi các linh mục vi phạm không ở giáo phận Buenos Aires và không bao giờ dưới quyền lãnh đạo trực tiếp của hồng y Jorge Mario Bergoglio khi đó. Cũng như nỗ lực tương tự nhằm bôi bẩn hồ sơ của tân giáo hoàng về “Cuộc chiến bẩn thỉu” Argentina, một điều tra phê phán đã xua tan những nghi ngờ ban đầu.
Vì thế trong 133 hồng y cử tri, những người sẽ đủ điều kiện bỏ phiếu trong cuộc bầu chọn, nếu có, sau ngày 27 tháng 8: chúng ta có thể chắc chắn, bất kỳ nghi ngờ nào về bất kỳ ai mà chúng ta đang cân nhắc đều có thể được giải quyết tương tự, bởi vì cuối cùng, điều Giáo hội cần là có một phiên bản Van Looy ở trên một quy mô lớn hơn vô cùng.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
Bài đọc thêm: Bị cáo buộc che đậy lạm dụng tình dục, giám mục Luc Van Looy từ bỏ chức hồng y
