Joe Biden, “tổng thống của người dân Mỹ”
la-croix.com, François d’Alançon, 2020-11-07
Sau một cuộc đời đầy thảm kịch và những hy vọng vụt tắt, chính trị gia kỳ cựu Joe Biden có ơn đặc biệt là lòng nhân ái và kinh nghiệm trong một đất nước đang đau buồn vì đại dịch Covid và mệt mỏi vì sự chia rẽ và bất tài. Sau khi vượt qua 270 phiếu đại cử tri ngày thứ bảy 7 tháng 11, ông sẽ trở thành tổng thống thứ 46 của Mỹ ngày 20 tháng 1 năm 2021.
Joe Biden, ngày thứ ba, 3 tháng 11, ngày bầu cử ở Wilmington (Delaware). Kevin Lamarque / Reuters
Joseph Biden, người có khuôn mặt dễ nhìn. Ba mươi sáu năm ở Thượng viện, tám năm là phó tổng thống ở Nhà Trắng, hai lần ứng cử viên Đảng Dân chủ bất thành… Người kỳ cựu trong chính trường đã có được 270 phiếu đại cử tri, có nghĩa là sẽ trở thành tổng thống. Tuy nhiên, vụ việc vẫn chưa được giải quyết để ông có thể trở thành tổng thống lớn tuổi nhất lịch sử Mỹ khi vào Nhà Trắng ngày 20 tháng 1 năm 2021. Các luật sư của tổng thống Donald Trump đưa ra một loạt kháng cáo để giữ cho việc bầu cử trở thành không chắc.
Nhưng các xáo trộn này không là gì so với đời sống đầy thảm kịch và tái sinh, thất bại và tái chiến đấu. Thân phụ của ông thường nói với ông: “Con trai của cha, điều làm cho người đàn ông trở nên mạnh mẽ không phải là số lần họ bị đánh gục, mà là tốc độ họ đứng dậy… Khi con bị té, con đứng dậy!”
Joe Biden ở Scranton, Pennsylvania
Khi còn nhỏ, ông bị chứng nói lắp. Một ngày nọ ở trường Thánh Phaolô, Sơ Eunice chế giễu cậu học sinh lớp 5 gặp khó khăn khi phát âm. Bà Bà mẹ người Ai-len Jean Biden đi tìm nữ tu. “Nếu sơ còn nói với con trai tôi thêm một lần như vậy nữa, tôi sẽ lột khăn voan của sơ, sơ hiểu chứ?” Joe Biden tập đọc lớn tiếng các bài thơ của Yeats và Emerson trước gương.
Chiến đấu này đã để lại dấu ấn trong việc định hình cách tiếp cận cuộc sống và chính trị của ông. Nhà văn Evan Osnos, tác giả quyển tiểu sử gần đây của ông viết: “Ông không bao giờ hoàn toàn thoát khỏi sự thiếu tự tin của mình.” Nhà văn cho biết, bảy mươi năm sau, Joe Biden vẫn nhớ tên của các bạn cùng lớp đã làm nhục ông. Cả bây giờ, cựu thượng nghị sĩ vẫn còn vấp khi nói và đôi khi bối rối khi gặp khó khăn lúc diễn tả.
Bóng đá và các cô
Joe là con trưởng trong gia đình có bốn anh chị em, khi lên 10, gia đình dọn về Mayfield, Delaware, thân phụ của ông bán xe cũ. Để trang trải học phí ở trường Archmere, một trường công giáo tư thục, Joe làm việc hè ở trường. Một học sinh tầm thường nhưng được mọi người yêu mến, ông thích bóng đá và các cô và không uống một giọt rượu.
Ở Đại học Delaware, điểm của ông rất tệ nhưng cuối cùng ông cũng tốt nghiệp. Mùa hè 1962, ông là huấn luyện viên bơi lội ở hồ tắm trong khu dân cư người Mỹ gốc Phi ở Wilmington, ông là người da trắng duy nhất giữa người da đen, một kinh nghiệm ông không quên.
Nói năng hoạt bát, vận động viên thể thao thành công, Joe Biden thấy mình là một tân J.F. Kennedy. Mùa xuân năm 1964, ông gặp cô Neilia Hunter trong “kỳ nghỉ mùa xuân” ở Bahamas. Hai người bị cú sét ái tình. Sự rõ ràng chưa từng có trong đời sống cá nhân giúp ông rèn luyện tham vọng của mình. Giấc mơ biến thành kế hoạch cho sự nghiệp: Joe tiếp tục học ở Trường Luật Syracuse để được gần với Neilia, ông sẽ cưới cô, hai người sẽ có con; ông sẽ làm luật sư, trước khi bước vào chính trường.
Thượng nghị sĩ đắc cử ở tuổi 29
Tất cả diễn ra đúng như kế hoạch. Kết hôn tháng 8 năm 1966, “nhà luật học” năm 1968, ba người con từ 1969 đến 1971, một văn phòng luật và một vài thương vụ trong ngành bất động sản. Năm 1972, Joe Biden tranh cử chức thượng nghị sĩ đối đầu với với thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa James Caleb Boggs, 63 tuổi đã ở Delaware 12 năm nay. Biden, 29 tuổi, nói về tuổi trẻ, gia đình ăn ảnh của mình và khẩu hiệu “Biden hiểu thế giới ngày nay.” Ngày 7 tháng 11, ông đã giành chiến thắng với 50,7% phiếu bầu.
Tang tóc và tái xây dựng
Ngày 18 tháng 12 năm 1972. “Câu chuyện thành công” biến thành ác mộng. Bà Neilia lái xe đưa con đi chơi đã tông vào chiếc xe tải kéo. Joe Biden mất vợ và con gái Naomi 13 tháng tuổi. Hai con trai Beau 3 tuổi và Hunter 2 tuổi nằm bệnh viện. Biden muốn bỏ ghế thượng nghị sĩ. Em gái, các em trai và ông Mike Mansfield, lãnh đạo đảng Dân chủ đa số tại Thượng viện thuyết phục ông tiếp tục. Sau này ông kể lại: “Lúc đó tôi đã nghĩ đến chuyện tự tử. Nhưng tôi nhìn Beau và Hunter ngủ, tôi biết mình không còn lựa chọn nào khác ngoài chiến đấu để sống sót…”
Năm 1977, ông lập gia đình với bà Jill Jacob, một giáo sư có tinh thần độc lập quyết liệt, cháu của các tổ tiên người Ý nhập cư. Ashley, con gái của họ ra đời năm 1980 và gia đình xây dựng lại với ba đứa trẻ.
Một thảm kịch khác
Thứ bảy, ngày 30 tháng 5 năm 2015. Cả gia đình Biden ở bệnh viện Quân y Walter Reed, ngoại ô Washington. Beau Biden, 46 tuổi, trút hơi thở cuối cùng, anh bị khối u não lấy đi mạng sống. Joe Biden viết trong nhật ký: “Chuyện đã xảy ra. Chúa ơi, con trai của con. Đứa con trai đẹp của con.”
Qua tuổi bảy mươi, người khi đó là phó tổng thống bị suy sụp. Từng là bộ trưởng Tư pháp bang Delaware, đã phục vụ một năm ở Iraq với Lực lượng Vệ binh Quốc gia năm 2008, Beau Bidenõ nhắm ghế thống đốc Delaware năm 2016, bước đầu chuẩn bị để vào Nhà Trắng. Joe Biden nói về con: “Đẹp trai, nó có tất cả các phẩm chất của tôi và không có lỗi lầm của tôi.” Lần tang tóc thứ hai này xóa hết các dấu vết cuối cùng của tính kiêu ngạo trong ông. Phó tổng thống cảm thấy quá mong manh để tranh cử trong cuộc bầu cử tổng thống tháng 11 năm 2016 và nhường chỗ cho bà Hillary Clinton.
Đồng đội trung thành của Barack Obama
Giữa hai bất hạnh này, Joe Biden tiến hành công việc chính trị ở cấp cao nhất của Thượng viện, tám năm là chủ tịch Ủy ban các vấn đề tư pháp và hai năm là người đứng đầu Ủy ban Đối ngoại. Năm 1988, ông nhanh chóng từ bỏ tranh cử tổng thống sau nghi án đạo văn. Hai mươi năm sau, một nỗ lực mới, ông phải lui bước, nhường chỗ cho Barack Obama và Hillary Clinton. Để trấn an cử tri, Barack Obama đã chọn ông làm người đứng chung liên danh với mình, người đàn ông da trắng, ôn hòa và giàu kinh nghiệm, từ năm 2008 đến năm 2016, đã trở thành đồng đội trung thành của tổng thống Obama.
Chính trị ở cấp cao nhất
Sau một thời gian dài do dự, Joe Biden, 77 tuổi, ngày 25 tháng 4 năm 2019, ông tuyên bố tranh cử. Lần thứ ba trong đời, hơn ba mươi năm sau nỗ lực đầu tiên, bởi vì, theo ông, chỉ có mình ông mới biết cách giữ được cương khi mọi thứ sụp đổ. Nhiệm vụ của ông là đối diện với Donald Trump trong cuộc chiến cuối cùng.
Cái gai nơi gót chân ông là đứa con trai khác, đứa trẻ náo động. Năm 2014, Hunter, 44 tuổi, nhà tư vấn, tham gia vào ban giám sát của Burisma, một nhà sản xuất khí đốt của Ukraine. Lương hướng: 50.000 đô la mỗi tháng. Burisma muốn mua cho mình sự tôn trọng. Cha của Hunter, phó tổng thống, phụ trách hồ sơ Ukraine.
Năm năm sau, Hunter từ chức nhưng chuyện xấu đã làm. Trump và đảng Cộng hòa cáo buộc Hunter làm giàu nhờ bán tên cha. Không có bằng chứng về sự bất hợp pháp đưa ra, nhưng vụ án đặt vấn đề về sự thiếu phân định của người cha. Joe Biden phủ nhận cáo buộc và bênh vực đứa con hoang đàng.
“Khôi phục tâm hồn nước Mỹ”
Ứng cử viên vị tất đã được, được hoàn cảnh thuận lợi – quản lý coronavirus thảm họa, kinh tế gặp khó khăn -, “Bác Joe” rút quân bài của mình. Trong bài phát biểu cuối tháng 8, trước đại hội đảng Dân chủ, ông hứa sẽ khôi phục “tâm hồn nước Mỹ” sau một “mùa đen tối.” Sức hút đặc biệt của ông – ơn thấu cảm được rèn giũa trong hành trình trải đầy sai sót và không chắc, trong kiên trì và đau khổ – đã vang lên trong đất nước đau buồn vì đại dịch và mệt mỏi vì chia rẽ, hỗn loạn và bất tài. Nhà văn Michael Greenberg phân tích trên tờ New York Review of Books: “Ở ông có một sự vững chắc không thể phủ nhận, một loại chân thành đạo đức cơ bản. Ông là Người như mọi người, thấm đậm khả năng trắc ẩn hiếm có qua các thảm kịch cá nhân của mình.”
“Chúa và lịch sử kêu gọi chúng ta vào giây phút này và vào sứ mệnh này”, người tín hữu công giáo giữ đạo trích sách Giảng viên: “ Thánh Kinh nói với chúng ta, có một thời để phá đổ, có một thời để xây dựng. Một thời gian để chữa lành. Thời đó đã đến”. Người lão luyện tự sáng tạo lại. Và đây, ông đang trên đường đạt đến đỉnh cao sự nghiệp dù đã trễ với lời hứa sẽ đổi mới.
Giuse Nguyễn Tùng Lâm dịch
Bài đọc thêm: Joe Biden, một tổng thống công giáo thứ nhì của nước Mỹ
Chúa nhật ngày 8 tháng 11, ngày hôm sau ngày ông đủ số phiếu để vào Nhà Tráng, gia đình ông đi xem lễ.
