Ba giai đoạn của óc tưởng tượng
Trích sách Tập sống vượt lên nỗi sợ, Forgotten among the Lilies, Learning to Love Beyond Our Fears, Ronald Rolheiser
Chúng ta luôn được dạy là không nên có những tư tưởng xấu, những hoang tưởng tình dục.
Điều đó có thể đúng, nhưng thực tế là không thể và cũng có lẽ không lành mạnh nếu không nghĩ về dục tính. Chúng ta không bao giờ lành được chuyện này.
Chúng ta khát vọng được toàn vẹn và, vì muốn vậy, chúng ta tưởng tượng đến một kết hợp để chấm dứt tình trạng cô đơn của mình. Chính thân phận con người làm nảy sinh mãi mãi các cám dỗ tình dục trong chúng ta. Đó là từ Chúa và là điều tốt.
Bản năng giới tính là một thực tế vô biên, một thực tế to lớn. Giống như hơi thở, nó không thể nào xa cuộc sống và, giống như hơi thở, nó thiết yếu cho cuộc sống. Nó không phải là một phần biệt lập của chúng ta. Bản năng giới tính là một phần nhân cách của chúng ta, vì nó là chiều kích nhận thức chúng ta có về con người mình.
Nó là cách chúng ta đi tìm quan hệ, tình cộng đoàn và tính hợp nhất ở ngoài con người chúng ta. Đó là năng lượng, là sức mạnh tình yêu, là sức căng tột cùng đẩy chúng ta ra ngoài.
Vì thế, nó ảnh hưởng đến toàn bộ con người chúng ta. Tất cả các quan hệ, các hành động của chúng ta đều nhuốm mùi giới tính. Chúng ta không làm gì hết, hoặc rất ít, mà vẫn bị nó tác động, qua sự kiện chúng ta bị chặt cụt, bị phân chia, bị hữu tính.
Nhưng nói rằng bản năng giới tính âm thầm chảy trong mọi hành động, mọi tư tưởng thì không có gì là xấu hổ, nó giống như một chứng chỉ tốt cho sức khỏe. Đúng, có những tư tưởng về tình dục là dấu hiệu tốt cho sức khỏe, còn hơn là biểu hiệu một cách máy móc của tính ích kỷ và sa đọa. Nhưng ở đây, phải uyển chuyển rất nhiều trong cách nói.
Bản năng giới tính của chúng ta phát triển, và các hoang tưởng theo đó gợi lên cũng phải được biến chuyển theo. Đây là vài giai đoạn có thể minh định trong tiến trình trưởng thành giới tính và các hệ quả của nó về óc tưởng tượng. Mô hình này trước hết phù hợp với tiến trình tăng trưởng nam giới, nhưng nó cũng đúng với nữ giới, với một vài thay đổi.
Giai đoạn phát triển tình dục của tuổi thanh niên bắt đầu vào tuổi dậy thì và kéo dài đến cuối tuổi hai mươi. Ở giai đoạn này, bản năng giới tính trước hết là bộ phận sinh dục. Nó không biết phân biệt, trong nghĩa các cám dỗ và đôi khi các biểu lộ bên ngoài tỏ ra không chung tình với một ai đó. Nó chỉ quay chung quanh lạc thú, xác thịt và yêu đưong.
Đầu óc hoang tưởng thường đi theo con đường này. Lúc đó các tư tưởng xấu thì rất xấu, có nghĩa là nó chỉ chú trọng đến bản năng sinh dục, đến lạc thú xác thịt.
Nhưng giai đoạn này, từ cuối tuổi hai mươi hoặc sớm hơn trong một vài trường hợp, sẽ nhường bước cho một bản năng giới tính khao khát tình mật thiết nhiều hơn là lạc thú tình dục hay giao hợp thiếu suy xét.
Ở giai đoạn thứ hai này, bản năng giới tính ít thô tục hơn, chọn lọc và lãng mạn hơn. Biểu lộ tình mật thiết, ôm nhau, thay chỗ cho các hình ảnh sống sượng khác. Ở giai đoạn này, các cảm xúc tình dục thoáng rộng hơn, chú ý đến nhiều khía cạnh khác của con người hơn.
Cũng ở giai đoạn này, các hình ảnh tình dục cũng không còn bị coi là những ý nghĩ xấu. Nói một cách khác, hoang tưởng của một vòng ôm gợi lên ý tốt và chân tình hơn là xấu và dơ, trừ khi nó không tôn trọng tình mật thiết, khiết tịnh, hôn nhân hay cam kết của những người khác.
Nhưng bản năng giới tính còn có một giai đoạn nữa. Giữa tuổi ba mươi cho đến cuối, các vấn đề liên hệ đến sinh đẻ, con cái và tính tập thể bắt đầu chiếm vai trò trọng tâm.
Bản năng giới tính ở mọi mức độ, thể xác, trí tuệ, cảm xúc, tâm lý, thiêng liêng, bắt đầu bằng cách đòi hỏi chúng ta sinh ra một cái gì, như người con gái của Jephthah, bắt đầu than khóc và thương tiếc cho trinh tiết của mình. Kết hợp tình dục, dù mật thiết với người mình yêu, dù sâu đậm và đúng đắn bao nhiêu chăng nữa, thì cũng chưa đủ. Bản năng giới tính của chúng ta lúc này có những khát vọng khác.
Năng lượng tình dục của chúng ta, các căng thẳng tình dục giờ đây phải phân tán ra trong một cộng đoàn rộng lớn hơn. Ở giai đoạn này, lạc thú và mật thiết tình dục sẽ trở thành ái kỷ một cách quá đáng nếu nó không chịu mở rộng ra.
Và điều này cũng đúng cho óc tưởng tượng của chúng ta. Khi bản năng giới tính mở rộng ra, nó sẽ chú tâm đến môi trường chung quanh, đến quà tặng của cuộc sống và óc tưởng tượng của chúng ta cũng được mở rộng ra.
Ở giai đoạn này, tôi dám đề nghị chúng ta phải nuôi dưỡng các suy nghĩ tình dục, với điều kiện chúng ta phải biết hướng sức căng và năng lượng để chúng ta nhận thức mình là sinh vât bị chặt, bị phân chia, thế nào để chúng nuôi dưỡng cuộc sống, sinh sản cuộc sống, thụ tạo và được thụ tạo để có một cuộc sống mới, một cộng đoàn mới.
Chúng ta luôn luôn tưởng tượng và chúng ta lúc nào cũng có những hoang tưởng tình dục. Là người, là có tâm trí và trí tưởng tưởng phong phú. Trở nên nhạy cảm là có những cảm xúc và tưởng tượng phong phú.
Dù thế nào đi nữa thì chúng ta cũng khó tránh được các “suy nghĩ xấu.” Khi nào chúng phối hợp với ước muốn của Chúa, đó là điều mình muốn làm, khi nào là những suy nghĩ xấu, mà mình muốn lên án? Khi nào thì chúng lành mạnh và khi nào thì không lành mạnh?
Có lẽ khó có câu trả lời rõ ràng cho những câu hỏi này.
Tuy nhiên, trong một thế giới mà những vấn đề lớn về đạo đức xã hội như nạn đói, bất công, phá thai và hiểm họa chiến tranh nguyên tử lại bị xem như vấn đề đạo đức riêng tư nhỏ thì những câu hỏi này xứng đáng được đặt ra và có tầm quan trọng của nó.
Nguyễn Kim An dịch
Xin đọc thêm: Đam mê là ngọn lửa của Chúa ở trong chúng ta
