blogs.afp.com, Jean-Louis de La Vaissière, tùy viên của hãng AFP ở Vatican, 2016-02-29
Đức Phanxicô thử chiếc mũ của một ký giả Mêhicô trên máy bay đưa ngài từ Rôma đi La Havana ngày 12 tháng 2-2016 (AFP/pool/Alessandro Di Meo)
Vatican, 29-2-2016 – Hiệu ứng Phanxicô hay nhu cầu hợp lý để thư giãn một chút trong các chuyến đi dài ngày và căng thẳng, dù cho với các nhà vatican học nghiêm túc nhất? Từ nay các chuyến bay của Đức Giáo hoàng Argentina sẽ ít trịnh trọng hơn và đôi khi lại rất bông lông nữa là đàng khác.
Mở đầu mỗi chuyến đi của mình, Jorge Mario Bergoglio đi chào từng ký giả một, ngài bỏ thì giờ với từng người. Cách ăn mặc cũng ít nghiêm và cứng ngắt hơn trước.
Đức Phanxicô bắt tay rất lâu, ôm những ai ngài biết nhiều. Rất nhiều người chụp selfie với ngài, còn ngài thì tặng quà cho từng người. Có người cho ngài xem hình ảnh của gia đình mình, cho ngài nghe cháu của mình hát. Ngài nghe và luôn kiên nhẫn xem hình. Có người xin ngài cầu nguyện theo ý chỉ của mình. Khi đó ngài xin tên và hứa cầu nguyện cho họ.
Nữ ký giả Bôlivia Cecila Dorado Nava tặng quà trên chuyến bay đi Nam Mỹ ngày 5 tháng 7-2015, (AFP/Vicenzo Pinto)
Vào tháng 2-2016, trên chuyến bay từ Rôma đi Mêhicô, ngài để cho một ký giả Mêhicô chùi giày cho mình. Khi còn nhỏ, ký giả này đã kiếm sống bằng cách đi chùi giày ngoài đường, và để trả tiền cho bộ áo ngày rước lễ lần đầu của mình, ông cũng đi chùi giày, vì thế ông muốn cám ơn Đức Giáo hoàng vì ngài đã dấn thân lo cho người nghèo, những người sống ngoài đường. Các ký giả thích sự gần gũi này, dù có một số người thấy ngài đi hơi xa, không còn khoảng cách giữa vị đại diện Chúa…
Bánh sinh nhật
Thỉnh thoảng các ký giả mừng sinh một ký giả nào đó với sự hiện diện của Đức Phanxicô. Họ mang bánh sinh nhật đến và Đức Phanxicô vỗ tay, ngài chẳng khi nào tỏ ra chán. Trên chuyến bay từ Mêhicô về Rôma, mọi người chào từ giã ông Alberto Gasbarri vì đây là chuyến bay cuối cùng của ông trong tư cách người đứng ra tổ chức các chuyến bay của giáo hoàng. Nơi ông Gasbarri là cả một ‘trường phái’: luôn luôn ở bên mặt giáo hoàng, người từ 30 năm nay tổ chức các chuyến đi của Đức Gioan-Phaolô II, Đức Bênêđictô XVI và Đức Phanxicô, ông xứng đáng được nghỉ hưu. Rất nhiều ký giả kỳ cựu của Vatican vinh danh ông, Đức Giáo hoàng cũng chúc ông: “Xin hết lòng cám ơn. Ông đã khuyên tôi rất nhiều! Ông chỉ có một khuyết điểm: không biết tính đường dài cây số!”
Đức Phanxicô tiếp từng ký giả một trên một chuyến bay đi Nam Mỹ, ngày 5 tháng 7-2015 (AFP/Vicenzo Pinto)
Hồi mới đầu triều giáo hoàng, Đức Phanxicô chưa được thoải mái. Trong chuyến đi đầu tiên ngày Thế giới Trẻ (JMJ) tháng 7-2013 ở Rio, ngài tuyên bố mình sợ các ký giả và cảm thấy mình như “tiên tri Đanien trong hang cọp”. Trên chuyến bay đi về, ngài nói, mấy con cọp này không cắn mình. Từ đó, trong mỗi chuyến bay, ngài đều khen các ký giả về “công việc khó nhọc của họ”, ngài không quên nhấn mạnh, điều quan trọng đối với ngài là các lời của mình được ghi lại trung thực để phục vụ đúng cho các công việc của ngài: hòa bình, đối thoại, giải hòa. “Tôi xin cám ơn rất nhiều công việc của quý vị: quý vị làm với những gì quý vị có thể”, ngài thường hay lặp lại như vậy.
Thố lộ riêng tư và bông đùa
Đôi khi ngài tâm sự một cách tự nhiên như khi ngài nói chuyện với người thân. Trước khi máy bay đáp xuống Mêhicô, sau khi khởi hành từ hừng đông ở Rôma và sau khi kéo dài chuyến bay thêm vài giờ vì phải ghé La Havana, Cuba cho cuộc gặp gỡ lịch sử với Thượng phụ chính thống Kirill, Đức Jorge Bergoglio thú nhận là có mệt: “Bây giờ tôi còn đi 23 cây số trên xe giáo hoàng”, ngài nói với nụ cười mệt khi nghĩ đến chuyến đi từ phi trường về nhà sứ thần Tòa Thánh.
Máy bay trực thăng của giáo hoàng đậu ở Sân vận động Victor Manuel Reyna, tỉnh Tuxtla Gutiérrez, Mêhicô ngày 15 tháng 2-2016 (AFP/Omar Torres)
Ngay cả truyền thông họp báo trên các chuyến bay khi về Rôma của ngài cũng mang nét bông đùa. Khác với Đức Bênêđictô XVI, ngài yêu cầu biết các câu hỏi trước, Đức Phanxicô để các ký giả tự do muốn hỏi gì thì hỏi, ngài không bao giờ lùi bước, ngài thích thẳng thắn và có sự khéo léo của một linh mục Dòng Tên. Khi từ Mêhicô về, một nữ ký giả hỏi khi nằm mơ, ngài mơ bằng tiếng Ý hay Tây Ban Nha vì ngài là cháu của một người di dân Ý. Ngài trả lời: “Bằng tiếng Tây Ban Nha!” (En esperanto!).
Một cú đấm nếu ai sỉ nhục mẹ tôi
Ngài cho biết mình mơ đi Trung Quốc. Không phải lúc nào ngài cũng cẩn thận, ngài tuyên bố ứng viên Tổng thống Mỹ Donald Trump không phải là “kitô hữu” nếu ông muốn xây tường ở biên giới Mêhicô và Mỹ. Là linh mục Dòng Tên khéo léo, ngài “khoan dung” cho ông Trump trong trường hợp lời nói của ông bị hiểu sai. Nhưng lời của ngài đã lan ra khắp thế giới, cũng như lần từ Phi Luật Tân về vào tháng 1-2015, ngài nói người công giáo đừng nên sinh đẻ “như thỏ” và ngài sẵn sàng “thọi một cú” nếu ai sỉ nhục mẹ mình.
Đức Phanxicô đến phi trường Kampala, ngày 28 tháng 11-2015 (AFP/Giuseppe Cacace)
Đối với các ký giả, các chuyến đi của Đức Phanxicôthg là dịp để cười đùa và vui vẻ. Tháng 11 vừa qua, ở phi trường Kampala, một vài ký giả phấn khởi với điệu múa cổ truyền nên cũng đã nhảy theo người bản xứ. Thỉnh thoảng “ủy ban báo chí” của giáo hoàng cũng buông thả hoàn toàn. Như trận chiến gối bông bất ngờ giữa nhân viên của ngài và giới báo chí trên chuyến bay từ Morelia, thủ đô của bang Michoacan về Mêhicô.
Gối ôm bay cả trên đầu vệ binh
Ngày đi quá dài: dậy từ 4 giờ sáng, đi máy bay, di chuyển bằng xe buýt, chờ dài cổ ở các văn phòng báo chí với wifi chập choạng, ở những nơi nóng nảy ngột ngạt giữa hai sân vận động, với tiếng nhạc đinh tai nhức óc… Chưa hết: về khách sạn phải chờ buổi họp báo chi tiết trong ngày của linh mục Federico Lombardi, phát ngôn viên của Đức Giáo hoàng. Xong một ngày thì đã quá khuya, không còn giờ nhâm nhi một ly với đồng nghiệp!
Một ký giả chụp hình bằng điện thoại trên một chuyến đi Nam Mỹ, ngày 5 tháng 7 năm 2015 (AFP/Vicenzo Pinto)
Máy bay chờ ở một phi trường nhỏ, các hộc hành lý đầy cả quà thên hạ tặng Giáo hoàng trong ngày. Một chiếc mũ rộng vành, một cây thánh giá đặc biệt. Một đồng nghiệp làm mọi người cười với tấm hình của mình rất nghiêm trang nhưng cũng rất dễ thương với Đức Hồng y Pietro Parolin, nhân vật số hai của Vatican, ngài ôm một con gấu bông khổng lồ trong một buổi lễ với hàng trăm trẻ em ở Nhà thờ Chính tòa Morelia.
Thêm vào đó là các sự kiện nho nhỏ nhưng tức cười, ly tequila uống ực một phát và thế là thư giãn hoàn toàn: chiếc gối ôm đầu tiên bay lên. Rồi một chiếc khác. Các chiếc gối ôm nhỏ được các cô chiêu đãi viên phát trên máy bay được ném tứ phía, đụng đầu, đụng mũi người này người kia. Như học sinh trung học, các nhà nam nữ vatican học ném gối bông cho nhau. Ông Domenico Gianni, chỉ huy trưởng Đội Vệ binh giáo hoàng đến vào lúc này…
Thế là ông nhận một chiếc gối ôm vào cái trán sói của mình. Không thua, người có trách nhiệm an ninh cho giáo hoàng, người thường chịu căng thẳng theo sở thích tiếp xúc trực tiếp với đám đông của chủ mình, ông vừa cười vừa ném lại chiếc gối ôm cho chủ nhân của nó.
Đức Phanxicô rời Ciudad Juarez để về Rôma ngày 17 tháng 2-2016 (AFP/Ronaldo Schemidt)
Giuse Nguyễn Tùng Lâm chuyển dịch
